Bændablaðið - 16.02.1999, Blaðsíða 12

12
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. febrúar 1999
Sigurður Óskarsson, framkvæmda-
stjóri Víkurplasts í Vík í Mýrdal
Plast er stúrlega
vanmefiO efni í ís-
lenskum landbúnaði
Sigurður Óskarsson, mótasmiður og kafari frá Vestmannaeyjum,
rekur fyrirtækið Víkurplast sem sér um alls kyns smíðar úr plasti.
Bændur hafa töluvert notfært sér afurðir hans miðað við að hann
hefur mjög lítið gert til að auglýsa sig. Fyrirtæki hans flutti til Víkur
í apríl á síðasta ári og síðan hefur starfsemin blómstrað og
fyrirtækið er þegar farið að selja vörur víða um land. Þrír fastráðnir
menn starfa hjá fyrirtækinu og það stendur til að bæta við fleirum.
Sigurður segir að flutningur
fyrirtœkisins í Vík hafi byrjað
þannig að athafnamenn á staðnum
hafi ekki getað hugsað sér að láta
sláturhúsið þar grotna niður í
miðjum bœnum en þetta hús hafði
staðið autt í nokkurn tíma. Einn
þessara athafnamanna var
Jóhannes Krístjánsson f
Höfðabrekku sem er kunningi
Sigurðar. „Þetta varð tilþess að
hringt var í mig og spurt hvort ég
hefði áhuga á að flytja starfsemina
til Víkur. Ég ákvað að slá til, “
segir hann.
Jóhannes er einn af hluthöfum
fyrirtœkisins en auk hans og
Sigurðar eiga Birgir Hinriksson,
Guðmundur Elíasson og Þórir
Kjartansson hlut ífyrirtœkinu.
Hreppurinn er einnig hluthafi auk
tveggja búnaðarfélaga,
Sláturfélags Suðurlands,
Atvinnuþróunarfélags Suðurlands
°8 Byggðastofnunar.
Framleiðsla fyrirtœkisins er af
Mjólkurhús klætt með háglansandi plötum.
ýmsum toga. „ Við
framleiðum langmest af
háglansandi plötum sem
eru notaðar sem
klœðning inni í
mjólkurhúsum. Það hefiir
nánast ekki verið til efni
á markaðinum sem hefur
hentað íþetta. Menn
hafa verið að setja stál, ál
og svokallaðar fjósaplötur
en ekkert afþessu þolir
sýrurnar sem koma úr
heyi, skit, svita af
skepnunum og öðru slíku. Efnifrá
þessu hafa tœrt upp klœðning-
arnar með tímanum, “ segir hann.
Auk þess stendur yfir tilrauna-
framleiðsla á utanhússklœðningu.
Að auki eru framleiddar
tvœr gerðir af rotþróm,
safnskápar fyrir sorp,
skápar undir hitaveitu-
grindur, nokkrar gerðir
af áhaldakössum og
vatnabátar. Sigurður
segir að fleiri hugmyndir
séu um framleiðsluvörur,
trúlegafleiri en menn
komist yfir að framleiða.
Önnur athyglisverð
'stjóriVík'úrplasts. framJejpsla fyrirtœkisins
eru lyjjaskapar úr plasti
fyrir mjólkurhús en slíkt hefur
mjög vantað. Skápamir sem
notaðir hafa veriið hingað til hafa
verið úr tré og dýralæknar hafa
ekki verið hrifnir afþví. Sigurður
Sigurður
Óskarsson,
framkvœmda-
segir að nokkrir dýralœknar hafi
séð skápinn, m.a. mennfrá
Keldum, og litist mjög vel á.
Sigurður segir það koma sér
vel að f Vík er fyrirtœkið í
töluverðri nálægð við markaðinn,
þ.e. bœndurna. „Það ermjög
gaman að geta gert eitthvað
gagnlegt fyrirþá. Við höfum t.d.
gert nokkuð afþvf að gera við tœki
hjá þeim þó að þetta sé alls ekki
viðgerðarverkstœði, “ segir hann.
Hann segir að háglansandi
plöturnar hafi notið töluverðra
vinsælda hjá þeim, ekki bara í
mjólkurhúsum heldur einnig f
fjárhúsum, fiskverkunarhúsum,
hœnsnahúsum, hesthúsum og
svona mcetti lengi telja.
Sigurður segist hafa fengið
mjög góðar viðtökur hjá bœndum
sem hafi verið mikils virði. „Mér
finnst aðdáunarvert að menn eins
og þeir fjónnenningar setji afstað
svona fyrirtœki án þess að hugsa
um að fá neitt út úr því sjálfir.
Þeir vilja bara styðja við sitt
byggðarlag og það er mjög mikils
virði. Þetta hefur f raun verið
œvintýri fyrir mig að fá að setja
upp verksmiðju eftir minni eigin
hugmynd og framleiða eigin
hugmyndir, “ segir hann.
