Nýi tíminn - 30.10.1958, Blaðsíða 6

6) — NYI TÍMINN — Fimmtudagur 30. oktðber 1958
NYI TIMINN
Útgefandi: Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson.
Áskriftargjald kr. 50 á ári. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Kosningcslög iimmta lýðveldis- '
ins sótt til hins þriðja
Siðuslu forvöð
ITersveitir Bandarikjanna
1 eru farnar frá Líbanon,
en þangað höfðu þær verið
sendar samkvæmt vafasamri
,,beiðni“ þarlendra stjórnar-
valda til að ,,vernda öryggi
og £relsi“ og hvernig þau nú
hljóða öll hin fögru orð sem
notuð eru til að lýsa banda-
rískum ofbeldisverkum hvar
sem er í heiminum. Hin raun-
verulega ástæða var sem
Jkunnugt er sú að stjómar-
skinti urðu í Irak, spilltri
valdaklíku var steypt af stóli
með snöggum og næsta frið-
samlegum átökum og í stað-
inn var mynduð þjóðleg
stjóm. Bandaríkjaher vildi vera
nærstaddur ef hann fengi færi
á að hiálpa gömlu klíkunni
til valda aftur, þar eins og
annarstaðar, en það færi
gafst ekki. Og ekki tókst bet-
ur til í Líbanon fyrir Banda-
ríkin, forsetanum sem „beð-
ið“ hafði um hernámið var
velt úr sessi, nýi forsetinn
krafðist þess að herinn færi
og leiðtogi uppreisnarmanna
í landinum var gerður for-
sætisráðherra. Jafnframt
sameinuðust öll arabarákin um
það á þingi Sameinuðu þjóð-
anna að bera fram ályktun
um brottför hins erlenda hers
og var hún síðan samþykkt
í einu hlióði. Eftir það átti
Bandarikiaher ek’ki annars
kost en :að hypja sig, og hef-
ur hann nú gert það með all-
mikilli tregðu og seinagangi.
þessir flokkar fluttu sjálfir,
hvers vegna þeir hafa bmgð
izt heitum sínum úr kosn-
ingabaráttunni 1956, hvers
vegna þeir afneita í verki
loforðum sínum úr stefnuyf-
ivlýsingu stjórnarinnar. Mál-
gögn þessara flokka hafa nú
þagað gersamlega um her-
námsmálin í meira en ár og
fást ekki til þess að taka
upp neinar umræður, hvernig
sem eftir er leitað. Aðferð
þeirra er þumbarahátturinn.
4 tburðir sem þessir hljóta
að minna okkur Islend-
inga á hvernig komið er bar-
áttu okkar fyrir því að lifa
einir í frjálsu landi. Meira en
hálft þriðia ár er nú liðið
síðan mikill meirihluti Alþing-
is samþvkkti ályktun um
brottför þeirra hersveita sem
komu hingað samkvæmt ólög-
mætri „beiðni" 1951. Þessi
samþykkt Alþingis varð síðan
aðalatriði í alþingiskosning-.
unum 1956, og í þeim kosn-
. ingum lýstí meirihluti þjóðar-
innar fylgi við þessa stefnu.
Að kosningum loknum var
aiúverand'- ríkisstjórn mynduð
og hún hét því hátíðlega að
framkvæma samþvkkt Alþing-
is og stefnuyfirlýsingu þjóð-
arinnar. En síðan ekki sög-
una meir. Nokkrum mánuð-
um eftir að stjórnin var
mynduð var samningum um
brottför hersins frestað, og
sá frest”r stendur enn, þar
sem bæðí Frarasóknarflokkur
og Alþýðnflokkur hafa neitað
því að móiið verði tekið upp
á nýjan leik.
fjessi þögn sýnir glögglega
*■ að ráðamenn þessara
flokka eru í vandræðum með
afstöðu sína, og þeir byggja
framkomu sína sízt á því að
aðstæður hafi breytzt her-
náminu í hag síðan þeir gerðu
samþykkt sína fyrir hálfu
þriðja ári. Enda er staðreynd-
in sú að aldrej hefur hernám
landsins verið fráleitara en
einmitt nú. Það hefur sann-
azt þjóðinni allri að banda-
ríski herinn er hér sízt af
öllu til að ,,vernda“ okkur;
hann hefur horft á það af-
skiptalaus að erlent herveldi
hefur skert fullveldi okkar
og rænt íslenzkt yfirráða-
svæði í skjóli gínandi fall-
byssukjafta. Og hann hefur
ekki aðeins verið afskipta-
laus, hann hefur beinlínis ver.
