Nýi tíminn - 16.01.1958, Page 2

2) _ NÝI TÍMINN
Fimmtudagur 16. jánúar 1958
Höiii í Hornaíirði. Myndin tekin af Meltangá, vestan Hornafjarðar, séð yfir ósínn. Ljósm. S.G.
Búnaðarhættir mjög
breyttir
— Hvaðan fáið þið þá mjólk?
— Kaupfélagið hefur starf-
rækt mjólkursamlag um
tveggja ára skeið. Þar leggja
bændur sveitarinnar inn mjólk-
ina sína, og úr því sem ekki
selst á Höfn er unnið.
Búnaðarhættir hafa mjög
breytzt frá bvi sem áður var.
Bændur hafa'lagt mikið í bygg-
ingar íbúðarhúsa og pcnings-
húsa. Ræktun er mikil í sveit-
unum í kring og má segja að
á flestum bæjum sé nú dráttar-
vél og bílar allvíða.
— Sumarið?
— Sumarið sem leið var gott.
Kartöfluvöxtur var með betra
móti, heyskapur ágætur og
sauðfé í betra lagi á s.l. liausti.
Smyrlabjargará
virkjuð?
brúargerð á Hólmsá, en brú
á henni er töluvert spor í átt-
ina.
Þá þarf mjög að endurbæta
Lónsheiðarveginn, á leiðinni til
Austurlands.
Spútnik I. og Stokks-
nesið
— Hvað um Kanabælið á
Stokksnesinu ?
—- Það þóttu furðuleg tíðindi
þegar það fréttist austur að
það ætti að ljúka við herstöð
Bandaríkjamanna þar. Menn
gátu ekki skilið hvað fyrir rík-
isstjórninni vakti með því,
eystra eru menn sammála þeirri
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnaf-
innar að losna við erlendan her.
Það var smalað saman um
30 mönnum og byrjað að
steypa undirstöður, En rétt eft-
ir að spútnik I. hafði verið
skotið á loft kom skipun að
hæLta.
Vaxandi útgerðarbær A-Skaftafellssýslu
Rætt við Þosstein Þorsteinsson vélsmið á Hcfn
Á allri suðurstrandlengju
landsins, frá Reykjanesi
vestur allt austur á Djúpa-1
vog', var lengi hvergi höfii ■
að finna, því Jiótt Eyrar-!
bakki væri um skeið all- j
mildll verzlúnarstaður ]iá{
var Jiar aldrei um ,,höfnlí að
ræða.
Rétt fyrir síðustu alda-
mct var farið að nota nýja;
höfn austast á Jiessari iniklu j
Strandlcngju: Höfn í Horna-
firði. Hornafjörður er þó j
að verulegu leyti fremur
lón en fjörðnr, því árnar
hafa fyrir löngu fyllt hann
mjög upp, þó Jiar gæti flóðs j
og f jöru alllangt inn. Þegar!
komið er innúr Ilornafjarð-
arós breikkar fjörðurinn og
milli nesja o.g eyja er noklt-
urt dýpi þar sem fara má
á skipum. Þar hefur Höfn
verið reist. Að baki liennar
grösug Nosin, með Eystra-
Horn sem ýzta útvörð.
Handan fjarðarins s'.éttar
Mýrarnar. Yl'ir Jiær rís
Yatnajiikull.
Og nú skulum við ræða
við einn Hafnarbúann. Þor-
I stein Þorsteinsson sem fædd-
\ ur er undir bví hinu sámá
ijalii og meistarinn Þór-
hergur, en sem nú starfr.r
í vélaverkstæði hins unga
kaupstaðar. K
Árið 1897
— Hvað geturðu ságt mér,
Þorsteinn, af því livernig Köfn
varð til?
— Það mun fyrsta liafa verið
byggt á Höfn 1895. Ottó Tul-
iníus keypti Papósverzlun —
en þár var verzlunarstaður A-
•Skaftfellinga og jafnvel Vestur-
Skrftfellinga að nokkru. En
Papós er í Lóni, — austan
Almgnnaskarðs. Auðvitað var
það kaypmannsverzlun.
- Ottó Tuliníus mun hafa flutt
Papósverzlun til Hornafjarðar
og reist verzlunarhús þar 1897.
