blaðið - 07.03.2007, Blaðsíða 22

3 0 MIÐVIKUDAGUR 7. FEBRÚAR 2007
blaðið
neytendur
neytendur@bladid.net
240 kvartanir
Leiðbeininga- og kvörtunarþjónusta Neytendasam-
takanna annaðist tæplega 240 kvörtunarmál á sið-
asta ári og svaraði tæplega 5500 fyrirspurnum. Flest
kvörtunarmál vörðuðu feröalög og húsgögn.
Vildarkort fyrir eldri borgara
Hafnarfjarðarbær hefur útbúið sérstakt vildarkort fyrir bæj-
arbúa sem eru 67 ára og eldri. Kortið veitir vildarkjör hjá
stofnunum bæjarins og auðveldar handhöfum að taka þátt í
íþrótta- og félagsstarfi, söfnum bæjarins og sundlaugum.
Úrvinnslugjald
lækkar
Úrvinnslugjald lækkaöi á nokkrum
vöruflokkum í byrjun mánaðarins.
Lækkunin er mismikil eftir flokkum;
þannig lækkaði úrvinnslugjald á
hjólbarða um 25 prósent, 30 pró-
sent á pappa, 70 prósent á plast,
26 prósent á prentliti og um 10
prósent á smurolíu.
Ýmsir þættir valda lækkuninni.
Meira hefur verið flutt inn af hjól-
börðum og smurolíu en gert var
ráð fyrir í áætlunum sjóðsins við
álagningu gjaldsins. Úrvinnslugjald
var lagt á pappa, pappír og plast í
upphafi ársins 2006 og hefur söfn-
unin farið hægar af stað en áætlað
var. Þá hefur dregið úr kostnaði við
förgun prentlita.
Úrvinnslugjaldinu er ætlað að
standa undir söfnun, flutningi,
meðhöndlun, endurnýtingu og end-
urvinnslu úrgangs eða viðeigandi
förgun hans. Úrvinnslusjóður hefur
umsjón með ráðstöfun gjaldsins
og semur við verktaka um fram-
kvæmdina.
Nú þegar er lagt úrvinnslugjald á
spilliefni, bíla, hjólbarða, umbúðir
úr pappa, pappír og plasti, heyrúllu-
plast og á rafhlöður.
MEGA
OMEGA-3
1300mg
0- ■

heilsa
| -haföu það gott
Kauphegðun og neysluvenjur kynjanna
Konur eru innkaupa-
stjórar heimilanna
Konur taka ákvörðun
um ráðstöfun um
8o prósenta af tekj-
um heimilanna sam-
kvæmt bandarískum
rannsóknum. Ekki
er óvarlegt að ætla
að ástandið sé svipað
hér á landi og reyndar á Vesturlönd-
um almennt.
„Það er klárlega hægt að segja að
konur séu innkaupastjórar heimil-
anna. Það getur mögulega farið fyr-
ir brjóstið á einhverjum en þetta eru
bara staðreyndir," segir Sigurður
Ragnarsson, lektor í viðskiptafræði
við Háskólann á Bifröst.
Sigurður segir að skýringin kunni
hugsanlega að liggja í gamaldags
hugmyndum um hlutverkaskipan
kynjanna. Hann telur að hlutföllin
kunni hugsanlega að breytast með
tíð og tíma bæði vegna breyttra við-
horfa í samfélaginu og breytts fjöl-
skyldumynsturs þar sem einhleypu
fólki hafi fjölgað.
Sigríður Anna Guðjónsdóttir,
verkefnastjóri hjá Samtökum versl-
unar og þjónustu, segir að skýring-
in á þessu liggi hugsanlega í ólíkri
kauphegðun kynjanna. Þannig vega
konur frekar og meta kosti og galla
vöru eða þjónustu og bera saman
verð og gæði á sambærilegum vör-
um áður en þær taka upp veskið.
Konur gera ítarlegri úttekt
„Það eru fimm atriði sem skipta
máli þegar karlmenn ákveða að
kaupa vöru en þegar kona kaupir
vöru þá er hennar listi miklu lengri.
Fyrstu fimm atriði konunnar eru
ósköp svipuð fyrstu fimm atriðum
karlsins en svo bætast við fleiri at-
riði áður en við kaupum vöruna.
Við gerum miklu ítarlegri úttekt áð-
ur en við ákveðum að kaupa,“ segir
Sigríður Anna.
Bandaríski markaðsfræðingurinn,
rithöfundurinn og fyrirlesarinn Lisa
Johnson hélt fyrirlestur í Salnum i
Kópavogi í síðasta mánuði og var Sig-
ríður Anna henni innan handar með-
an hún dvaldi hér á landi. í fyrirlestri
sínum benti Johnson á að konur segi
fleirum frá reynslu sinni af vöru eða
þjónustu en karlar gera.