Sigurður telur að plast sé
stórlega vanmetið efni f íslenskum
landbúnaði. „Plast erí raun
aðeins takmarkað við hugmynda-
flug hvers og eins. Plast er ekki
bara til þess að búa til plastbáta
og brettakanta. Það er hœgt að
breyta eiginleikum þess endalaust
eftir því sem maður kann meira. “
Gunnar Sæmundsson um
Sauðfjársamninginn
ByggQamál hljóta að
koma inn í vandalega
samningsgerð
Hver eru mikilvœgustu verkefni
stjómar Bl um þessar mundir?
Enn er ekki búið að ná samn-
ingum við ríkið um framgang
Búnaðarlaga. Þar strandar m.a. á að
samningamenn ríkisins vilja ekki
fallast á að veita framlög til
haughúsa, en við höfum lagt mikla
áherslu á það. Bygging haughúsa,
og þar með betri nýting búfjár-
áburðar, er nánast undirstaða undir
að hægt sé að tala um lífrænan
búskap og um leið er þetta um-
hverfis- og heilbrigðismál. Þá vilja
samningamenn ríkisins draga úr
framlögum til kúasæðinga, sem við
erum á móti. Byggðamál er mála-
flokkur sem BI verður að leggja
mjög aukna áherslu á á næstu
mánuðum og misserum. Þar verður
að snúa þróuninni við. Gerð nýs
sauðíjársamnings er á næsta leiti.
Fleiri verkefni má auðvitað nefna en
þetta eru þau stærstu þessa dagana.
Hvemig stendur sauðfjár-
samningurinn núrta? Á hvað ber að
leggja áherslu?
Þessa dagana er verið að ljúka
við að leggja mat á gildandi
samning. Ég er ekki búinn að sjá þá
niðurstöðu. Viðræður eru ekki
hafnar um nýjan samning en það er
búið að skipa samninganefnd af
hálfu BÍ og LS.
Það verður að bæta afkomu
sauðfjárbænda. Það tók engin stétt á
sig eins miklar byrðar og bændur
þegar þjóðarsáttarsamningurinn var
gerður árið 1990. Nú em allir
sammála um að það sé góðæri í
landinu, ekki síst stjómmálamenn.
Það var þó ekki góðæri í afkomu
sauðfjárbænda á liðnu ári. Við
verðum því að fá mun meira fjár-
magn inn í næsta samning, annað er
ekki ásættanlegt. Ég tel að nokkuð
verði að breyta áherslum og eftir
hvaða leiðum fjármunir koma til
sauðfjárbænda. í nágrannalöndum
okkar kemur stuðningur eftir
mismunandi leiðum og þá líka eftir
því hvar menn búa. Byggðamál
hljóta að koma inn í væntanlega
samningagerð. Þá verður líka að
huga að því að auðvelda ungum
bændum að hefja búskap.
Era sauðfjárbændur ofmargir?
Nei, ég tek ekki undir það.
Nú er verðlag á kindakjöti orðið
frjálst. Til hvers leiðir það?
Já, nú gefa Landssamtök sauð-
fjárbænda út viðmiðunarverð. Það
hlýtur að liggja í augum uppi að á
komandi hausti verður að hækka
þetta viðmiðunarverð allnokkuð. Á
það verður að reyna. Menn em
hræddir við að það dragi úr sölu. Ég
hef ekki trú á að það gerist verulega
og kindakjötið er orðinn ódýr matur.
Hvað kostar fiskurinn? Ér fjasað
mikið um það? Það ríkir of mikið
kjarkleysi hjá okkur, við þurfum að
sýna meiri baráttuhug fyrir kjömm
okkar.
Nú stefnir í aukna framleiðslu á
svínakjöti sem líklega mun þrýsta
niður verði á öllu kjöti. Er þá raun-
hœft að œtla verð á kindakjöti geti
hœkkað?
Það er í raun tappað af
markaðnum með útflutningi. Ég
held að við bætum ekki kjötmarkað-
inn með því að fylgja eftir
einhveijum verðslag. Ég geri mér
grein fyrir því að kannski munum
við tapa markaðshlutdeild. Við
héldum reyndar að það myndi
gerast á síðastliðnu ári en þá
lækkaði svínakjötið um 1%. Ég er
þeirrar skoðunar að við eigum að
hækka verðið.
Mikið hefiir verið rætt um sam-
einingu Framleiðsluráðs og BÍ.
Hvert er framhaldið að þínu mati?
Það er búið að skipa nefiid til að
vinna að breytingum á búvöm-
lögum til að þetta geti gerst. Verk-
efni Framleiðsluráðs hafa verið að
minnka og mér skilst að á þessu ári
verði þar töluverður rekstrarhalli.
Við þessa sameiningu er hægt að
hagræða á mörgum sviðum. En til
að þetta takist verða allir að taka
höndum saman og stefna að ein-
um sterkum samtökum bænda.
Mér finnst stundum nokkuð
vanta þar á.
Nokkuð hefur verið rætt um
sameiningu afurðastöðva. Hver
er þín skoðun á þvf?
