Alþýðublaðið - 30.01.1924, Blaðsíða 2

a
Gengisfallið.
Svlkamylna.
Frá því hefir áður verið sagt
hér í blaðlnu, að Danir tóku í
haust stórlán, um 5 mllljónir
sterlingspunda, í Englandi til
>gengisjöfnunar<, sem kallað er.
Var stofnaður af því sjóður, sem
nota átti til að bæta áhallann,
þegar gengi dönsku krónunnar
tæki að lækka.
Það bar ekki á öðru en að
öllum eða fiestöllum kæmi sam- '
an um, að hér væri fundið hið
mesta þjóðráð. Raunar hafði
ekki alllöngu áður einn af kunn-
nstu hagfræðingum Dtna látið
sér um munn fara, að það ætti
að hengja þann fjármálaráðherra,
sem leyfðl sér að taka lán í út-
löndum, en annaðhvort hafa
Danir ekki tekið mikið mark á
þessu eða verið búnir að gleyma
því eða enn, að þeim hefir fund-
ist, að þessi ummæli ættu að
eins við, ef fjármálaráðherra tæki
lánið, en ekki eins og þarna var,
ríki og bankar í samlögum. Nokk-
uð var það, að lánið var tekið,
og Danir voru glaðir og öruggir
— dálitla stund. Flestra áiit var,
að nú væri öllu borgið.
En alt f einu skömmu síðar
kemur það upp úr kafinu, að
danska krónan hríðfellur. Varð
þá mikið uppnám og blaðarifr-
ildi um orsökina til þessa, en
innm skamms höfðn þeir, sem
fengið hefir verið álit fyrir fjár-
málavit, komið nafni á orsökina,
og þá var hún auðvitað það,
sem nafnið sagði, en — þá var
líka búið að eyða talsverðri
fúlgu úr >gengisjöfnunar<-sjóðn-
um þrátt fyrir það, þótt >eyðsla<
sé bannsungin eigi að eins þar
sem hér, heldur og hringinn i
kring um allan hnöttinn.
Það er nú fullyrt, að hrifn-
ingin yfir þessum >gengisráð-
stöfunum< Dana hafi fest rætnr
hér, svo að íslenzkir ráðamenn
hafi trygt sér einhverja hlutdeild
i þessu >gengisjöfnunar<-Iáni
Dana, en ekki veit sá, er þetta
ritar, íullkomin deili á því enn.
Það sklftir heldur ekki svo
ýkjamiklu máli, Það er annað.
sem er meginspurning í þessu
>gengisjöfnunar<-efni öllu saman.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Svo var talið og er yfirleitt ern
þrátt fyrir alt moldviðrið, sem
þyrlað hefir verið upp á síðustu
tímum um gengismálið, að gengi
penlnga færi eftlr verzlunarjöfn-
uðinum, þ. e. jatnvægi innfluttn-
ings og útfiutnings. Ef meira
væri fiutt inn en út, lækkaði
gengi peninga þess rfkis, sem
innflutninginn keypti, og á sama
hátt færi á hinn bóginn. Eftir
þessari kenningu er auðsætt, að
eini vegurinn til að halda uppi
gengi er að takmarka innflutn-
ing eða auká útflutning.
Þegar nú þess er gætt, að
peningalán í öðrum löndum er í
raun réttri ekkert annað en inn-
flutningur á peningum, þá væri
óskiijanlegt, hvernig menn hefðu
komist út á þá braut að ætla
sér að bæta gengi með því, ef
sú skýring væri tllefnislans, að
þessi,,gengÍ8jöfnunar“-Tcenning sé
svikamylna, búin til af penlnga-
mönnnm eða réttara sagt þeim,
sem þeir launa til að hugsa
fyrir sig.
Menn vita, að yfírleitt er það
té, sem gengur kaupum og söl-
um tU láns, eign einstakra manna,
sem arðurinn at vinnu verkalýðs-
ins í heiminum hefir safnast hjá.
Þessir menn lifa með hyski sfnu
á vöxtunum af þessu té. Þeim
er um að gera, að féð lánlst,
svo að vextirnir þverri ekki.
Þess eru dæmi, að þeir kosta
stórfé til þe8S að koma pening-
unum út til láns.
í blaðinu í gær var sagt frá
því, hvernig keisarastjórnin rúss-
□eska skapaði með blaðamútnm
almenningsálit sér f hag í Frakk-
landi. Með lfknm hætti skapa
penlngamenn hvarvetna sér hag-
kvæmt álit á fjármálum: Menn
hafa hér dýrkeypta reynslu fyrir
þvf, hvernig togaraeigendur.
stórkaupmenn og stórbændur
halda miklum hluta þjóðarinnar
f vitleysu árum saman með
blöðum sínum, meðan féflettlngin
á alþýðu fer íram. Út frá þeirri
aðferð má skilja það, hvernig
peningamenn, auðborgararýmsra
landa, hafa getað með tökum á
flestö lum, sem um fjármál rita,
komið inn í höfuðin á fólki, að
hægt væri að bjarga gengi á
þvf að taka lán hjá þeim og
flækja stjórnum ríkja viljugum
og vitandi eða óviljugum og ó-
Afgreiðsla
blaðsiDS er í Alþýðuhúsinu við
Ingólfsstræti.
Sími 988.
Auglýsingum só skilað fyrir kl. 8
að kveldinu fyrir útkomudag þang-
að eða í prentsmiðjuna Bergstaða-
stræti 19 eða í síðasta lagi kl. 10
útkomudaginn.
Áskriftargjald 1 króna á mánuði.
Auglýsingaverð 1,50 cm. eindálka.
Útsölumenn eru beðnir að gera
skil afgreiðslunni að minsta kosti
ársfjórðungslega.
Vepkamalluplnn, blað jafnaðar-
manna á Aknreyri, er bezta fréttablaðið
af norðlenzku blöðunum. Flytur góðar
ritgerðir um itjórnmál og atvinnumál
Eemur ót einu »inni i viku. Koitar
að eins kr. 6,00 um árið. Gerist áikrif-
endur á algreiðilu Alþýðublaðiini.
vitandl út f að taka lánin fyrir
ríkin, því að með því var hæg-
ast að tína vextina upp úr hvers
manns vasa. Hafa, eins og dæmin
sýna, fjölmargar heilar þjóðir
sokkið ofan í djúpt fátæktarböl
við þetta, en gróðinn streymt að
sama skapi í vasa einstakra
auðborgára í háum vöxtum. Svo,
þegar erfiðlega gengur með
greiðslur, er létt verk að braská
svo með gjaldeyri hinnar tál-
dregnu, fátæku þjóðar, að góðan
gróða megi Ilka hafa á verðfall-
inu. Sá gróði er líka peningar.
Með þessu, sem hefir verið
dregið hér upp f stórum dráttum,
er verið að reyna að vekja fólk
til umhugsunar um þá hiiðina á
peningamálunum, sem frá því
snýr, og eítirtekt á þeim sann-
indum, að það eru auðborgarar
heimsins, sem mannkynið spriklar
ráðaláust í klónum á, meðan úr
því er sogið bióð og mergur,
en ekki neinir >vondir tímar<
eða himinfaUnir >örðuglelkar<,
sem valda þelrri >kreppu<, sem
kveinað er undan dags daglega,
Eitt atriði er enn, sem ástæða
er til að ræða nokkuð um >{
þessu sambandi<, og verður það
1 gert síðar.