Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.2007, Blaðsíða 12

fimmtudagur 8. mars 200712 Umræða DV
Íbúar í Reykjavík og nærliggjandi byggðum ættu ekki að
þurfa að bíða lengur. Bæta verður úr samgöngum hér í marg-
menninu. Gatnakerfi og vegir við byggðirnar bera alls ekki þá
miklu umferð sem hér er. Sá mikli tími sem fer í að komast
milli áfangastaða er óviðunandi og hlýtur að vera samfélaginu
afar dýr. Þar fyrir utan eykst slysahættan og mengunin.
Það er sjálfsögð krafa okkar íbúanna að helstu stofnbrautir
verði settar í stokka og gatnamót stórbætt. Þegar íbúar í þétt-
býlinu ná þeirri stöðu í landsstjórninni að gert verði átak í
þessum málum mun margt breytast. Íbúðahverfi sem liggja
næst umferðarþyngstu götunum munu stórbreytast. Hávaði
og mengun munu minnka og slysahætta sömuleiðis. Hvers
virði ætli það sé? Á móti kæmi frábært land til uppbygging-
ar og hverfi eins og Hlíðahverfi fengi þá möguleika að verða
vænsti kostur, laust við umferðarþunga með hávaða og meng-
un sem sker hverfið í sundur. Verð-
mæti byggingasvæða sem myndast
við að setja umferðina í stokk hlýt-
ur stóraukast og gefa stórkostlega
möguleika til framkvæmda.
Ekki er lengur hægt að bjóða fólki
upp á að sitja fast í löngum bíla-
lestum dag hvern. Það er ekki eðli-
legt að í jafn lítilli borg og Reykja-
vík taki allt upp í þrjátíu til fjörutíu
mínútur að komast á milli hverfa.
Verið er að huga að jarðgöngum og
verulega bættum samgöngum víða
um land til að spara tíma, þar sem
langtum færri fara um og þar sem
slysahætta er minni en í Reykjavík. Eflaust er þörfin á bætt-
um samgöngum mikil víða hérlendis, en nú er bara komið að
okkur í þéttbýlinu.
Hljóðmengun af umferðinni er til dæmis mikil og miklu
hefur verið tilkostað við að laga þau hús og íbúðir sem næst
umferðarþunganum eru. Það hefur ekki dugað, ef til vill lag-
að ástandið örlítið en ekki meira en það. Mengun er mikil og
það þekkjum við frá síðustu dögum þar sem sumir íbúanna
hafa hreinlega ekki komist út úr húsi. Meðan rætt er um að
nagladekkin séu helsta orsök mengunarinnar kemur fram að
mun færri slys verða af völdum bíla á nagladekkjum en þeirra
sem ekki eru á nagladekkjum. Þar takast á tvö veigamikil at-
riði, mengunin og slysahættan. Þessi er vandi okkar sem hér
búum og þessi er um leið vandi þjóðarinnar. Það er komið að
okkur.
Bolvíkingar búa til dæmis við fáránlegar samgöngur þar
sem stórslysahætta er á veginum undir Óshlíð. Allir lands-
menn skilja áhyggjur þeirra og vilja að bætt verði úr. Það er
annarsstaðar sem verið er að undirbúa og eða framkvæma
vegbætur fyrir háar fjárhæðir sem við lítum öfundaraugum.
Flestir eiga gott skilið. En neyðin er sennilega orðin hvað mest
hér í þéttbýlinu. Árekstrar eru alltof margir og eignatjón mik-
ið, hljóðmengunin er meiðandi, loftmengun yfirþyrmandi og
tímatapið er hreint út sagt óþolandi. Það er komið að okkur.
Sigurjón M. Egilsson
Umbrot: dV. Prentvinnsla: Prentsmiðja morgunblaðsins. Dreifing: Árvakur. dV áskilur sér rétt til að
birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Komið að okkur
Útgáfufélag: Dagblaðið-Vísir útgáfufélag ehf.