Afurðastöðvar em of
margar í dag. Ég tel að eftir því
sem einingamar verða stærri
hafi þær meiri burði til að halda
uppi verði til bænda. Það er tölu-
vert að gerast í þessum málum
og trú mín er sú að innan þriggja
ára muni margt hafa gerst. Hvað
sláturhúsin snertir spái ég þar
þremur fyrirtækjum, jafnvel aðeins
tveimur. I mjólkurgeiranum verða
tvö fyrirtæki, jafnvel aðeins eitt.
Nút ert þú í nefiid til að
endurskoða lög
um landgrœðslu.
Hvemig gengur
starfið?
Þetta hefur
tekið lengri tíma
en að var stefnt í
upphafi, enda
málaflokkurinn
stór. Við höfum verið að leggja drög
að stefnumótun og emm að komast
þar til enda. Stefnumótunin verður
síðan gmnnur að lögunum. Þegar
henni er lokið ætti ekki að taka
langan tíma að semja lagafrum-
varpið. Aftur á móti er ljóst að þetta
fmmvarp mun tæpast ná inn á
Alþingi í vetur.
Má búast við markverðum
breytingu í lögunum ?
Vissulega verða breytingar.
Ábyrgð eigenda og umráðamanna
lands mun aukast. Reynt verður að
einfalda og skerpa ákvæði um
hvemig hægt verði að grípa inn í ef
verið er að spilla landi. Ég vonast til
að samkomulag verði um að setja
Landgræðslunni sérstaka stjóm og
að allar rannsóknir í landgræðslu og
gróðurvemd verði undir sameigin-
legri yfirstjóm.
Vinnst eitthvað með því að setja
allar rannsóknir í landgrœðslu
undir einn hatt?
í núverandi lögum um Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins er
mælt fyrir að allar þessar rannsóknir
heyri þar undir. í raun er þetta ekki
svo nú. Ég tel að allar þessar
rannsóknir eigi að heyra undir
RALA, en að á nokkmm ámm eigi
að byggja þær upp í Gunnarsholti.
Þar komi deild sem sjái um þessi
mál, svipað og Bútæknideild RÁLA
á Hvanneyri. Við höfum ekki efni á
að tvístra rannsóknum á margar
hendur. Þá er hætta á tvíverknaði og
óþarfa togstreitu. Það ætti að styrkja
bæði Landgræðsluna og RALA að
vinna saman í nánu sambýli og
samstarfi í Gunnarsholti.
Hvemig er þátttöku bœnda
háttað ílandgrœðslustörfum?
í dag em um 500 bændur
þátttakendur í verkefninu „Bændur
græða landið". Þama hefur orðið
um margt mjög ánægjuleg þróun.
Það er ljóst að þetta samstarf mun
halda áfram og vonandi eflast. Ég
tel reyndar að setja verði ákveðnari
starfsreglur þar um, mér sýnist að
stundum sé þetta heldur laust í
reipum. Þegar bændur fara í svona
verkefni verða það að vera alvöru
landbótarverkefni.
Nú er verið að leggja til að
jjölga fiilltriium á Búnaðarþingi, en
jækka þingdögum. Hver er skoðun
þín á því?
Að mínum dómi kemur ekki til
greina að fjölga fulltrúum á
Búnaðarþingi jafn mikið og lagt er
til. Á sama hátt er fráleitt að
fækka þingdögum í þrjá og hætta
nánast umfjöllun um mál og að
menn eigi bara að mæta og
hlýða á boðskapinn að ofan, fá
að kjósa og rétta upp hönd í
einhverjum fyrirframsömdum
málum, sem nánast verður ekki
hægt að breyta. Þetta finnst mér
fráleitt. Satt að segja er það
dapurt að taka búnaðarþing eftir
búnaðarþing í að þvarga um
félagskerfi bænda. Við höfum
mörgum öðrum þarfari málum að
sinna, eins og t.d. byggðamálum
og kjaramálum bænda. Á þeim
málum þurfum við að taka. Þá er
okkur h'fsnauðsyn að eiga ein öflug
samtök bænda, sem BÍ er, og
vonandi verða áffam. Því miður
finnst mér að
sumir skilji
þetta ekki og
telji öllu best
borgið í mörg-
um og smáum
félögum.
Hvemig
finnst þér liugur
þéttbýlisbúa til landbiínaðarins?
Ég held að margir séu famir að
átta sig á gildi landbúnaðarins.
Islenskar landbúnaðarafurðir em
góðar og vandaðar vömr. En það er
líka ljóst að almenningur gerir þá
kröfu til okkar að ekki verði slakað á
þessum gæðakröfum og að við
framleiðum vörumar í sátt við
landið. Við eigum marga möguleika
og á svo mörgum sviðum að ég held
að framtíðin geti verið björt og ég tel
að við höfum stuðning þjóðarinnar.
Fleiri og fleiri átta sig á því að það er
ekkert þjóðfélag og engin þjóð sem á
sér ekki öflugan landbúnað.