„Konur segja 26 öðrum frá því ef
þær eru ánægðar eða óánægðar með
viðskipti, vöru eða þjónustu sem þær
hafa keypt. Karlar segja ekki nema
13 frá,“ segir Sigríður Anna. Ekki
má vanmeta orðspor og gott umtal
um vöru eða þjónustu. Fyrir tilstilli
nettækninnar er auðveldara fyrir
fólk að bera saman bækur sínar og
skiptast á skoðunum um ágæti við-
komandi vöru. Þá fara enn fremur
margir, ekki síst af yngstu kynslóð-
inni, á mis við auglýsingar sem birt-
ast í hefðbundnum fjölmiðlum svo
sem dagblöðum og ljósvakamiðlum
þar sem þeir nota þá í minna mæli
en þeir sem eldri eru.
Mistök við markaðssetningu
Sigurður Ragnarsson segir að
fyrirtæki taki mið af stórum hlut
kvenna í innkaupum heimilanna í
markaðssetningu og auglýsingum á
vöru og þjónustu.
„Það er alveg klárt mál að þau fyr-
„Konur segja 26 öðmm frá
því efþær em ánægðar
eða óánægðarmeð við-
skipti, vöm eða þjónustu
sem þær hafa keypt. Kari-
arsegja ekkinema 13 frá,“
segir Sigríður Anna.
irtæki sem vinna faglega í sínum
markaðsmálum gera það. Þau eru
búin að skilgreina markhópana
sína það vel og þar á meðal eftir
kauphegðun kynjanna," segir hann
en bendir jafnframt á að mörg fyrir-
tæki geri það ekki og séu um leið að
missa af ákveðnum tækifærum.
Sigríður Anna tekur í svipaðan
streng og bendir á að mörg fyrir-
tæki haldi að karlmenn séu þeirra
stærsti neytendahópur en annað
komi oft á daginn.
„Þau eru kannski að missa af tæki-
færi til að ná til kvenna með því að
markaðssetja vitlaust. Það þýðir
ekki heldur að setja eitthvað í bleik-
ar umbúðir og halda að það höfði til
kvenna því að það misbýður bara
konum,“ segir hún.
„Það er fyrirtæki í Bandaríkjun-
um sem selur garðsláttuvélar og
er eitt það stærsta á þeim markaði.
Á þriggja ára fresti gerir það mark-
aðsathugun til að athuga hver
hinn dæmigerði kaupandi þess er
og fram til ársins 2000 var hinn
dæmigerði kaupandi 57 ára fjöl-
skyldumaður. Eftir 2000 eru þeir
búnir að gera eina eða tvær kann-
anir og þá kemur í ljós að stærsti
kaupandi hjá þeim er 46 ára göm-
ul einhleyp kona þannig að það er
eins gott að höfða til þeirra því að
það eru þær sem taka ákvörðun
um það hvaða garðsláttuvélar eru
keyptar en ekki karlarnir," segir
Sigríður Anna.
Upplýsingar um erfðatækni
Erfðatækni kemur æ meira við
sögu í- daglegu lífi fólks án þess að
það geri sér grein fyrir því. Erfða-
breytt matvæli og matvæli fram-
leidd með erfðabreyttum lífverum
er að finna á borðum meirihluta
landsmanna. Ekki kemur alltaf
fram á umbúðum varanna hvort
þær innihaldi slík matvæli. Þá nota
bændur í vaxandi mæli kjarnfóður
við eldi á búfé sínu sem er að drjúg-
um hluta erfðabreytt þó að það
komi ekki fram á umbúðunum.
Áleitnarspurningar
Erfðatæknin er tiltölulega ung
og hafa ýmsar áleitnar spurningar
vaknað um kosti hennar og galla
og hvaða áhrif hún geti haft á vist-
kerfið og heilsufar manna og dýra.
Kynningarátak um erfðabreyttar líf-
verur gaf í síðustu viku út bækling
um erfðatækni og þær spurningar
sem hún vekur. Með útgáfunni vilja
samtökin vekja almenning og stjórn-
völd til aukinnar vitundar um erfða-
tækni og hugsanleg áhrif hennar á
umhverfi okkar, heilsufar og mat-
vælaöryggi. Fjallað er um erfðavís-
indin, áhættu sem fylgir notkun
erfðatækni, reynslu af erfðabreyttri
ræktun, athuganir á heilsufarsáhrif-
um erfðabreyttra matvæla og stöðu
þessara mála hér á landi miðað við
önnur lönd Evrópu.
Merkingar á erfðabreytt-
um matvælum
Nýlega kynnti Jónína Bjartmarz
umhverfisráðherra að sett yrði
reglugerð um merkingar á erfða-
breyttum matvælum. Kynning-
arátak um erfðabreyttar lífverur
fagnar ákvörðun ráðherra en í til-
kynningu frá samtökunum segir að
þó sé ljóst að drög að reglugerðinni
gangi skemmra en þær reglur sem
lönd Evrópusambandsins hafa sett
sér til dæmis hvað varðar mengun
í matvælum og rekjanleika erfða-
breyttra matvæla. Þá er ekki heldur
tekið til veigamikilla þátta á borð
við erfðabreytt fóður og afurðir bú-
fjár sem alið er á slíku fóðri.
Landvernd, MATVlS, Náttúru-
lækningafélag íslands, Ney tendasam-
tökin og Vottunarstofan Tún eiga
aðild að Kynningarátaki um erfða-
breyttar lífverur. Átakið heldur úti
heimasíðunni erfðabreytt.net.