Það var upphafið að Höfn. Síð-
ar gerðist Þórhallur Daníels-
son'kaapmaður þar. Hann hóf
einrng útgerð.
Eítir 1919
— Kaupfélag Austur-Skaft-
fellinga er stofnað 1919, heldur
Þorsteinn áfram, og þá og eft-
ir það fer eiginiega að byggj-
Þorsteinn Þorsteinsson
ast á Höfn. Þórliallur Daníels-
son gerði út og rak verzlun fyr-
it mótorbáta, ]>ví margir sóttu
þaðan sjó austan af fjörðum.
Flestir munu bátarnir sr-m
gerðir voru ,út frá Höfn hafa
orðið .30. taisins.
Bryggjur voru gerðar frá
iandi, Álaugarey og Mikley.
Kaupfélagið keypti verstöðina
af Þórhalli. Gömlu húsin í Mi-kl-
ey hafa. verið ónotuð, en mað-
ur austan af Eskifirði hefur
verið að- setja upp verstöð í
þeim.
Uppistaðan í atvinnu-
lííinu
— Hve margir eru Horna-
f jarðarbátarnir nú ?
— Á s.l. vertío voru gerðir
út 6 heimabátar, Helgi, Akur-
ey, Hvánney, Ingólfur, Gizur
hvíti og Sigurfari, en báðir
þeir síðastnefndu voiu seldir.
I þeirra stað keyptir tveir nýir
liátar,
— Hverjir eiga bátana?
— Útgerðarmenn eru jafn-
margir og bátanur, en Kaupfé-
lagið á einn. Kauifélagið hefur
keypt aflann og verkað, saltað
i hert og' eiunig fryst nokkuo,
því það hefur frystihús, enn-
fremur beinamjölsverksmiðju
og lifrarbræðsiu.
Þetta er inegin u ppistaðan í
atvinnulífinu á Höfn; það bygg-
ist iiú raunverulega allt á lit-
gerð.
Ör vöxtur
— Á s.l. sumri, heldur Þor-
steinn áfram, var þó töluvert
að gera við byggingar, því
þorpið vex mjög ört. Stærstu
byggingarnar á sumrinu voru
viðbót við barnaskólann, sem
komið var undir þak fyrir vet-
urinn. Er sú viðbótarbygging
stærri en barnaskólinn var fyr-
ir. Ennfremur var unnið við
að steypa upp félagsbeiinili
fyrir Höfn, Verður það töluvert
mikið hús. Að því standa hrepp-
urinn, verkalýðsfélagið, ung-
mennafélagið og kvenfclagið.
Við vonum að koma því upp
-em fyrst því frarn að þessu
hefur verið mikill skortur á
húsnæði fyrir allt félagslíf.
- Hvað eru íbúarnir margir?
Þeir eru eitthvað á sjötta
liundraði og hefur fjölgað ár
frá ári.
Frá búhokri í útgerð
— Þótt 'útg'erð sé nú undir:
staðan úndir átvinnu og af-
komu á' Höfn skilst mér að
svo hafi ekki alitaf verið ?
j — Nei, áður fyrr um tíma,
i einkum á kreppuárunum,
ihvggðu Hafnarbúar afkomu
sína að mikiu leyti á landbún-
aði; þeir voru sjáifum sér nóg-
ir um mjólk, kjöt, ög kartöfl-
ur. Um 1930 hófst mikil ræktun
við þorpið. Síðustu árin hefur
þetta breytzt, margir hinna
eldri Hafnarbúar hafa fækkað
skepnum og aðfluttir ekki hirt
um að koma þeim upp. Fáir
munu því hafa kýr nú, ein-
liverjir þó sauðfé, einkum hin-
ir eldri, :-:em halda því aðallega
sér til skemmtunar.
Atvinna hefur verið það mik-
II að á takmörkum hefur ver-
ið að fullnægt hafi verið eftir-
spurn á vertíðum og komið
margt aðkomufóH:. Það liefúf
því oft verið iíriil timi ti’ að
öiuua búskap.
— Hvað um rafmagn hjá
ykkur ?
— Höfn hefur rafmagn frá
dísilrafstöð sem hreppurinn
starfrækir.
-— Er von um virkjun nokk-
urs vatnsfails?
— Já, það er vonazt eftir
að liafin verið virkjun Smyrla-
bjargarár í Suðursveit.