Stjórnarformaður: Hreinn loftsson framKVæmDaStjóri: Hjálmar Blöndal
ritStjóri og áByrgðarmaður: Sigurjón m. Egilsson
fréttaStjóri: Þröstur Emilsson ritStjórnarfulltrÚi: janus Sigurjónsson
Brautarholti 26 · 105 Reykjavík · 512 7000 · dv@dv.is
DV greiðir 2.500 krónur fyrir þau fréttaskot sem
leiða til frétta. Fyrir besta fréttaskot hverrar viku
eru greiddar 5.000 krónur og 10.000 fyrir besta
fréttaskot mánaðarins.
512 7070
frettaskot@dv.is
Árekstrar eru marg-
ir, eignatjón er mik-
ið, hljóðmengun er
meiðandi, loftmeng-
un yfirþyrmandi og
tímatapið er hreint
út sagt afleitt og
kemur ekki til greina
lengur. Það er komið
að okkur.
Innan við þriðjungur landsmanna ber traust til Al-
þingis. Mjög hallar á ógæfuhliðina frá könnun sem
gerð var í fyrra og hefur
hlutfall þeirra sem traust
bera til þingsins aldrei
verið lægra frá upphafi mælinga árið 1993.
„Þessar niðurstöður eru mikið áhyggjuefni fyrir þing-
ið,“ sagði Sólveig Pétursdóttir, forseti Alþingis. Hún
taldi einboðið að breyta þyrfti vinnubrögðum þings-
ins og draga yrði úr málþófi.
Þessi niðurstaða Sólveigar er órökstudd eða þarfnast
að minnsta kosti nánari útskýringa.
Stefanía Óskarsdóttir, stjórnmálafræðingur, sagði um
sama efni í Fréttablaðinu síðastliðinn mánudag, að
almennt dvíni traust manna á Vesturlöndum til þings
og dómstóla. Lífsstílsbreytingar og gagnrýnin hugs-
un fái fólk oft til að efast um valdið.
Stefanía er sennilega á réttu spori og skal nú gerð til-
raun til að útfæra þanka hennar nánar.
Íslenskir valdsmenn, einkum þeir íhaldssömu, hafa
ekki enn áttað sig á þýðingu útrásarinnar, hnatt-
væðingarinnar og gagngerra breytinga viðskipta-
lífsins á lýðræði og stjórnmál. Hvaða þýðingu hefur
það til dæmis að nú starfa um 200 þúsund manns
hjá íslenskum fyrirtækjum í Bretlandi og á megin-
landi Evrópu? Er hugsanlegt að hagstjórnin afbakist
eitthvað við það að Bretar hafa á nokkrum mánuð-
um lagt inn 200 til 300 milljarða króna (í sterlings-
pundum) á reikninga hjá Landsbankanum til ávöxt-
unar? Vita þeir hversu gríðarleg umsvif íslenskra
flutningafyrirtækja er í Rotterdam? Hver verða áhrif
þess ef 10% vinnumarkaðarins verður á skömmum
tíma mannaður útlendingum? Svona mætti áfram
telja.
Kreppa lýðræðisins
Fyrir hartnær tveimur áratugum flutti finnski fræði-
maðurinn Georg Henrik von Wright fyrirlestur í
heimalandi sínu sem hann nefndi Framfaragoðsögn-
ina. Samnefnd bók eftir von Wright kom út hjá Hinu
íslenska bókmenntafélagi árið 2003, sama ár og hann
lést.
Wright kallar stórfyrirtæki og alþjóðlegt samspil
þeirra „tækniveldið“ og segir sem svo:
„Ríkisstjórnum og þjóðþingum er stillt upp gagnvart
veruleika sem þau hafa átt lítinn eða engan þátt í því
að skapa en neyðast þó til þess að aðlaga framtíðar-
ákvarðanir sínar eftir afleiðingum hans og kröfum.
