Alþýðublaðið - 05.02.1924, Blaðsíða 2

i ALÞYBUBLASI&
(>Kveldfilfs‘s|ringurinn.
Hver gpæðir á falli krónunaar?
Mörguni hefir þótt undarlegt
að sjá >Vísi< verja af alefli þá
ráðstófun beggja bankanna að
lækka gengi ísíenzkrar krónu
um einn tíunda hluta og leiða
þannig yfir þjóðina dýrþð, áfrám
f áttina til fjárhagslegs hruns.
Þetta verður þó skiljaniegra,
þegar að er gætt, hvernig rit-
stjóri >Vísis< er tengdur íslands-
banka. Jakob karlinn er í baoka-
ráðinu, þiggur launþar,og >Vísir<
er orðinn opinbert málgagn ís-
landsbanka. Hann er húsbónda-
hollur, >Vísls<-ritstjórinn, hvað
sem óðru liður. Sama má segja
um ritstjóra >Tímans<, endur-
skoðanda Landsbankans.
Það hefir nú verið algild venja
að minsta kosti frá dögum Róm-
verja, þegar finna hefir átt upp-
hafsmenn glæpa, að athuga fyrst,
»hverjum í hag< glæpurinn hefir
verlð drýgður. Engu síður er at-
hugunarvert, þegar leitað er að
upphafsmönnum lækkunar ís-
lenzkrar krónu nú, að gæta að
þvi, >hverjum f hag< þessi lækk-
un er. Bankarnir taka ákvörð-
unina; þeir ráða yfir viðskiftun-
um, en hvað stjórnar banka-
stjórunum?
Ef þessi gengisbreyting yrði
að eins um stundarsakir, nokkra
máouði, þá myndu bankarnir
græða á henni, selja ávisanir á
Ián sfn háu verði nú, en kaupa
erlendan gjaldeyri til að greiða
lánin með seinná lægra verði og
stinga mismuninum, hagnaðinum,
f sinn vasa. Því miður eru nú
samt litil lfkindi tii með þeirri
stjórn, sem við búum undir fyrst
um sinn, að íslenzka krónan
lagist bráðlega aftur, og þá er
beinn gróði bankanna sjálfra
enginn af þessu. Þá hlýtur ann-
að að stjórna þessum gerðum
bankastjóranna heldur en haga-
aður bankanna.
Þeir, sem aðallega græða á
því, að sterlingspundið hefir
hækkað, eru þeir, sem eiga er-
lendan gjaldeyri eða geta fljót-
lega aflað sér hans með sölu ís-
lenzkrá aturða.
Jakob hefir flýtt sér i >Vfsl<
að lýsa yfir því, að útgerðar-
menn græði ekki á falli krón-
unnar, því að þeir eigi ekki
óseldar afurðir. Það liggur á
fyrir honum að upplýsa, að þeim
sé svo sem ekki hagur í þessu,
blessuðum, og því sé það ekki
þeim að kenna. Smáútgerðar-
menn hafa vissuiega selt afurðir
sfnar, en eru togarárnlr ekkl
stöðugt nú á fsfiskveiðum? Á
hækkun sterlingspundsins um 3
krónur græðir liver togari í ferö-
inni um 3 — 4000 hrónur í geng*
ishœhhun. Það, sem verra er, er
það, að hætt er við því, að þessi
tilbúna lækkun krónunnar haldi
þeim lengur á ísfiskveíðum en
nauðsynlegt væri og seinhi því
og minhi saltfishveiðarnar, sem
veita aðalatvinnuna við togarana
á sjó og landi, Reykvfsku tog-
araeigendurnir græða mánaðar-
lega á þessari ákvörðun bank-
anna um 100 þúsund hrónur.
Það er skiljánlegt, að þetta er
þeim >í hag<, og hvaða áhrif
þeir vilja hafa á bankapa f geng-
ismálinu. Stærsta útgerðarfélaglð
®r vitanlega h(. >Kveldúlfur<.
En kórónan er þó eftir. Jakob
segir sem ottar ekki alveg satt
f >Vfsi<. Hér er fiskur til í land-
inu og hann okki lítill. Sfðast-
liðið sumar var stofnaður fish-
haupahringur einn enn af hf.
>Kveldúlfi< og dönskum kaup-
mönnum. Þessi hringur keyptl
upp sfðast llðið haust allan fá-
anlegan, islenzkan fisk. >KveId-
úlfs< hringurinn hefir nú liggj-
andi í landiau 20 þús. shippund.
Nú er fiskvarðið minst 5 — 6
sterlingspund skippundið, eða
fiskur þessl er um 100 —120
þús. sterlingspuoda virði. >KveId-
úlfs<-hringurinn græðir því á
þessum fiski f genglshækkun um
300 — 360 þús. hrénur. Það er
von, að ritstjóri >Vísis< viljl fela
þetta, því að kosningakostnaður
hans á þing, um 10 þús. kr.,
getur vel greiðst af þessari
upphæð, svo að nóg sé eftlr
þó, og þáð er þægilegt að 1
Verkamaðuplnn, blað jafnaðar-
manna á Aknreyri, er bezta fréttablaðið
af norðlenzkn blöðunnm. Flytur göðar
ritgerðir um atjórnmál og atvinnumél
Kemur út einn tinni i viku. Kottar
að eini kr. 6,00 nm árið. Gferiat áikrif-
endnr á aigreiðiln Alþýðublaðiini.
HJálparstöð hjúkrunarfélags-
ins »Líknar< er epln:
Mánudaga . . . kl. 11—12 f. h.
Þrlðjudagá ... — 5—6 e. -
Miðvikudaga . . — 3—4 e. --
Föstudaga ... — 5—6 e. - ,
Laugardaga . . — 3—4 0. -
Maltextrakt frá ölgerð-
inni Egill Skallagrímsson er bezt
og ódýrast.
Bjarnargreifarnir, Kvenhatar-
inn og Sú þriðja fást í Tjarnar-
götu 5 og hjá bóksölum.
Á nýju rakarastofunni í Lækj-
argötu 2 fáið þið bezta og fljótasta
afgreiðslu Einar og Elías.
láta þjóðina >borga brúsann< á
þennan hátt.
Framvegis græða á gengis-
hækkuninni aðallega þeir, sem
hafa á hendi sölu aðaiútflutnings-
vörunnár, fiskjarins. Nú er Cope-
land hér um bil úr sögunnni, en í
stað hans er kominn >Kveldúlfs<-
hringurinn, og augsýniiegt er,
áð hann ætlar sér að ná undir
sig ailri sölu á þessa árs saitfiski.
>Kveldúlfs<-hringurinn hefir jatn-
vel nú þegar trygt sér ailan
þurkhúsáfisk hér í Reykjavík,
ieigt öll húsin, svo að fiskur