Helsingi - 01.06.1945, Page 4

4
/
TTELSINGI verður nú og framvegis
seldur sama verði til áskrifenda og
í lausasölu, og tveggja krónu verðinu
haldið óbreyttu, hver sem síðufjöldi
einstakra tbl. verður, og gildir þá vit-
anlega sama hvort um hækkun væri að
ræða ða lækkun — hvort svo vel tækist
að unnt væri að hækka síðutalið upp í
16 síður eða knýjandi nauðsyn gerði
óviðráðanlegt að koma út meiru en
fjórurn siðum.
En ætlunin er að Helsingi verði sem
oftast 8 síður og markmiðið stækkun
eftir því sem fer um viðtökur og vin-
sældir og aðrar aðstæður leyfðu.
Annars má búast við að einhverjum
þyki þetta tveggja krónu verð fyrir
einar litlar 8 bls. ærið hátt, jafnvel á
núverandi bóka- og blaðamarkaðstím-
um, þar sem menn eru þó orðnir svona
sitt af hverju vanir.
Hitt veit ég, að þeir kaupendur hafa ekk
ert með,Helsingja‘að gera né liann með
þá, sem gera sér ekki Ijóst við nánari
athugun, að blaðsíðutala og fyrirferð,
er raunverulega alrangur og blátt á-
fram ósvífinn mælikvarði um verðlag á
bókum og blöðum. í raun og veru er
það hnefahögg manns sjálfs í garð
sinnar eigin heilbrigðu skynsemi, þeg-
ar maður er að meta réltmæti verðlags
á einhverri bók eða blaði með því, að
athuga blaðsíðufjölda, stærð brotsins
og hversu síðurnar eru þétt prentaðar
eða gisnar, — og áður en maður er
búinn að lesa nokkra línu að titlinum
undanskildum. Og það hvorki afsannar
þetta né bætir úr skák, að allur bóka-
markaður heimsins er byggður og rek-
inn á þessum matsgrundvelli um gildi
og verðmæti hins prentaða orðs.
Það sannar bara svo átakanlega
augljóst hvernig ýmsir meginþættir
allrar skipulagningar og skilgreiningar
okkar mannanna, á þekkjanlegum verð-
mætum lífsins, eru hrópandi mótsagna-
kenndir og öfugstreymandi svo að full-
komið öngþveiti er. En bjinduð lögmál
og stöðnuð stjórnkerfi, erfðir frá frum-
stigi mannlegs samfélagsþroska, orsaki
oftast nær hjá okkur þann hugtakarugl-
ing og þá skynjanablindu að við sjá-
andi sjáum ekki og heyrandi heyrum
ekki.
Við vitum, hver hinn raunverulegu
verðmæti eru á bókamarkaðinum, og
mörgum öðrum sviðum og getum
meira og minna skilgreint þau í
öllum aðaldráttum. En þegar til
markaðs kemur gefum við fjand-
ánum alla slíka vitneskju og þekkingu,
eða að minnsta kosti hringsnúast þar öll
hugtök, og allur skilningur í þessu sam-
DÝRT ER
DROTTINS ORÐIÐ
er ákaflega táknrœnt orðtak, fyrir hugs-
unarhátt alls þorra almennings í sam-
bandi við verðlag bóka og blaða, —
mat hans á gildi og verðmcetum orða
og hugsana eftir gjaldeyrismœlikvarða
— krónu og aura-tali.
En ef þetta blað
er ekki
TVEGGJA KRÓNU VIRÐI,
þá er það
ekki heldur
EINS EYRIS VIRÐI
bandi stingur sér kollskít. Ef þar væri
t. d. 16 síðu pési með fjallræðunni,
eða nokkrum ódauðlegustu spekimál-
um norrænna bókmennta, — jæja, eða
ef við værum kommúnistar, — 16 síð-
ur er innihéldu kjarnann úr kenn-
ingum Marx og Lenins — eða segjum
að þessi 16 síðu látlausi pési hefði inni
að halda bara 2—3 fegurstu og vin-
sælustu snilldarljóð Jónasar Hallgríms-
sonar, Matth., Einars Ben. eða annara.
