blaðið - 13.09.2006, Síða 24

■ *
36 MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 2006
blaöiö
neytendur
neytendur@bladid.net
Síhringikort kemur sér vel
Þaö kostar drjúgan skilding að fara yfir á debetkortinu þó upphæðin nemi að-
eins nokkrum krónum. Það er þvi tilvalið að spara með því að fá sér síhringikort
til að tryggja að innistæða sé alltaf fyrir hendi.
Sorpkvarnir til heimilisnota
Verðhækkanir
á matvöru
Verðlagseftirlit AS( lét fram-
kvæma könnun á verði á
matvöru í lágvöruverslunum í
síðustu viku. Könnunin leiddi
í Ijós að umtalsverð hækkun
hefur orðið á matvælaverði frá
því í upphafi þessa árs. Borin
voru saman verð á algengum
neysluvörum úr ýmsum flokkum,
sem skoðaðar voru í báðum
könnunum. [ Ijós kom að verð
á langflestum vörunum hefur
hækkað á milli kannana, í
mörgum tilvikum um vel á
annan tug prósenta.
Sérstaka athygli vekur hærra
verð á mjólk og mjólkurafurðum
á tímabilinu. Til dæmis hefur
lítri af mjólk hækkað um 16 til
17 prósent í öllum lágvöruversl-
ununum nema Nettó þar sem
hækkunin ertöluvert meiri. Með-
alverð á mjólkurlítra er nú 75
krónur en var 61 króna í upphafi
árs. Hækkun á öðrum mjólk-
urvörum er töluvert meiri. Til
dæmis hefur lítrinn af súrmjólk
hækkað um tæp 40 prósent.
Verð á brauðmeti hefur hækkað
talsvert. Til dæmis hefur ódýr-
asta tegund af heilhveitibrauði
sem fáanlegt er í hverri verslun
hækkað um 32 prósent í Bónus,
16 prósent í Krónunni, 10 pró-
sent í Kaskó og um 4 prósent í
Nettó frá því í janúar. Þá hafa
morgunkorn og kaffi einnig
hækkað umtalsvert.
Kannanirnar ná til verslana Bón-
uss, Krónunnar, Nettó og Kaskó.
Minnka umfang sorps
Flest könnumst við við svo-
kallaðar sorpkvarnir úr
bandarískum bíómynd-
um. Þær virðast vera hið
mesta þarfaþing og sjá um
að koma stórum hluta heimilissorps-
ins fyrir kattarnef. Hér á íslandi
hefur hingað til ekki tíðkast víða að
brúka slíkar kvarnir og flestir koma
af fjöllum þegar þessi heimilistæki
eru nefnd á nafn. Nú eru hins vegar
teikn á lofti um að breyting verði á
og í mörgum nýbyggingum á höf-
uðborgarsvæðinu er gert ráð fyrir
að sorpkvarnir séu jafn sjálfsagðar
og þvottavélar eða ísskápar. Reykja-
víkurborg hefur þó ekki tekið neina
afstöðu í þessum efnum og er ekki
útséð um hvernig þessi mál koma til
með að þróast á næstu árum.
Dóróthea Heiður Grétarsdóttir er
eigandi Kvarna ehf., en fyrirtækið
selur meðal annars sorpkvarnir fyr-
ir heimili og Dóróthea þekkir því
tækin betur en margur annar.
„Sorpkvarnirnar eru komnar frá
Bandaríkjunum þar sem þetta er
mjög algengt og á mörgum stöðum
er skylda þar að setja sorpkvarnir í
nýjar íbúðir. Þar hafa kvarnirnar
verið í framleiðslu síðan 1938. Kvarn-
irnar eru ætlaðar fyrir allan al-
mennan matarúrgang sem fellur til
á heimilinu. Það eru ristar í kvörn-
inni sem tæta matinn niður í mjög
smáar agnir. Sumt ráða þær reyndar
ekki við eins og til dæmis skeljar og
maískólfa en þær tæta niður allan
almennan matarúrgang með vatni.
Úrgangurinn fer svo niður í skólpið
og er þá um 80 prósent vatn.“
Einfalt og þægilegt
D óróthea segir kvarnirnar nokkuð
einfaldar í notkun þegar búið er að
koma þeim fyrir í eldhúsvaskinum.
„Fyrst er skrúfað frá kalda vatninu,
svo kveikt á kvörninni sem gengur
fyrir rafmagni og síðan eru matar-
leifarnar settar ofan í. Síðan er gott
að láta kalt vatn renna í stutta stund
eftir notkun. Sorpkvarnir eru nær al-
veg viðhaldsfríar og passa í vaskaop
sem eru 90 millimetrar í þvermál og
allt að 20 til 21 millimetri á þykkt. Ef
vaskar eru þykkari en það, er hægt
að kaupa aukahluti til að bjarga
því.“ Dóróthea segir sorpkvarnirn-
ar auka mjög þægindin við vinnuna
í eldhúsinu og ekki síst við þrifin.
