Læknablaðið - 01.07.1916, Page 3

luiiiliiii
2. árgangur. Júlí 1916. 7. blað.
Varnir gegn taugaveiki.
Taugaveiki er hér aö visu eigi mjög algeng, jafnvel fátiö í flestum
héruöum, en á hverju ári leggjast þó 2—300 menn og ætíö deyja nokkrir,
þó væg hafi veikin oftast verið síöustu áratugina. Svo hörmulegar eru
heilbrigöisskýrslur okkar, aö ekki verður einu sinni séö, hve margir hafa
sýkst á ári. í þeim má fá þessar upplýsingar:
1896 veiktust 195 dóu 12
1897 — 109—13
1898 — 135 — ?
1899 — 238 — 16
1900 ? (veikin víða) ?
1901—4 Engar skýrslur!
1905 veiktust 220 dóu 18
1906 veiktust 266 dóu n
1907 — 241 — ?
1908 — 334 — ?
1909 — 256 — ?
1910 — 238 — ?
1911-15 Skýrslur óútkomnar!
Þessar lítilfjörlegu upplýsingar nægja þó til þess aö sýna að 200 menn
aö minsta kosti leggjast árlega í taugaveiki og af þeim deyja um 14. Er
hér gert ráö fyrir hinu minsta. Auðsjáanlega er þaö tilfinnanlegt tjón,
sem landið biöur af veikinni og mikill hagnaöur í aöra hönd, ef auðið
væri aö stemma stigu fyrir henni aö meira eða minna leyti.
Úti um sveitir hefir taugaveikin vist oftast hagaö sér þannig, að komi
hún upp á bæ, legst mikill hluti heimilisfólksins. í þröngu baöstofunum
með ófullkominni sjúkrahjúkrun, hlýtur svo oftast að fara, aö hver sýkist
af öörum, og þarf ekki drykkjarvatninu að vera um aö kenna. Sóttkveikjan
er lífseig og þolir jafnvel þurkun, svo aö talið er að í ryki geti hún hald-
ist lifandi meira en 2 mánuöi (Abel: Handb. d. prakt. Hyg.) ; getur þá
jafnvel sýking af ryki, sem andað er aö sér, komiö til tals. Þá er og ætíö
viðbúið, aö einhverjir (1—4 pct. af sjúkl.) losni ekki viö sóttkveikjuna
árum saman (Bacillentráger) og er þá viðbúið, að veikin taki sig upp
hvað eftir annað á heimilinu, er nýir menn flytjast þangaö. Stundum berst
veikin bæ af bæ með samgöngum, og verður hún þá aö farsótt, sem
„gengur“ yfir smærri eöa stærri bygðarhluta. Fyr gekk taugaveikin þannig
um land alt, og var fleiri ár á ferðinni. Nú hafa þó sóttvarnir og þekking
manna á sjúkd. tekið þeim framförum, aö slíkt hefir ekki viljaö til ný-
lega. Þó er alt háttalag taugaveikinnar hér á landi enn þá mjög á huldu,
því bæöi kunna læknar lítt til þess aö rannsaka veikina til hlýtar (sótt-
kveikjurnar og um hverja tegund veikinnar er aö ræöa), og svo eru
skýrslur þeirra flestra miklu ónákvæmari en vera þyrfti. I þorpunum