Allt verðmæti, sem við fullyrðum að
bókstaflega hafi ýmist umskapað heil-
ar þjóðir, — fært miljónum fullkomn-
ara líf eða stighækkað allan þroska
mannkynsins og væri að gera það á
degi hverjum og héldi áfram að gera
það, og í stærri og stærri stíl. En þegar
við heyrum að þetta kostar meira en
eina krónu þá förum við kanske ofur-
lítið hjá okkur og hugsum að best sé
bíða með kaupin, kannske maður geti
fengið þetta hjá fornbóksala fyrir 50
aura seinna. En svo er þarna gríðar-
mikil og falleg bók, — og góð bók,
vél skrifuð og fræðandi. Það er t. d.
„Alþingishátíðin“, hún kostar 80—90
kr. eða viðurkennd listræn verk eins og
t. d. íslandsklukka Kiljans og „Hið
Ijósa man“, svo ekki sé valið af verri
endanum, —«og báðar þær bækur kosta
eitthvað svipað og hið fróðlega merkis-
rit prófessors Magnúsar. Þetta eru
hreint ekki dýrar bækur finnst okkur,
— og þær eru það heldur ekki, bara
svona eins og gengur og gerist.
En getið þið hugsað ykkur undrunar-
svipinn, sem kæmi á andlit biskupsins
eða æðsta foringja Iljálþræðishersins,
ef þeim yrði tilkynt að þessi óverulegi
16 bls. pési með fjallræðunni og kanski
nokkrum dæmisögum Krists, hann kost-
aði 88 krónur, — gjörið svo vel 88
------------------H E L S I N G I
krónur. Ég eftirlæt hinum virðulegu
kennimönnum sjálfum að segja til um
það, hvort þeim fyndist „Fjallræðan“
88 krónu virði, eða hvort þeim fynd-
ist verðmæti hennar rýrara eftir því
sem eintakafjöldi hennar yrði meiri,
— í umferð meðal heimsins barna, og
fleiri fengju þess kost að eignast hana.
En sé svo, er ekki undarlegt þó verð-
mæti hennar fyrir manninn væri ekki
orðið mikið nú til dags.'
En svo kostaði aftur á móti „Alþing-
ishátíðin“. Þessi þykka stóra ágætisbók
1,25 segi ég og skrifa eina krónu og
tuttugu og fimm aura. Og bæði rit-
verkin gefin út á sama tíma við sömu
skilyrði.
Ef annað verðlag bóksalans væri í
sama stíl. — Ef t. d. núverandi mennta-
málaráðherra ætti að greiða 160 kall
eða svo fyrir kjarnann úr kenningum
Marx og Lenins, — 16 síðu pésa, en ný
útgáfa af „Rauðum pennum“ með
30—40 bls. formála eftir Kristinn
Andrésson, stæði honum til boða á 35
aura, — já — þá býst ég við, að þjóð-
félagið teldi sig til neytt að taka
fyrirbrigðið til meðferðar í skipulagn-
ingarvél sinni til rannsóknar með til-
heyrandi áhöldum, „rökréttri hugsun“
og „heilbrigði dómgreind“ — og hvað
þau nú heita öll þessi „nýju föt keisar-
ans“, sem skipulagningabáknin spóka
sig í.
Og bóksalinn yrði varla lengi bók-
sali úr því. Ég óttast að mat hans á
andlegum verðmætum, sem því, að
Fjallræðan væri um það bil sjötíu og
sjö sinnum meira virði en Alþingis-
hátíðin, mundi útvega honum tryggan
samastað ó Kleppi meðan það ekki
breyttist í höfði hans.
En svo er það kannske nokkur bót í
máli á þessum vettvangi mannlegrar
skipulagningar að gjaldið sem við
greiðum fyrir hin staðlausu eða ímynd-
uðu verðmæti sem og þau raunveru-
legu, það greiðum við með allskonar
málmplötum og bréfmiðum, sem aðeins
hafa gildi sem ávísanir á örfáa tölustafi
og á óendanlegan fjölda af núllum, sem
einhverjir menn sitja við daginn út og
daginn inn að skrifa inn í bækur.
Og sé komið þangað með málmplötuna
eða bréflappánn og heimtuð núllin, —
þá taka þeir bara aðra bók og fara að
hamast við að skrifa þín núll þar. Og
riúllaeigandinn gengur hnakkakertur,
sæll og ánægður út aftur og getur orðið
mikill maður í þjóðfélaginu og skipu-
lagningunni ef hann eignast bara nógu
mörg núll í bókunum, og hefur alltaf
vasana fulla af máhnplötum og skítug-
Z'