Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.01.1999, Blaðsíða 6

ættfræðiverka, sem margir hverjir hirða ekki um að geta þess hvaðan þeirra
upplýsingar eru fengnar. Þess má einnig geta að forsvarsmenn tveggja
bókaútgáfa (Þjóðsögu og Vöku-Helgafells) lýstu í upphafi áhyggjum varðandi
höfundarrétt þeirra rita frá þeim sem við höfum unnið (eða munum vinna)
upplýsingar úr, en eftir að hafa kynnt sér út á hvað þessi starfsemi
raunverulega gekk, sáu þeir ekki ástæður til að hafa frekari áhyggjur af þessu
máli. Forsvarsmenn ættfræðifélagsins hefðu betur kynnt sér eðli þessa máls
fyrr en þeir óðu af stað með sínar aðdróttanir.
• "...óheimilt að taka manntöl útgefm af Ættfræðifélaginu og tölvusetja þau."
Það skal ítrekað að við erum ekki að tölvusetja neinar bækur í heilu lagi.
Gagnasafnið inniheldur nú í dag alla þá einstaklinga sem fínna má í
manntölunum 1703, 1801 og 1910. Hvað þau tvö fýrstu varðar, þá byggja þær
upplýsingar á tölvuskráningu manntalanna sem var unnin beint upp úr
frumgögnunum vestanhafs, en við fengum einnig manntölin 1845 og 1870 frá
þeim aðilum.. Varðandi manntalið 1910, þá höfiim við lokið tölvuskráningu
nánast allra þeirra einstaklinga sem finnast í því, en sú skráning byggir ekki á
þeim hluta manntalsins sem Ættffæðifélagið hefur gefið út. Við höfum borið
okkar gögn saman við þá útgáfu og leiðrétt eða bætt við upplýsingum eftir því
sem þörf er á og munum halda því áfram. Þær leiðréttingar og viðbætur sem
um ræðir varða að langmestu leyti fæðingardaga og dánardaga. Sé það
raunverulega stefna Ættfræðifélagsins að ekki megi taka neinar upplýsingar úr
manntölum útgefnum á þess vegum til notkunar í verkum sem ætlunin er að
gefa út, þá væri eðlilegast að félagið hætti útgáfustarfsemi hið snarasta, enda
er þá ljóst að verkin eru vart nothæf nokkrum manni.
• "...ekki hœgt að taka hana ófrjálsri hendi..." Ég vona að núverandi stjóm
Ættfræðifélagsins sjái sóma sinn í því að biðjast afsökunar á þessari aðdróttun,
en ég vil einnig minna á þá aldagömlu hefð sem ríkt hefur hérlendis varðandi
gerð ættfræðirita, nefnilega þá að byggja á fyrri vinnu eftir því sem kostur er,
í stað þess að byggja eingöngu á mis-aðgengilegum frumheimildum. Það verk
sem við erum að vinna er það stærsta sem gert hefur verið hérlendis en í eðli
sínu er það ekki frábrugðið verkum eins og æviskrám sem taka eingöngu til
tiltekins héraðs - eini munurinn er sá að við emm stærri í sniðum. Það má
vera að einhverjum finnist gerð þessa verks ógnun við sig eða séu einfaldlega
hræddir við nútíma tækni, en það er hins vegar ljóst að útgáfa þessa
gagnagrunns mun valda byltingu í íslensku ættfræðigrúski, hvort sem mönnum
líkar það betur eða verr.
Hafi Ættfræðifélagið áhuga á nánari skýringum á eðli þeirrar skráningar sem hér um
ræðir, er ég reiðubúinn að lýsa verkefninu á almennum félagsfundi hvenær sem er.
Friðrik Skúlason
6