Neytendablaðið - 01.06.1953, Page 1

ÁVARP
FRÁ STJÓRN NEYTENDASAMTAKA REYKJAVÍKUR
Almenn neytendsamtök hafa mjög mikilvœgu hlutverki
a3 gegna í þjóðfélaginu, þar sem enginn aðili er til. sem
treystist til að halda fram sjónarmiði og rétti neytendanna
almennt og gœta hagsmuna þeirra fyrst og fremst. Þess
vegna hefur mjög skort á, að neytendum vœri sýnt fullt
tillit, og þeir hafa vegna samtakaleysis jafnvel ekki get-
að spornað við hinu freklegasta tillitsleysi í þeirra garð.
Eins og málum er nú háttað, má hver neytandi sín lítils,
þar sem hann getur ekki leitað til neinna samtaka, held-
ur verður hann að reka öll sín mál sem neytandi sjálfur
og einn. Óskir hans og kröfur eru máttlitlar, enda þótt
almenningsálitið sé þeim eindregið fylgjandi.
Þetta er að því leyti eðlilegt, sem aðilar þurfa oftast að
vera jafnréttháir og jafnsterkir til þess, að gagnkvœmt
tillit sé sýnt. Þar af leiðandi eru almenn samtök neyt-
enda hin brýnasta þjóðfélagsleg nauðsyn. Og þau vœnta
þess, — eins og önnur samtök — að þau geti gegnt hlut-
verki sínu í sem beztri samvinnu við þau samtök, sem
þau munu eiga skipti við.
Kaupendur einnar tegundar neyzluvöru geta yfirleitt
ekki bundizt samtökum eins og seljendur hennar og fram-
liðendur, þótt þeir hafi að sjálfsögðu jafnmikiim rétt til
þess og þeir. En kaupendum neyzluvara œtti að vera
innan handar að mynda með sér sterk samtök til að gœta
hagsmuna sinna a 1 m e n n t. Og það er einmitt hug-
myndin með stofnun Neytendasamtaka Reykjavíkur. Lýð-
rœðislegra markmið en þessara samtaka er vart hœgt
að hugsa sér.
Til þess að geta gegnt hlutverki sínu sem bezt, þurfa
Neytendasamtökin að verða fjölmenn. Söfnun meðlima
mun nú hafin og jafnframt útgáfa blaðs til að kynna
markmið og málefni samtakanna og veita neytendum
allar þœr upplýsingar, sem þeim mega að gagni koma.
Fyrsta stefnumál samtakanna hefur verið ákveðið, en það
er hið mesta hagsmunamál alllra bœjarbúa. Verður
gengizt fyrir almennri skoðanakönnun um það mál í
Reykjavík í sumar.
Neytendasamtök Reykjavíkur munu veita neytendum
alla þá aðstoð, sem þau megna að veita, en máttur
þeirra er að miklu leyti undir undirtektum almennings
kominn. Stjórn Neytendasamtakanna heitir á fulltingi
Reykvíkinga.
Sveinn Asgeirsson, haj;fr., form.
Anna Gísladóttir, liúsfrií
Elsa Guð.jónsson, liúsfrú
Gunnar Björnsson, efnaverkfr.
Gunnlauffur I'órðarson, löj;fr.
Halldóra Einarsdóttir, liúsmk.
Inftólfur Guðmundsson, verðgstj.
Jónína Guðmundsdóttir, liúsfrú
Lárus Jónatansson, verkam.
Pétur Pétursson, skrifstofustj.
Svava Sifffúsdóttir, liúsfrú
Torfi Þorsteinsson, verkstjóri
Vilhjálmur Árnason, löjjfr.
Datfbjört Jónsdóttir, húsfrú
Einar Jóhannsson
Gunnar Friðriksson, framkv.stj.
llalldóra Ej?s:ertsdóttir, námstj.
Heltfa SÍRurðardóttir, skólastj.
Jóhann Sæmundsson, próf.
Marjfrét Jónsdóttir, liúsfrú
Snorri P. Snorrason, heknir
Sveinn ólafsson, fulltrúi
Valdimar Jónsson, efnaverkfr.
Þórhallur Halldórsson, mjólkurfr.
NEYTENDA-
BLAÐIÐ
M Á I. G A G N
NEYTENDASAMTAKA
1. tbl. . Júní 1953 . 1. árg.
