Foreldrablaðið - 01.12.1970, Blaðsíða 34

32
vinnu við búfé skógum og breytt árfarvegum. Þó
mörg séu vegsummerkin frá liðnum tíma, hefur
ekki alltaf þótt ástæða til að æðrast. En tækni-
þróunin gerir manninn máttugri og máttugri. Afl
nokkurra tækja, t. d. íslenzku millilandaþotanna,
er sambærilegt við afl allra íslendinga á Sturl-
ungaöld. En við verðum að lifa í nábýli við um-
hverfið og í þessu nábýli verðum við að skilja það
afl, sem við ráðum yfir og þekkjum, bæði tak-
mörk þess og umhverfisins. Mengunarvandamálið
er ef til vill ekki mjög knýjandi hjá okkur, en við
höfum spurnir af því. Almennur skilningur á vanda-
málinu, skilningur á því afli, sem við ráðum yfir,
er undirstaða að farsælu sambýli við umhverfi
okkar.
Notadrýgsta auðlindin
er aukin menntun
þjóðarinnar.
í öðru lagi má benda á hagvöxt, en það orð
heyrist æ oftar og er að vissu marki orðið stefnu-
mark mannkyns, þ. e. a. s. stöðugur hagvöxtur
er krafa okkar til þjóðfélagsins. Sú auðlind, sem
reynzt hefur notadrýgst, er menntun og aukin
menntun þjóðarinnar. Það er fyrst og fremst auk-
in geta í tækni og iðnaði, sem skapað hefur hag-
vöxt seinni ára. Til að viðhalda hagvexti og batn-
andi lífskjörum, þarf að leggja nokkra áherzlu á
hinar svokölluðu raungreinar í skólanum, en hald-
góð tækniþekking er í nánum tengslum við þessar
greinir.
í þriðja lagi gefa þessar greinar nemendum
ágætt tækifæri til, þess að þjálfa hjá sér rökvísi,
hagkvæm vinnubrögð og sjálfstæði í mati á upp-
lýsingum, ef rétt er haldið á um gerð og kennslu
þessara námsgreina. Hin mikla verklega kennsla,
sem er eð'ilegur þáttur í meðferð þessa efnis, gef-
ur nemandanum mörg tækifæri til að auka þroska
sinn, gerir hann gegnrýninn, svo að hann sér, að
oftast eru fleiri en ein hlið á hverju máli.
Til skamms tíma höfum við
ekki einu sinni verið hálfdrættingar
á við hin Norðurlöndin.
Ef við berum okkur saman við nágrannalöndin,
kemur í Ijós, að mikill munur er á þeim tímafjölda,
sem varið er til kennslu í eðlis- og efnafræði. Til
skamms tíma höfum við ekki einu sinni verið hálf-
drættingar á við hin Norðurlöndin, en nú er hins
vegar stefnt að því að jafna að nokkru þennan
mun. Árið 1968 skilaði 5 manna nefnd undir for-
ystu Sveinbjörns Björnssonar, eðlisfræðings, áliti
um framtíðarskipan kennslu þessara greina í skóla-
kerfinu og lagði nefndin jafnframt áætlun til úr-
bóta. Menntamálaráðuneytið samþykkti áætlunina
og hefur síðan verið unnið að framkvæmd hennar.
Álitið birtist að miklu leyti í tímaritinu Menntamál-
um á síðastliðnum vetri. Gert er ráð fyrir, að eðlis-
og efnafræði verði kennd í 11/2 vikustund í 11 og
12 ára bekkjardeildum, 2 vikustundir hjá 15 ára
nemendum.
Lítið sem ekkert námsefni er til á íslenzku fyrir
yngri stigin og er gert ráð fyrir, að gera þurfi
mikið átak í samningu heppilegra kennslubóka,
gera tilraunir með námsefni og búa skólana tækj-
um. Einnig þarf að koma á víðtækum kennara-
námskeiðum. Haustið 1969 var hafin tilrauna-
kennsla með námsefni fyrir 11 og 13 ára nem-
endur í þrem skólum. Að fenginni reynslu var efnið
endurskoðað í vor og síðan undirbúið til almennrar
kennslu fyrir veturinn 1970—71. Samhliða verður
hafin tilraunakennsla á námsefni 12 og 14 ára
nemenda og er ætlunn, að það verði endurskoðað
að vori og tilbúið til almennrar kennslu næsta
haust. Á þennan hátt er ætlunin að Ijúka innfærslu
eðlis- og efnafræði í skólakerfið árið 1973.
Námsefninu má skipta í tvo flokka. í 11 og 12
ára bekkjum verður efnið skipt í stuttar einingar,
sem fjalla um afmarkað efni og nemendur fást
við í 2—12 vikur. Efnismeðferð er að mestu leyti
verkleg og er nemendum skipað þrem til fimm
saman í hóp. Á þennan hátt kynnast þau af eigin
raun ýmsum grundvallar lögmálum eðlis- og efna-