ið í vitorði með árásarhern-
um, eins og gleggst kom í
Ijós þegar bryndrekinn „East-
bourne" sigldi upp undir
Keflavíkurflugvöll með hina
íslenzku fanga sina. Þó hefðu
„verndararnir" ekki þurft að
seg.ia nema eina setningu til
þess að Bretar lyppuðust nið-
ur þegar í upphafi, á sama
hátt og þeir heyktust urríyrða-
laust fyrir Sovétríkjunum
þegar þau stæ'kkuðu larídhelgi
sína. En „verndararnir" hafa
revrízt andstæðingar okkar í
einhveriu brýnasta lífshags-
munamáli þjóðarinnar; þeir
eru hér ekki til að vernda
okkur heldur til þess að taka
þátt í að kúga okkur. Hafi
það verið sjálfsagt að víkja
hemum brott í marz 1956 er
það margfalt sjálfsagðara nú,
enda em engin rök finnan-
leg sem mæli gegn því —
ekki einu sinni falsrök!
f^að er mjög ákthyglisvert
að Framsóknarflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn bera
ekki við að færa rök fyrir því
hvers vegna þeir hafa svikið
samþykkt Alþingis frá 28.
raarz 1956, tillöguna sem
IVað fara nú að verða síð-
■■ ustu forvöð fyrir ríkis-
stjórnina að efna loforð sitt
um brottför hersins á þessu
kjörtjmabili, því samkvæmt
hemrímssamningnum hafa
Bandaríkin 18 mánaða frest
til brottflutningsins. Ekki
þarf ríkisstjórnin að vera í
vafa um afstöðu þjóðarinniar;
hún hefur birzt greinilega í
einróma samþykktum fjöl-
margra félagssamtaka og
funda ‘að undanförnu. En
hvað tefur þá framkvæmdir;
hvers vegna er keppzt við
að begja i stað þess að efna
gefin heit?
Frakklandi er skipt í 465 kjör-
dæmi og þannig búið um hnút-
ana að kjördæmi í iðnaðar-
borgunum eru til jaínaðar mun
mannfleiri en sveitakjördæm-
in. Kosningaspámenn telja að
þingmönnum kommúnista muni
að óbreyttu fylgi flokksins
fækka úr 150 niður í 50 til 70,
Þessu er komið til leiðar með
nýja kosningafyrirkomulaginu
og kjördæmaskiptingunni. Auk
þess hefur það nokkur áhrif
að þingsætum í Frakklandi er
fækkað um 75. Jafnframt er
þingsætum í Alsír fjölgað úr
30 í 66 Tilskiiið er að Serkir
skipi tvo þriðju þeirra. Engu
að síður hefur atkvæði hvers
fransks 'landnema í Alsír þre-
falt meira gildi en atkvæði
Serkja, því að 60.000 franskir
kjósendur verða um hvert þing-
sæti en 180.000 serkneskir.
de Gaulle heldur ræSu.
U’ftir mánuð verður kosið
fyrsta þing fimmta, franska
lýðveldisins. de Gaulle er búinn
að setja ný kosningalög, sem
eru eftirmynd þeirra sem giltu
í þrjðja lýðveldinu. Hlutfalls-
kosningar eru afnumdar og
sömuleiðis listabandaiög. Þing-
menn verða kosnir í einmenn-
ingskjördæmum í tveim um-
ferðum. í fyrri umferðinni, sem
fer fram 23. nóvember, þarf
frambjóðandi að fá helmjng
greiddra og gildra atkvæða og
einu betur til að ná kosningu.
f kjördæmum þar sem enginn
frambjóðandi hlýtur svo mikið
fylgi, verður gengið aftur til
atkvæða 30. nóvember, og þá
nær sá frambjóðandi kosningu
#em flest atkvæði fær. í sið-
ari umferðinni mega ekki aðrir
bjóða sig fram en þeir sem
fengu að minnsta kosti 5% at-
kvæða í þeirri fyrri.
