Landneminn - 01.12.1949, Page 13

sögulegs efnis: „Kampen mod uretten“, um líf hins
skapmikla, danska sósíaldemókrataforingja, Peter Sa-
hroe. Þótt hún sýni danska atburði, á hún jafnt er-
indi til allra þjóða til að sýna það þrek og þá baráttu,
sem þurft liefur til þess að vinna ýmis þau rétlindi,
sem oss þykja sjálfsögð í dag. Sérstakt erindi á hún
kannski til allra sósíaldemókrataforingja vorra tíma.
Þeir myndu þá kannski einu sinni skamm-
ast sín duglega. Sabroe er snilldarlega
leikinn af Mogens Wiedt og kona
hans kannski enn betur af Karin
Nellemose.
Vandamál eftirstríðsár-
anna gegnum mynda-
vélaraugað.

w
Voidirigði vestrœnna j)jóða
þessi eftirstríðsár o])inberast ^
m. a. í svonefndri „innihalds-
krep])u“ kvikmyndanna. Kvik-
myndamenn |)eirra læðast einsog
keltir í kringum heitan graut vanda-
málanna: öfugþróunina, sem átt hefur sér
stað, vonbrigðin, öryggisleysið, svartsýnið. Banda-
ríkjamenn hafa gert eina alvarlega tilraun með
liinni ]>rýðilegu mynd Wylers, „The Best Years of
Our Lives“ (Beztu árin). Sérstaklega er þetta áber-
andi í frönskum myndum og enskum síðustu tveggja
ára, sem flýja nú allt hvað af tekur inn í helgisagnir
og leyndardóma (Jean Cocteau í Frakkl.) og klass-
ískar bókmenntir 19. aldar (Rank og Korda í Eng-
landi. rVær þjóðir eru undautekuing: ítalir og Danir.
einkum þó ítalir. Þeir liafa dirfzt að ganga beint að
efninu. I síðustu grein var sagt frá helztu afrekum
ítala á þessari göngu. Hér skal sagt frá Dönum. Það
eru fyrst og fremst tvær myndir: „Tre ár etter“ og
„Det gælder os alle“.
„Tre ár etter“ er prýðilega sett á svið af Johan
Jacobsen, eftir samnefndu leikriti Soya. Hinum síð
arnefnda ber kannski fyrst og fremst heiðurinn: að
|)ora að sýna, hvernig allt er umsnúið 3 árum eftii
1945: Ungur maður, sem barðist ótrauður í mótspyrnu
hreyfingunni, er nú alls staðar útrekinn vegna þess
Kaupsýslumaðurinn, sem alltaf hefur hjartað á viss
um stað, nefnilega hjá fjárhirzlunni, starfaði að sjálf
sögðu fyrir Þjóðverja í „den tid“, en missti verk
smiðju sína 1945, hefur nú fengið hana aftur! Það’
er engin tilviljun, að hann er í myndinni kallaður
„Onkel Hylle“ (komið af „hyllemarv“, undirskilið
sá sem flýtur ofan á!) Hann er prýðilega leikinn af
Ib Schönberg. Sérstakur er leikur Angelo Bruuns
sem hins lama arkitekls. Samtölin hjá Soya eru kafli
fyrir sig, óvæntustu atriðum stöðugt slengt framan í
áhorfanda af mikilli fimi, svo að ótrúlega tekst að
halda hraða myndarinnar, þótt svið hennar sé þröngt.
„Det gælder oss alle“ var gerð fyrir tilstilli danska
Rauðakrossins af Alice 0’ Fredericks og
fjallar um starf ungs læknis meðal
fórnarlamba slríðsins í Póllandi.
Hér verður efni liennar ekki rak-
ið nánar, þar eð undirr. hefur
ekki séð liana. En þess skal
aðeins getið, að í Noregi
hefur hún verið með vin-
sælustu myndum þessa árs.
Loks skal hér getið einn-
ar nýjustu myndar Dana:
„Vi vil ha et barn“, þótt
hún sé ekki sérstaklega um
eftirstríðsvandamál. Hún fjall-
ar nefnilega um eilífasta vanda-
mál mannkynsins, hvorki meira
minna en það að eignast börn!
Um vandamál þess að vilja eignast
barn, en geta það ekki, á móti því að geta átl
barn, en vilja það ekki. Fléttað er inn í myndina upp-
lýsingum um það, hvernig læknisvísindi nútímans geta
gert konum okkar fæðingu hreinan barnaleik hjá því,
sem mæður okkar urðu að þola, þegar við komum í
heiminn, svo að ekki sé talað um ömmur okkar. Mynd-
in nær hámarki sínu, þegar sýnd er upptaka af /«’ð-
ingu, einsdæmi í sögu kvikmynda, sem ætlaðar eru al-
menningi til sýnis, en vitnar um djörfung og hrein-
skilni danskra kvikmyndamanna. Þetta er þó fellt svo
vel inn í atburðarás, að áhorfanda þykja ekki meiri
undur en að drekka morgunkaffið sitl! Handritið er
skrifað af lækni, Ib Freuchen, svo að hvergi skortir á
vísindalega efnismeðferð. Kona, Alice 0’ Fredricks.
setti á svið. Myndin er mjög skemmtileg, full af ómót-
stæðilegri danskri kímni og hlýju. Sem betur fer ræt-
ist að lokum úr öllum flækjum, og er það ekki sízt að
þakka gömlum, klókum „framda41, sem er bráðskemmti-
lega leikinn af — auðvitað Ib Schönberg, sem alls
staðar er ómissandi! — Þessi mynd er mjög jákvæð,
hvað sem líður þeirri gagnrýni, að hún gefi falska
mynd af ástæðum danskra mæðra. En svona ættu
a. ni. k. aöstœður allra mæöra aö vera.
Hér hefur aðeins unnizt rúm til þess að geta beztu
Myndin hér að ofan er af Ebbe llode sem
Kristínus Rerffnian í samnefndri mynd.
LANDNEMINN 13