REYKJAVÍKUR
Neytendasamtök Reykjavík-
ur eru að taka til staría
Ákveðið er að vinna fyrst að bœttri tilhögun á afgreiðslu-
tíma sölubúða og opinberra stofnana, sem almenningur þarf
að eiga mikil skipti við. Gengizt verður fyrir almennri skoð-
anakönnun um þetta mál í Reykjavík
Hafin útgáfa málgagns til að berjast fyrir sjónarmiðum neyt-
enda almennt og vekja þá til meðvitundar um rétt sinn.
Þeir seffja, að I»að sé ódýrast að
kaupa dýrt .... Ép; lief aldrei haft
efni á að vera svo sparsamur.
JÓHANN SÆMUNDSSON, prójessor:
Stofnun samtakanna.
Hinn 26. jan. s.l. var haldinn
almennur fundur í Sjálfstæðis-
húsinu um stofnun Nevtenda-
samtaka. Ti) hans höfðu boðað
fyrir hönd ýmissa áhugamanna
Verkefnm ern óþrjótandi
Þegar Sveinn Ásgeirsson hag-
fræðingur flutti erindi sín um
neytendasamtök í ríkisútvarpið
síðast í október í haust, vöktu
þau óskipt athygli mína og fjöl-
margra annarra. Ég held að fólki
hafi almennt orðið ljóst, að
neytendasamtök hefðu meira en
nóg verk að vinna og meira að
segja hið mesta nvtja- og þjóð-
þrifaverk. En þótt ekki hafi
skort skilning á málefninu, né
óskir um að einhver vildi gera
eitlhvað til að koma slíkum
samtökum á, helzt á víðtækum
grundvelli, ,þá ber því ekki að
neita, að marga hefur skort
trúna. Alltof margir hafa sagt:
„Þetta þýðir ekkert. Hverju ælli
slík samtök fái orkað? Ég held
að stjórnmálabaráttan og flokk-
arnir sjái fyrir því.“ Þarna er
um reginmisskiluing að ræða, um
óafsakanlega uppgjöf að óreyndu
og vanmat á sjálfum sér til að
styðja gott og þarft málefni. sem
er óskyll allri flokkapólitík. Ég
vil leggja áherzlu á þetta: Neyl-
endasarntök hljóta aS vera alger-
Iega ópólitísk. Við kaupum jafnt
sykur og brauð, hvar í flokki
sem við stöndum. oc höfum flest
þau Jóhann Sæmundsson, próf-
essor, Jónína Guðmundsdóttir,
húsfrú, og Sveinn Ásgeirsson,
hagfræðingur. Hafði Sveinn hald-
ið tvö útvarpserindi um neyt-
endasamtök nökkru áður, og varð
það að ráði. að þau væru gefin út
sérprentuð fvrir fundinn. Hinir
þrír fundarboðendur voru frum-
mælendur, en fundarstjóri var
Sigurður Kristjánsson, fyrrum
alþingismaður. Var samþykkt
einróma að lýsa yfir stofnun
Neytendasamtaka í Reykjavík o
kjörin bráðabirgðastjórn, sem
skyldi gera uppkast að lögum
fyrir samtökin og boða til fram-
haldsfundar. I stjórnina voru
kjörin: Sveinn Ásgeirsson, hag-
fr„ Eiríkur Ásgeirsson, forstjóri.,
Helga Sigurðardó|ttir, skólastj',,'
Margrét Jónsdóttir, húsfrú og
Páll S. Pálsson, framkv.stj.
23. marz var framhaldsstofn-
fundurinn haldinn í Tjarnarcafé.
Fundarstjóri var kjörinn Páll S.
Pálsson. Sveinn Ásgeirsson hafði
framsögu fyrir hönd bráða-
birgðastjórnarinnar og skýrði
lagafrumvarp það. er hún lagði
fram. Hafði það sjónarmið ráðið
miklu við samningu þess, að lög-
in hindruðu á engan hátt þróun
samtakanna, en yrðu síðan end-
urskoðuð og gerð nákvæmari í
ýmsum atriðum, er reynsla værí
fengin. T.d. væri að svo komnu
máli algerlega ókleift að áætla,
hversu fjölmenn samtökin yrðu,
en slíkt væri eitt mikilvægasta
p atriðið, er um skipulag samtak-
anna væri að ræða. Óhjákvæmi-
!egt væri, að samtökin takmörk-
lögsagnarumdæmi
áhuga
fyrir sem lægstu verði,
vandaðrastri vöru og beztri þjón-
ustu, hverjum, sem við fvlgjum
að málum.
Verkefnin, sem neytendasam-
tök geta látið til sín taka, eru
óþrjótandi og sennilega ókleift
að telja jiau öll upp. Skal ég því
aðeins stilcla á stóru.
