Bændablaðið - 01.01.1993, Blaðsíða 18

4. TBL. 6. ÁRG. JÚNÍ1992
BÆNDABLAÐIÐ &
LANDSBYGGÐIN
Þaö er alkunna aö hver árstíö
kallar fram ákveðin hughrif og sjá
menn gjarna líf mannsins speglast í
árhringnum þar sem vor og gró-
andi veröa tákn æsku og vona,
sumar og grös í blóma tákn mann-
dómsáranna, haust og sinugráir
hagar tákn elli og hrörnunar og
veíur með frost og snjóa tákn hins
óumflýjanlega dauöa eöa a.m.k.
dapurleika jarðlífsins. - Á þetta
hefur áður verið minnst í þáttum
þessum og var einn þeirra meira
aö segja helgaður vorvísum. í þess-
um skal hins vegar nefna nokkur
dæmi þess hvernig menn hafa
kveöið um haustiö:
Kristján Jónsson Fjallaskáld
orti hina alkunnu vfsu um tímans
eilífa straum og óumflýjanleikann:
Alltfram streymir endalaust,
ár og dagar líða.
Nú er komið hrimkalt haust,
horfin sumars blíða.
Við allt annan tón kveður hjá
Jóni Jónssyni Skagfirðingi en hann
vildi að menn létu Elli kerlingu
hvergi beygja sig þótt haustaði að:
Ég vil heyra hetjuraust,
helst það léttir sporin
þess,sem yrkir undir haust
eins ogfyrst á vorin.
Og Haraldur Hjálmarsson
kvað svo um haust f Skagafirði:
Nit erfoldinföl á brá,
falla lauf afhríslu.
Ljós og skuggar skipíast á
í Skagafjarðarsýslu.
Og annar Skagfirðingur, Frið-
rik Hansen, orti um haustið og
vetrarkvíðann:
Grœnum halla blöðum brátt
blómin vallafögur.
Yfirfjalla herðum hátt
hangir mjallakögur.
Á haustin setur líka vetrar-
kvíðann að mönnum og þeir horfa
með hrolli fram á kaldan vetur.
Páll Ólafsson kom eitt sinn út á
haustdegi; frosthéla var og kuldi og
voru húskarlar að skera nýborinn
kálf á hlaðinu. Varð þá skáldinu að
orði:
Kýr er borin.kálfiir skorinn,
kuldasporm úti sjást.
Fjandans horinn,vondu vorin
við ég þori ei að kljást.
Og um haustið kvað Páll einn-
ig þessa dróttkvæðu vfsu undir
afbrigöinu hálfhneppt:
Land kólnar.Lind fölnar.
Lund viknar.Grund bliknar.
Svell frjósa.Fjöll lýsast.
Fley brotna.Fley þrolna.
Dug hœttir. Dag styttir.
Drótt svengist.Nótt lengist.
Sól þrýtur.Sál þreytist.
Sar rýkur.Snær týkur.
En sumir kunna líka vel að
meta haustið, litadýrðina og
stillurnar sem því fylgja gjarnan.
Guðmundur Böðvarsson skáld orti
í Norðtunguskógi á réttardegi við
glaðan söng:
Dó áfjöllum geislaglit,
glóir mjöll á dröngum.
Skógarhöll með haustsins lit
hló þar öll afsöngvum.
Og á leið inn Hvítársíðu að
haustkvöldi kvað hann:
Hjarta mitt er hvergi smeykt
þó húmi í veðurblíðu.
Nú er á bláhvelsblysum kveikJ,
og bjart um Hvítársíðu.
Páli Bergþórssyni veður-
fræðingi eru veðrabrigði hugleikin
sem að líkum lætur og hefur hann
lýst ýmsum náttúrustemmningum í
vfsnaflokki sem hann hefur nefnt
Veðrabrigöi um ársins hring. Þar f
er þessi vísa er nefnist September
við Flóann:
Æðir umflóann öldumergð,
ólmast sveipir vinda.
Breið ogskafin skýjasverð
skera gráa tinda.
En sjálfsagt eru þeir fleiri sem
kunna haustinu illa og horfa með
söknuði til sumars og svo kvað
Þórarinn bóndi f Sunnuhlfð:
Gerast nú leiðir gumar,
gluggana regnið lemur.
Eftir yndislegt sumar
andskotans haustið kemur.
Að ganga fram
fyrir Skjöldu...
íslcnsk tunga geymir rnörg
orðatiltæki og sum svo fom að
uppnmi þeirra er löngu týndur. Eitt
þessara er orðatiltækið að "ganga
fram fyrir skjöldu." Þetta orðalag
hafa menn löngum talið sótt í
orrustulýsingar og að áköfustu
vígameimimir hafi gengið l'ram
fyrir skjaldaröðina og höggvið
menn á báðar hendur. Á þorrablóti
á Laugarbakka í Miðfirði fyrir
skemmstu var lesin áður óþekkt
fomsaga sem nýlega kom í leitimar
og heitir Miðdalasaga. Þar kom í
ljós að orðatiltækið á sér miklu
einfaldari skýringu en áður var
talið. í Miðdalasögu segir eitthvað
á þessa leið: "Ari hinn fróði gekk
nú fram fyrir Skjöldu, en það var
kýr sem hann hafði jafnan með
sér..."
