Bændablaðið - 01.01.1990, Qupperneq 8

Nú gæti lítið lán
oss leyst frá þeirri smán
að láta heiminn horfa á Gunnu beral
Jólafríið varð höfundi vísnaþáttar stund milli stríða
og þá gafst tími til að setja saman þennan þátt.
Áaöventunni taka uppalendur
og uppfræöendur sér oft fyrir'
hendur aö upplýsa yngri kyn-
slóöina um tilefni jólahátlöarinnar.
Kennari noklcur var aö fræöa
bömin um fæöingu Jesú og upp-
eldi og lét þess meðal annars getiö
aö Jósep faöir hans heföi veriö
trésmiöur aö iön. Vakti þaö ýmsar
spumingar hjá börnunum um það,
hvort Jósep mundi ekki hafa
smföaö leikföng handa Jesú litla,
og hvaða leikföng þaö mundu þá
hafa veriö. Börnin töldu Ifklegast
aö strákurinn mundi hafa fengið
bfl f jólagjöf. Þá var ort:
Gullum missti ekki af
oft þótt brysti skilning vina.
Jesú Kristi á jólum gaf
Jósepfyrstu bifreiðina.
Margir gera sér dagamun f mat
um jólin og flestir hafa einhvcrn
hátíðisdaganna þjóðlega rétti á
boröum. Vestfíröingar eru gjarnan
meö kæsta skötu á Þorláksmessu
og gamla góða hangiketið er vföast
um Iand enn í fullu gildi. Erlendar
og nýtfskulegri matarvenjur sækja
þó á og er mörgum eftirsjá aö
íslenskum hefðum í þessum efnum
og vilja meina aö þær séu engu
síðri þáttur f fslenskri menningu en
hin andlega fæöan. Sú skoðun
kemur fram f þessari limru:
Þegar hvergifæst lengur salt, kcest
né sigið
né sést upp við bœjarvegg migið,
og öllfæða dóssett
og alls staðar klósett
er örlagavtxlsporið stigið.
Ein af jólabókunum nú var frá-
sögn Lúövfks Jósefssonar af
baráttunni fyrir útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar úr þremur
mílum í 200. íslensku varöskipin
böröust þá viö flota hennar
hátignar meö biblíuna og síöar
klippurnar einar aö vopni. Jafn-
framt var ákaft reynt aö semja viö
Breta. í utanríkisráöherratíð
Einars Ágústssonar var laföi
Tweedsmuir framámaður breska
fiskveiöiráöuneytisins f samningum
og birtust eftir eina samninga-
lotuna mynd af þeim þar sem
laföin rak honum rembingskoss á
kinn. Sá atburöur var felldur í vfsu:
Eltist Þór við Englafans,
ekki urðu heimtur neinar.
En (trylltum tangódans
Tweedsmuir kyssti Einar.
Eins og kunnugt er hefur
heimur fariö versnandi frá upphafi
vega og allt fram á þessa sföustu
og verstu tíma. Heimsósóminn
hefur og orðiö mörgum að yrkis-
efni gegnum tföina. Ekki veit ég
hvenær þessi vfsa var ort, en hún á
ekki illa við í dag:
Mútur bjóðast, böðlar tryllast,
blása ( glóðina.
Ertu þjóð mín ekki að villast
út ( móðuna?
Sjaldan hafa bændur átt sjö
dagana sæla og mun þó kvótinn
hafa valdið meiri felli á fénaöi og
búpeningi en nokkur móðu-
haröindi og píningsvetur. Fyrir 125
árum, haustiö 1874, kvaö Bóiu-
Hjálmar:
Þungt á síga hretin herð,
hátt upp stíga fóðurverð,
bóndinn víga brýnir sverð
baulur hníga og lambamergð.
Limrur hafa unniö sér fastan
sess f ástkæra, ylhýra málinu og
fljúga manna á milli ekki síöur en
ferskeytlan. Þegar vel er að verki
staöið er margt dægurmáliö sem
annars heföi veriö ritað f sand,
greypt óafmáanlega í form og hátt-
bundiö ris og hnig limrunnar. Ný-
lega rak á fjörur ritara þessa þáttar
tvær limrur, sem ortar voru útaf
Z-málinu og baráttu Sverris
Hermannssonar fyrir því aö þjóöin
héldi áfram aö nota þennan
bókstaf.
Það var gott þegar landsfeður létu
okkur losna við hvimleiða setu.
Því við ritum öll rétt
bara efregla er sett,
sem er miðuð við minimal getu.
En mín hugmynd er hreint ekJd
verri:
að hætta að skrifa með erri.
Ekkert hik eða sút,
bara henda því út
ogsjá þá hvað verður úr Sverri.
Og fréttaumfjöllun fyrr f vetur
munu vera tilefni þessarar:
Að búa sig á fundi fagurkera
°g fyrirmanna er dýrt
- en hvað skal gera?
Nú gæti Utið lán
oss leystfrá þeirri smán
að láta heiminn horfa á Gunnu
bera!
öllu betur er ekki hægt aö
halda á málum innan þessa knappa
forms: Góðlátlegar vangaveltur
hnfga allar aö hinum óvænta
broddi síðustu Iínunnar og er
ekkert þó of eöa van.
Ólafur Ilannibalsson.
BÆNDURNIR
SKORNIR NIÐUR
Sú var tíöin aö ráöamenn þjóðar vorrar
vissu einn andskota verstan allra andskota
annarra. Var fjandi sá svo grimmur að
flestir voru á einu þvf máli að ef tækist að
útrýma, eða að minnsta kosti að skera
fjanda þennan sem vendilegast niður,
mundu öll vandamál hinnar íslensku
smáþjóöar hverfa eins og dögg fyrir sólu.