Ollum er það sameiginlegt, að
þeir selja vinnugelu sína. Fyrir
hana fá menn síðan breytilegt
magn lífsgæða, sem menn verða
að kaupa, svo sem allskonar vör-
ur, hverskonar þjónustu, mennt-
un o.s.frv. Menn vilja fá sem
mest greitt fyrir vinnu sína, og
ski|>a sér í hagsmunahópa mikið
eftir því. Þeir vilja geta keypt
sér sem mest magn lífsgæða fyr-
ir störf sín, og hafa því hag af
því, að verðlag sé sem lægst,
gæðin á vörum og jrjónustu sem
bezt, og skipulag viðskipta manna
á milli sem greiðast og hentug-
ast. t
En er nú hægt að samrýma
þetta tvennt? Ekki nema að
nokkru leyti. Hátt kaupgjald hef-
ur óhjákvæmileg áhrif til hækk
unar á vöruverði, og eins er liitt.
Framli. si 3. síðu
JÓNÍNA GUÐMUNDSDÓTTI R. hiísfrú:
Aðstaða húsmæðranna
Góðir lesendur. Nú er eitt félag
enn í jiessari borg, sem vill leita
stuðnings yðar og spyrja, hvort
skilyrði séu til .viðunandi lífs-
skilyrða, vaxta og viðgangs því
ætlunarverki, er hugsað er að
leysa af hendi fyrir hina mörgu
neytenda þessa bæjarfélags.
Ég veit, að margir borgarbúar
hugsa á þá leið, hvort þörf sé að
ba:ta við öll þau mörgu félög og
félagasamtök, sem jiegar eru fyr-
ir? Því er til að svara, að hættan
við ])að er sú, að með því geta
auðveldlega ýmsir hópar manna
og kvenna orðið alveg útilokaðir.
En með stofnun neytendasamlaka
í höfuðstaðnum er gengið hreint
til verks og allir gerðir jafnir,
eins og líka vera ber. Það er j)ví
einungis ósk okkar heldur
að sameinaðir os samtaka
ekki
von.
geti hér allir lagt liönd á plóg-
Síðustu 10—12
-egja, að reykvískar
árin má vel
húsmæður
verið illa leiknar af
,vöru-óvöndun
tnn.
hafi oft
vöruvöntun, ,voru-ovondun o^
ýmis konar svartamarkaðsbraski,
sem því miður kom afar hart nið-
ur á öllum heimilum J)essa bæj-
ar.
Húrmæður og einstök félög og
félagasamtök sýndu þá oft fram
á rétt neytandans til að hafna
því, sem miður fór. en að mínum
dómi oftast við alltof lítinn eða
þröngan skilning.
að neytandinn hafi valdið. hann
,sé dómarinn. Neytendur hafa
vissulega ekki verið algjörlega
varnarlausir, því löggjafarþinf
hverrar þjóðar á fyrst og fremsl
að gæla hagsmuna þjóðarheild
arinnar, þótt okkur húsmæðrum
Jressa bæjar finnist oft, að við
stöndum utan við lög og rétt
verjandans. Framh. á 2. síðu.
uðust við
Reykjavíkur, jrar eð annað væri
ekki á valdi þessa fundar. En
vænlanlega vaknaði áhugi fyrir
þessum málum annars staðar á
landinu. I^agt var til, að stjórn-
ina skipuðu 25 manns, svo að
margir væru um það að taka
ákvarðanir, en 3ja manna fram-
kvæmdanefnd úr stjórninni
skyldi sjá um framkvæmd þeirra
og daglegan rekstur allan. Nokkr-
ar umræður urðu um lagaupp-
kastið, sem að lokum var sam-
jíykkt nær óbreytt, og tóku jjess-
ir til máls: frú Jónína Guð-
mundsdóttir, Jóhannes Teitsson,
verkstjóri., frú Helga Marteins-
dóttir, Einar Jóhannsson og
Sveinn Ólafsson, fulltrúi.
Á
voni þau
stjornarinnar
Eggertsdótt-
Gunnlaugur
fyrsta fundi
Halldóra
ir, námstjóri, og
Þórðarson, lögfræðingur, kjörin
til að skipa framkvæmdarnefnd
stjórnarinnar ásamt formanni,
Sveini Ásgeirssyni. Hefur síðan
verið unnið að undirbúningi und-
ir starfsemi samtakanna. útgáfu
blaðsins og söfnun meðlima til
þess að samtökin geti orðið
nægilega öflug.til að fvlgja fram
hinum sjálfsögðu kröfum neyt-
enda almennt
verið einstakl-
ingum til aðstoðar, er þeir óska