Hið pólitíska kerfi er þannig milli steins og sleggju.
Annars vegar er fólkið eða kjósendurnir sem það hef-
ur þegið umboð sitt frá og hins vegar er þrýstingur
ákveðinna afla sem ríkisstjórnir þjóðríkjanna hafa
engin yfirráð yfir. Þetta skapar trúnaðarbrest milli
fólksins og þjóðkjörinna fulltrúa þess. Eitt af sjúk-
dómseinkennum þess er það sem í daglegu tali kall-
ast leiði á stjórnmálum og stjórnmálamönnum. Al-
varlegra er að kjósendur hætti að treysta því að hinar
lýðræðislegu stjórnarstofnanir séu þeirra leið til að
taka þátt í ákvörðun þess sem gera skal. Upp kemur
ástand sem ekki er ofmælt að kalla kreppu lýðræð-
isins.“
Þekkja menn einkennin?
Þetta er athyglisverð hugsun, en hún vísar með
ákveðnum hætti til þess að viðskiptalífið, útrásar-
fyrirtækin, alþjóðavæðingin - eða tækniveldið – hafi
stungið stjórnmálin af. Vettvangur þeirra er veröld-
in og engu að treysta um hollustu þeirra við þjóðrík-
ið svo það eitt sé nefnt. Stjórnmálamenn eiga fullt í
fangi með að fylgja eftir umfangsmiklum breytingum,
breyta áherslum sínum og sýn á veruleikann, hemja
nýja valdið og efla lýðræðið, jöfnuðinn og velferðina.
Þjóðleg samkennd og þjóðarhyggja í anda framsókn-
arformannsins víkur fyrir nýjum hneigðum. Vitund-
in um að tilheyra samfélagi eða þjóðlegri menningu
með hefðum sínum og gildum, víkur. Enda sagði von
Wright um þetta í öðrum fyrirlestri sem hann hélt yfir
samlöndum sínum úr verkfræðingastétt fyrir nærri
20 árum:
„Veiking þjóðlegrar samkenndar þarf ekki að vera
neitt böl ef til lengri tíma er litið. En skammtímaáhrif
hennar eru þau að einstaklingum finnst þeir missa
fótanna í tilverunni. Það kemst rót á gildismat þeirra
og afleiðingin verður siðferðileg upplausn og skortur
á mannlegri samstöðu og samhjálp (þekkir einhver
einkennin?). Einstaklingurinn verður meira út af fyr-
ir sig, sjálfhverfari. Það kemur reyndar ekki á óvart að
þessi sjálfhverfa birtist einnig í mynd nýrrar þjóðern-
ishyggju, sem réttu nafni nefnist útlendingahatur. Sá
sem er óöruggur um sína eigin ímynd lítur gjarnan á
allt framandlegt sem hótun. Í hinu pólitíska lífi birt-
ist þetta í formi vaxandi fastheldni og ótta við breyt-
ingar, sem íhaldssemi. Ein hlið á sambandinu milli
tækniveldisins og hins pólitíska kerfis þjóðríkjanna
er einmitt sú að um leið og hið fyrrnefnda verður sí-
fellt breytilegra staðnar hið síðarnefnda.“
Skiljist niðurlag þessara fleygu orða Georgs Henriks
von Wright ekki nægilega vel mætti reyna að orða
þau svona: Ein hliðin á sambandinu milli íslensku
útrásarfyrirtækjanna og íslenskra stjórnmála, sem
halda í gamla þjóðríkisímynd, er einmitt sú, að um
leið og útrásarfyrirtækin á frjása markaðnum taka
hraðfara breytingum og verða sífellt sveigjanlegri,
staðna stjórnmálin.