sæti með hærri atkvæðatölu en
færði íhaldsmönnum yfir níu-
£rlené
t I 4$ 1 11 fi f
Tjað var de Gaulle sjálfur sem
valdi þetta kosningafyrir-
komulag eftir hörð átök meðal
ráðherra hans. Soustelle upp-
Jýsingamálaráðherra, Debré
innsiglisvörður og aðrir gaull-
istar vildu að kosið yrði i stór-
um kjördæmum, þar sem sá
listi sem fengi hreinan meiri-
hluta í fyrri umferð eða flest
atkvæði í þeirri síðari hreppti
öll þingsætin. Ráðherrar kaþ-
ólskra, róttækra og sósíaldemó-
krata vildu einmenningskjör-
dæmi. Fyrir gaullistunum vakti
að skapa flokki sínum mögu-
leika til að mynda bandalög
við gömlu íhaldsflokkana og
ná yfirgnæfandi meirihluta á
þingi í krafti þess að vinstri
flokkunum tækist ekki að koma
sér saman um lista. Miðflokk-
arnir og sósíaldemókratar telja
hinsvegar hag sínum bezt borg-
ið með kosningu í einmenn-
ingskjördæmum. í þeirra hópi
er margt kunnra manna sem
hafa skilyrði til að safna pers-
ónuatkvæðum í litlum kjör-
dæmum, og reynslan frá dög-
um þriðja lýðveldisins bendir
til að þetta kosningafyrirkomu-
lag veitj hinum flokkunum
tíu þingmenn. de Gaulle er
talinn hafa valið einmennings-’
kjördæmin vegna þess að þau
gera einstaka þingmenn óháð-
ari flokkum sínum en lista-
kosningar. Hershöfðinginn og
fylgismenn hans segjast keppa
að því að koma á stöðugu
stjórnarfari í Frakklandi, en
þá virðist ekki reka minni
til að á dögum þriðja lýðveld-
isins, þegar ríkti kosningafyrir-
komulagið sem þeir hafa nú
vakið upp, voru ríkisstjórnim-
ar enn skammlífari en í fjórða,
lýðveldinu. Árin 1928 til 1936
sat til dæmis 31 ríkisstjóm að
völdum í París.
T/- jördæmaskiptingin sem nú
■*■“• hefur verið kunngerð ber
með sér að yfirvöldin stefna
markvisst að því að þrengja
h’ut franskra kommúnista.
Soustelle upplýsingamálaráð-
herra og menn hans byggðu
vonir sínar um öfiugan hægri-
meirihluta á nýja þinginu að
nokkru leyti á því, að yfirvöld-
in í Alsír myndu „skipuleggja"
þingkosningarnar á sama hátt
og þjóðaratkvæðagreiðsluna um
stjórnarskrána og sjá um að
serknesku þingmennirnir frá
Alsír yrðu þæg handbendi
frönsku landnemanna. í síðustu
viku gerði de Gaulle strik í
þennan reikning. Hann bannaði
hernum frekari þátttöku í
stjórnmálum og skipaði herfor-
ingjunum að yfirgefa Öryggis-
nefndimar, sem myndaðar voru
í maí, þegar herstjórnin í Alsír
reis upp gegn ríkisstjórninni í
París. Þessi fyrirskipun vakti
gremju fomstumanna landnem-
anna, en herforingjarnir
hlýddu. Fyrirskipun de Gaulle
til Salans yfirhershöfðingja um
að kosningarnar í Alsír skuli
vera frjálsar og Serkjum sem
krefjast sjálfstæðis ekki fyrir-
munað að bjóða sig fram og
kynna málstað sinrí, ber að
sama brunni og ákvörðun hans
um kosningafyrirkomulagið; til-
vonandi fyrsti forseti fimmta
lýðveldisins kærir sig ekki um
samstæðan meirihluta á þingi,
ekki einu sinni :meirihluta
hægri manna sem kenna sig
Framhald á 8 síðu
tækifæri til að stórminnka
þingfiokk kommúnista. Árið Nokkrir af æðstu mönnum franska hersins 1 Alsír. Lengst
1932 fengu tii dæmis kommún- til hægri Salan yfirhershöfðingi, þá Thomazo ofursti,
istar ekki nema tuttugu þing- Massu fallhlífaliershöfðingi og Gilac hershöfðingi. v