Rétt lausn á síðustu krossgátu var:
Ef veturinn verður harður eins og
spáð er þá kemur innri styrkur
okkar í Ijós. Tekur þú bætiefni?
Hvort sem það er þvf að þakka
hvað orö þessi hitta nú vel í mark,
þá hafa að minnsta kosti
óvenjumargar lausnir borist að
þessu sinni. Sá heppni þegar dregið
var heitir:
Bragi Gunnlaugsson
Setbergi Fellum
701 Egilsstaðir
Nýyrði
í upphafi var búmarkið. Menn
hafa líka talað um kvóta. Svo kom
fullvirðisréttur og loks
greiðslumark. I hvert sinn sem
afkomumöguleikar bænda em
skertir hefur verið fundið upp
nýyrði. Húmorista er enn að finna i
bændastétt og Bændablaðinu hefur
borist til eyma nýyrði sem möimum
kemur saman um að fari vel á að
nota þegar taka þarf upp nýtt nafn
við næstu stórskerðingu. Stungið er
upp á að þá komi orðið "lífsmark" í
stað greiðslumarksins. Það fylgir
sögmmi að höfundur þessa nýyrðis
sé Kristján Isfeld, bóndi á Jaðri í
Hrútafirði.
Iiann fær bók Eðvarðs Ing-
ólfssonar um Skúla á Irtxalóni en
að þessu sinni heitum við ungl-
ingabók f verðlaun (tilvalin sem
afmælisgjöf ef að vinningshaftnn er
kominn yfir unglingsárin). Bókin
heitir Dýrið gengur laust og er
eftir Hrafnhildi Valgarðsdóttur.
Báöar þessar bækur voru gefnar
út af Æskunni sem gaf þær svo
BÆNDABLAÐINU.
höfundur: Steinunn Hafstaö
KROSSGATAN
KROSSGÁTAN
1-«13 1 SJo - ORUSTft felfVS 6 tR© '\ VtFSTOL fcs -í. Et-DsTftoie (FT) 50 ftLE-IST HftLTRA TITILL _ i ' Btú i HLDIN - ö-RR©) LITIt> N EF UOLft- SVEINf/ ftLLft VEGft (NOTftftUM OK*\) SLEUOt?
VETRftR- FAO«M>S 'l n J 31 1 b 33 47 17 ' SAm hlt*.
LESTUR. ftF MltL| rennur
5PIK lici 10 HÓF ftMRFVI 41 18 (b8 14- H2
f 53 Zb ðrtERSL0- FOKSKEyt t KRfVPT ~ M1KILL gIr S 1 LFUR. 3 °\
SkokiO BRAU-Ð bto 35 14 5 TUSKFV 2 40 ELDft 5S-
SK.ST. ÓSKYRT Tftl-
V \Trt- (V\'i fV 5? El»vS SEM 'ft jfeR. 5TAÐ ftEHJR. 73 FESTIN& UTLftG l HCEYFIWG 4-5 1- z\ s
U FLfif/ VEf/SLH- fe>2 Eik/s BUíVDll/ 't SKO
BtRTft- TR/itiIL 445
-V rr.J FIFL 'T-B SICST. _ FtoR Nhn/ HLÓ3ARK5 HC&fcUWftF í. 54 44 RUPLft©! 25 GftGwST. Htt ir. SkST YFiR
ttviL-r PITÖ SE^a 7
LjOGom Soo M/ELTER
7 if- 40 LftTwesi HEFt> 1 BRÉFUM, ( SKST' 13 E-INS LETTUR í LUHD 52 VlÝRnhfk ■&ftT . (ÞGF.) ‘ 27 4-1
DIGRftR
ÍC 5T / ^ Hv\tie 3b <o1 5Elft/ 3S buvFtjfti, (ÞöF.) f E.IN5
BLElKftR vesst
V h/ 1 -c* 32 77 7* 'htt FUSL FRftNSruR KK.GREJM|I 'ÍFVTT & T1 T1LL 54 STftFuR I v 11 /I
9 rt So '&Lo-Ð - fuj«uc ttÖRMULtG 5fe> 34 20 51 1/
STOGGft 50
DWEttiR 0 9 0 Suisst 45 FCUSGS- HtlMI L | 2-7 30 2-3 NYRF>R.) 2X 2 —E i nS ->
k-ftLU R.'iVlS - OTVftRP tR-- BftNíftLflG
" 4>3 J5 Hb 50 ó: ~Ein5 HYG60R 42 HftNDft- VIx/a/U 55, 54 2! 4
t'lMft - W'OTH 'piTT
EWSKUR TITILL Tvewwr fimmur UhA TVO 43 bO L'l KftMS- HUJTt ^7 ■DftNfckl BLfVH 22 L_