Hér er aö sjálfsögðu átt við þá voðalegu
þjóðfélagsstétt BÆNDUR.
Allt var fundiö þessu óhæfufólki til
foráttu og gekk maöur undir manns hönd
aö útskýra f blöðum, útvörpum og
sjónvörpum hvurs konar þjóöarvoöi væri á
ferðinni aö ekki skyldi enn hafa tekist aö
afmá þetta skelfilega sveitafólk helst allt
meö öllu. Opnaöi varla nokkur svo hvolft á
opinberum vettvangi aö ekki kæmu fram
tillögur um nauösyn þess aö stúta
bændastéttinni meö einum eöa öörum
hætti. Sérstaklega virtist þetta vera einhvers
konar árátta eöa rórill hjá þeim sem
forheimskast höföu í háskólum, en háskólar
eru í seinni tlö að minnsta kosti aö verða
einhver öflugasta uppeldisstöð fyrir
vanmetakindur, afætur, hálfbjálfa,
moöhausa og lítisnýtt fólk sem viröist í
litlum tengslum viö atvinnuvegi íslendinga.
Vissulega váleg tföindi og er þar sannarlega
veifaö röngum trjám. Bera menn þar sem
annar staöar sjálfum sér vitni sem vonlegt
er. Þó er þaö trú SNJALLRÁÐS aö þetta
vesæla málglaöa fólk myndi aö einhverju
leyti hnykkjast f liöinn viö aö grfpa f
hrffuskaft svona rétt eins og einn sumarpart.
En nóg um þetta í bili.
Lausn fundin
Eftir að menn höföu tuggið þá
endaleysu hver ofan í annan nógu oft og
lengi aö íslenska þjóöin legðist af nema
bændum yröi fækkaö og þeir skornir niöur,
fór almenningur auövitaö aö trúa þessu.
Aöferö Göbbels heitins dugöi þar prýöilega
eins og stundum áöur. Jafnvel alþingismenn
og ríkisstjórnir sáu aö viö svo búiö mátti
ekki standa. Þaö varö aö ganga aö kröfum
háttvirtra kjósenda því ekki dugöi aö glopra
frá sér atkvæðum yrði hjá þvf komist.
Ráöherrar og nótar þeirra tóku sig því til og
hugsuðu djúpar hugsanir. Mjög djúpar. Og
LAUSNIN FANNST: "Viö segjum
bændum aö hætta þessum rollubúskap og
látum þá fara að dunda viö refa- og
minkarækt og ef þaö dugar ekki til þá
setjum viö á þá fiskirækt. Það er rétt
mátulegt á þá. Þetta er aö sjálfsögðu vita
vonlaust fyrirtæki, en þeir hætta þá aö
minnsta kosti viö rollurnar og fara slöan á
hausinn. Þannig björgum viö atkvæöunum
okkar og fækkum bændum um leiö." Aö
þessu þjóöráði fundnu þurrkuöu gáfumenn
af sér svitann, röltu heim til sín og átu
ljúffengt kindakjöt meö Þykkvabæjar-
kartöflum. Já, miklir menn erum viö
Hrólfur minn. Þetta gekk svo allt saman
eftir og þvf fór sem fór.
legt í meira lagi aö heyra útskýringar
ráöherra íslenska lýöveldisins á þvf hvers
vegna úrræði þeirra eru nú oröin þau vit-
lausustu sem brugöiö hefur veriö á allt frá
lýöveldisstofnun. Er þó af ýmsu að taka,-
drottinn minn.
Dýrt spaug
Aö vísu ætlar þaö aö veröa ráöa-
mönnum dýrt spaug aö hafa látið teyma sig
út í þessar aögeröir. Refa- og minkabú fara
nú sem óöast á hausinn, enda skinnasala
einhver ótryggasti markaöur í veröldinni
samanlagöri, sem þar aö auki fer fram
einhver staöar langt úti f heimi, háöur tfsku
og kreddum áhugamanna um peninga.
Markaöur sem við getum ekki haft nokkur
áhrif á.
Varö nokkur hissa? Ég spyr bara. Af
fiskeldinu er þaö aö segja aö þar er flest það
fariö fjandans til sem farið getur. Er nú svo
komið aö fiskibændur sem treystu loforöa-
flaumi ráöamanna á sínum tíma eiga varla f
soðiö sjálfir, enda allt dautt sem drepist
getur í fiskeldiskerjum þeirra. Svoleiöis fór
um sjóferö þá. Er um þessar mundir fróö-
Snjallræðið
Nú er sem sagt kominn tími til að leggja
refa- og minkaræktina niöur af eölilegum
ástæöum. Um fiskeldið er þaö aö segja aö
þaö dó einfaldlega drottni sfnum og verður
tæplega viö bjargað. Þjóðráöin snillinganna
gáfust sem sagt ekki betur en þetta og er
það satt aö segja dálítið í "stfl" viö ýmislegt
fleira sem brugöiö hefur verið á f seinni tfö.
Einn höfuökostur fylgir þvf þó aö leggja
alfarið niöur refa- og minkarækt, en hann er
sá aö þá hljótum viö aö losna um leið viö
verulegan hluta alþingismanna, því hvar er
aö finna ref og mink ef ekki á alþingi?
SNJALLRÆÐIÐ aö þessu sinni er því
ótvírætt: Leggum niður ref og mink og
hreinsum til á alþingi íslendinga f leiöinni.
Oft var þörf en nú sár nauðsyn.
SNJALLRÁÐUR