Ruslið sem eftir standi á heimilinu
þegar matarúrgangar hafa verið fjar-
lægðir sé þurrt og lykti ekki nærri
því eins illa. „Ég er sjálf með svona
kvörn heima hjá mér,“ segir Dórót-
hea. „Við fjölskyldan fluttum í húsið
sem við búum í núna hálfklárað og
gerðum okkur bráðabirgðaeldun-
araðstöðu í þvottahúsinu þar sem
engin sorpkvörn var. Við vorum
komin á fremsta hlunn með að setja
sorpkvörn í þvottahúsvaskinn, við
söknuðum þægindanna svo mikið,
enda höfðum við verið með öfluga
sorpkvörn þar sem við bjuggum áð-
ur. Það var því mikil gleði sem ríkti
á heimilinu þegar eldhúsið var tilbú-
ið og sorpkvörnin á sínum stað. Þeg-
ar maður hefur einu sinni vanist þvi
að hafa kvörnina þá er mjög erfitt
að vera án hennar.“ Dóróthea segir
að fyrirtækið hafi verið með sorpk-
varnir til heimilisnota til sölu síðan
1997. Salan fór hægt af stað en hefur
aukist síðustu misserin. Fyrirtækið
er með fjórar tegundir fyrir heimil-
isvaska, á verðbilinu frá 23 þúsund
til 75 þúsund.
Auka sorpmagn í skólpi
Pétur Þór Kristinsson, verkstjóri
fráveitumála hjá Orkuveitu Reykja-
víkur, segir þessi mál enn sem kom-
ið er ekki hafa komið mikið við sögu
hjá Reykjavíkurborg. „Kvarnir sem
þessar auka vitanlega sorpmagnið
í skólpinu. Enn sem komið er hef-
ur ekki komið til neinna vandræða
vegna þess, en reynslan af þessu
er ekki mikil þar sem það eru ekki
mörg heimili sem búa yfir sorpkvörn-
um. Það eru ýmsar spurningar sem
vakna í þessu sambandi, til dæmis
hvort meindýrum komi til með að
fjölga í kjölfar þessa. Þetta er mjög
algengt víða erlendis og líklega kem-
ur að því að Reykjavíkurborg fari að
skoða þessi mál betur, en enn sem
komið er hefur ekki verið tekin nein
afstaða í þessum málum af hálfu
borgaryfirvalda. Það er möguleiki
að einhver vandamál fari að koma
upp í fráveitukerfinu ef notkun
sorpkvarna verður almenn en þess
er líklega tiltölulega langt að bíða,“
segir Pétur Þór.
Sölufttaðir
Húsakmiðjan
Byko - L>aggir Akurcyri
Áfangar Keflavík - Fjarúarkaup
I itabúðin Ólaftvík - Parket og gólf- Rými
SR byggingavörur Siglufírdi - Rafsjá Sauðárkróki
Skipav ík Stykkishólmi - Ncsbakki Neskaupsstaft - Byggt og búið *i,*'**é
BrímncsVcstmaniucyjum - Takk hrcinlKti. Hcildsöludrciflng: RæstivÖrur chf.
Dagar gömlu skúringarfötunnar eru taldir
• Skúríngafatan úír sögunni
^ Alltaf tilbúið til notkunar
• X’ólfin þorna á augabragði
• bljótlegt og Jiá-’gilegt
Sóley Elíasdóttir leikkona
Frystikistan kemur sér vel
Sóley Elíasdóttir leikkona er
þekkt meðai kollega sinna í leikhús-
inu fyrir að vera hagsýn húsmóðir
og dugnaðarforkur þegar kemur að
heimilishaldi. Sóley er með fjögur
börn á heimilinu og því í mörgu að
snúast.
„Ég reyni að elda eins oft og ég get
enda þurfa börnin að fá góðan og
hollan mat. Það fer auðvitað drjúg-
ur timi í innkaup og annað sem
snýr að heimilishaldinu. Matar-
verð hér á landi er ótrúlega hátt og
ég hef á tilfinningunni að það hafi
hækkað töluvert síðustu mánuði.
Mér finnst ég finna það á innkaupa-
körfunni," segir hún.
Sóley er með frystikistu á heim-
ilinu og segist nýta hana mikið.
,Ég er einmitt núna í þessum töl-
uðum orðum að taka upp úr kist-
unni ýsu til að hafa í kvöldmatinn
sem ég keypti sjófrysta beint af
sjómanni,“ segir Sóley. „Ég reyni
að spara eins og ég get þegar ég
kaupi inn og nýti mér tilboð og
annað eftir bestu getu. Ég kaupi
oft kjöt á tilboði í töluverðu magni
og frysti. Svo reyni ég oftast að
versla í lágvöruverslunum en þar
fær maður ekki allt sem þarf svo
ég fer oft á tvo staði til að gera inn-
kaupin. Fjarðarkaup er mín uppá-
haldsverslun.“ Haustin eru tími
grænmetisuppskerunnar og segist
Sóley töluvert nýta nýju uppsker-
una. „Krakkarnir mínir eru í skóla-
görðunum og koma heim með ým-
islegt góðgæti sem við fjölskyldan
gæðum okkur á. Ég reyni að hugsa
sem mest um hollustuna þegar ég
kaupi inn. Því miður hef ég engan
tíma til að baka en annars get ég
alveg mælt með uppskriftinni að
speltbrauðinu hennar Sollu sem
hægt er að finna aftan á pökkum
speltmjölsins hennar. Speltbrauð
er óheyrilega dýrt og því frábært
að geta bakað það sjálfur ef mað-
ur hefur tíma,“ segir hagsýna hús-
móðirin i Hafnarfirði að lokum.