Með aðstoð G.H. von Wright hefur hér verið reynt að
sýna fram á að málþóf þingmanna nægir ekki til að
skýra þverrandi traust manna til Alþingis.
stöðnuð stjórnmál
Kjallari
Alræmdur
Nú er ljóst að ríkissaksóknari
höfðar ekki mál gegn Jóni Bald-
vin Hanni-
balssyni fyrir
að kalla Sigur-
jón Sigurðs-
son heitinn,
fyrrverandi
lögreglustjóra
í Reykjavík, al-
ræmdan. Þess
höfðu börn
hans þó krafist. Jón virtist þó ekki
hafa miklar áhyggjur af þessu
þegar hann skrifaði minningar-
grein um Magnús Magnússon
sjónvarpsmann sem hann kallaði
alræmdan og Sigurjón annálað-
an. Sýndi þar að skilningurinn
gæti verið með öllum hætti.
Völdu sig sjálf
Nokkur óánægja er með störf
uppstillingarnefndar Frjálslynda
flokksins í
kraganum.
Þegar nefnd-
in lagði fram
tillögu sína
voru fjórir af
fimm nefnd-
armönnum á
lista, í 3., 4., 5.
og 7. sæti. Auk
þess var deilt á val Kolbrúnar
Stefánsdóttur ritara í fyrsta sætið
á félagsfundi í fyrrakvöld. Tillögur
komu fram um að breyta því vali
og var stungið upp á að Valdimar
Leó Friðriksson þingmaður yrði
færður upp úr öðru sætinu í það
fyrsta. Hann hafnaði hins veg-
ar áskoruninni og voru því ekki
greidd atkvæði um tillöguna.
Leikstjórinn Steingrímur
Höfundurinn að fléttu stjórn-
arandstöðunnar um að taka
Framsóknarflokkinn á orðinu og
þrýsta á um stjórnarskrárákvæði
um auðlindir sjávar sem sam-
eign þjóð-
arinnar er
Steingrímur
J. Sigfússon,
formaður
Vinstri-grænna.
Hann mun
hafa séð
hvernig hægt
væri annað
hvort að ná stjórnarskrárákvæð-
inu í gegn eða að stilla Framsókn-
arflokknum upp við vegg þannig
að þeir grænleitu gætu ekki hoss-
að sér á máli sem þeir hefðu enga
áherslu lagt á til þessa.
Áhugaleysi
Sjálfstæðismanna
Auðlindamálin verða í brenni-
depli á þingi fram að þinglok-
um. Sjálfstæðismenn hafa lítinn
áhuga sýnt á að stjórnarskrár-
binda sameign þjóðarinnar á auð-
lindum sjáv-
ar, bæði með
þeim orðum að
slíkt ákvæði sé
marklaust og
eins með því að
þeir vilja ekki
grafa undan
fiskveiðistjórn-
arkerfinu. Þetta
síðarnefnda bera til að mynda orð
Geirs Haarde forsætisráðherra á
fundi með blaðamönnum vitni
um. Því er spurning hver verður
niðurstaðan í stjórnarskrárákvæð-
ismálinu mikla.
Kristinn H. Gunnarsson,
frjálslyndi framsóknarallaballinn,
virðist ekki í nokkrum vafa um
hvernig ríkis-
stjórnarflokk-
arnir vilji ljúka
málum. Hann
telur útgerðar-
valdið í báðum
flokkum hafa
náð að drepa
auðlinda-
ákvæði stjórn-
arsáttmálans. Nú á hann von á að
stjórnarflokkarnir reyni að finna
lausn þar sem stjórnarskrár-
ákvæðið hefur lítið vægi og verði
jafnvel til þess fallið að þrengja
möguleika ríkisstjórna framtíð-
arinnar um að breyta fiskveiði-
stjórnarkerfinu.
SandKorn
JóHAnn HAuKSSon
útvarpsmaður skrifar
„Veiking þjóðlegrar
samkenndar þarf ekki að
vera neitt böl ef til lengri
tíma er litið.“