— Er það ekki smáspræna?
— Ekki er hún stór, en tal-
ið er að þar megi fá nægjan-
legt rafmagn fyrir byggðina
frá Breiðamerkursandi austur
að Almannaskarði.
Erfiðar samgöngur
— Og hvernig eru samgöng-
ur við Höfn?
— Á Melatanga, handan óss-
íns, er fiugvöllur og heldur
Flugfélag íslands uppi ferðum
þangað.
Samgöngur á Iandi hafa
færzt nokkuð í betra liorf, þótt
erfiðar séu. Sumarmánuðina er
nokkurn veginn öruggt að kom-
ast austur á iand, og þá leiðina
til Reykjavíkur — um Norður-
land — þótt ekki sé vegurinn
austur á firði góður.
Vestan Hornafjarðarfljóts
bíða menn eftir því að það
verði brúað. Þeir sem búa vest-
an fljótsins eiga. erfitt með að
flytja'á markað, verða að flytja
á bíiúm og síðan á vatnabílum
yfir fljótið, eða á bílum á Meia-
tanga og á bátum þaðan. Þurfa
þeir að handleika hvert stykki
a.m.k. 6 sinnum áður en það
er komið á markað.
A s.i. iiausti var. unnið áð.
Þriðjungi fleiri bátar
— En svo við snúum okkur
aftur að atvinnulífinu, hvað er
að segja um höfnina?
— Dýpkunarskipið Grettir
vann s.l. sumar að dýpkun
hennar.
Voru það höft á siglingarleið-
inni, sem sanddæiuskipið skildi
eftir fyrir noltkrum árum. Voru
þessi höft grafin sundur. Ós-
inn er alltaf sami þröskuldur-
inn, en hann er mjór og
straumharður. En höfnin er
það stór að skip eins og Dísar-
fell og Jökulfell geta komizt
þar að bryggju. Erlend flutn-
ingaskip hafa einnij* komið
þangað.
— Og útgerðin?
—- í fyrra voru heimabát-
arnir 6, eins og áður hefur ver-
ið getið, en á vetrarvertíðinni
verða gerðir út 8 bátar, og
eru tveir þeirra nýir.
★
Við látum þá lokið spjallinu
um þennan iitla en sívaxandi
útgerðarbæ, sem mun halda
áfram að vaxa, því þeir austur
þar rnunu eftirleiðis ætla að
nota sjálfir þau mið úti af
Hornafirði og vestur með sönd-
unum, sem hafa um áratugi
verið gullkista erlendra veiði-
þjófa, allt frá því að skútum-
ar uggðu ékki að sér fyrr en
þær voru landfastar, á soklca-
bandsárum meistara Þórbergs,
þar til íslenzka „sjóliðið“ heyr
stupdum nú til dags harðvít-
ug kapphlaup við flýjandi
þjófa. . J. It
Horfur eru á djúpstæðum ágreiningi, þegar fulltrúar
í fastaráöi A-bandalagsins koma saman í dag til að
bera saman hugmyndir stjórna sinna um svör viö bréfum
frá Búlganín.
Fréttamenn í Bonn sögðu í
gær að vesturþýzka st.iórnin hefði
gengið frá uppkasti að bréfi til
Búlganíns, sem væri á þann veg
að það myndi koma stjórnum
annarra A-bandalagsríkja mjög
n óvart. Þar er tillögunni um
belti í Mið-Evrópu, þar sem eng-
in kjarnorkuvígbúnaður má eiga
sér stað, tekið líklega og beðið
um nánari upplýsingar um fram-
kvæmd hennar, svo sem eftirlit
óg áhrif á sameiningu Þýzka-
lands
ýmsa í höíuðborg Vestur-Þýzka-
lands, að Adenauer forsætisráð-
herra sé allt annað en Ijúft að
ljá máls á því að Vestur-Þýzka-
land verði hluti af svæði án.
kjarnorkuvígbúnaðar, en hann
treysti sér ekki til annars vegna
almenningsálitsins.
Vesturþýzka uppkastið verður
rætt á ráðuneytisfundi í Bonn
árdegis í dag. Síðan flýgur full-
trúi Vestur-Þyzkaiands í fa&ta-
ráði A-bandalagsins með það á
ráðsfundinn í París.
! Áð sögn fréttamanna grunar