Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.2007, Blaðsíða 19

Íslendingar eru dugnaðarforkar. Atvinnuþátttaka er
með hærra móti og atvinnuleysi er lítið. Samkvæmt Eur-
ostat voru 83,8% Íslendingar á aldrinum 15 til 64 ára í
launaðri vinnu árið 2005. Meðaltal Evrópusambands-
ins það sama ár var 63,4%. Samkvæmt sömu stofnun
voru 80,5% íslenskra kvenna á umræddum aldri í laun-
aðri vinnu. Slík atvinnuþátttaka kvenna er einsdæmi á
Vesturlöndum, en meðaltalið í Evrópusambandinu var
56%. Og auðvitað er það ekki bara þannig að hátt hlut-
fall þjóðarinnar stundi launaða vinnu heldur vinnum við
fleiri stundir á viku að jafnaði en fólkið í þeim löndum
sem við berum okkur oftast saman við og það á við um
bæði kynin.
Vinnan hindrar ekki barneignir
Þegar þarf að skýra lækkandi fæðingatíðni á Vesturlönd-
um á undanförnum árum grípa félagvísindamenn og hag-
spekingar gjarnan til atvinnuþátttöku kvenna. Aukin tæki-
færi kvenna á vinnumarkaði leiðir til þess að fleiri konur
kjósa að vinna meira og eignast færri börn. Ef til vill á þessi
skýring við einhversstaðar, en hún virðist ekki eiga við á Ís-
landi. Þrátt fyrir að mikla vinnumarkaðsþátttöku og mik-
ið vinnuálag beggja kynja á Íslandi eru Íslendingar næst
frjósamasta þjóð Evrópu.
Samkvæmt Eurostat mætti
ætla að gefnum vissum for-
sendum að hver núlifandi íslensk kona muni að meðaltali
geta af sér 2,05 börn. Meðaltal Evrópusambandsins er 1,52
börn, en aðeins Tyrkir eru með hærri áætlaða frjósemi,
eða 2,19 börn á hverja núlifandi konu. Við látum vinnuna
ekki standa í vegi fyrir því að við fjölgum okkur.
Þessi mikli dugnaður hefur líka skilað okkur meiru en
því að sigra í tölfræðilegum samanburðum á vinnu- og
frjósemi. Íslendingar búa við mikla hagsæld. Þjóðartekjur
Íslendinga á mann eru með því hæsta sem gerist. Á Íslandi
hafa ansi mörg okkar það ansi gott þegar horft er til efn-
islegra lífsgæða. Lífslíkur nýfæddra Íslendinga eru í hærra
lagi, eða tæp 83 ár (samanborið við til dæmis lífslíkur í
Tyrklandi þar sem lífslíkur nýbura eru ekki nema um 73,6
ár, sem er það lægsta sem gerist innan OECD ríkjanna).
Ungbarnadauði er sá allra lægsti innan OECD, eða 2,2
ungabörn á hver 1000 árið 2002. Meðaltal OECD ríkjanna
var 6,6 ungabörn af hverjum 1000. Þess má geta að tíðni
ungbarnadauða fyrir hver 1.000 börn er 21,6 barn í Mexíkó
og 39,4 í Tyrklandi, sem er töluvert hærra en í næstu lönd-
um á eftir. Þær upplýsingar sem koma fram í þessari máls-
grein má allar finna í Society at a Glance skýrslum OECD
frá árunum 2005 og 2006, en að auki má geta að rannsókn-
ir á ánægju fólks með lífið benda til þess að Íslendingar séu
ein hamingjusamasta þjóð í heimi. Staðreynd málsins er
að það er bara skrambi gott að vera Íslendingur sem býr
á Íslandi.
Tíð sjálfsvíg
Í fljótu bragði virðist engin ástæða til að setja spurn-
ingamerki við hvernig Íslendingar haga lífi sínu. Við vinn-
um mikið og höfum það fínt. En það er alltaf fórnarkostn-
aður sem einhver verður að bera. Í skýrslu OECD Society
at a Glance fyrir árið 2005 kemur fram að sjálfsvígstíðni á
Íslandi er í hærra lagi. Sú áttunda hæsta innan OECD. Það
sem er meira sláandi að þegar kemur að sjálfsmorðstíðni
ungmenna (5 til 24 ára) þá er Ísland í því hlutverki sem
Tyrkland og Mexíkó eru í hvað varðar ungbarnadauða.
Árið 2000 sviptu 1,6% einstaklingar á umræddum aldri
sjálfa sig lífi á Íslandi. Meðaltal OECD ríkjanna var 0,56%
og í Finnlandi, það land sem nýtur þess vafasama heiðurs
að vera næst okkur innan OECD, var tíðnin 0,95%. Forskot
Íslendinga er nokkuð afgerandi.
Það þarf ekki mikið ímyndunarafl til að sjá tengslin á
milli vinnuálags foreldra og sjálfsvígstíðni ungmenna.
Spurningin er auðvitað hvort sjálfsvígstíðni ungmenna
er ástæða til að draga úr vinnuálagi. 1,6% er þrátt fyrir allt
bara um það bil eitt af hverjum 63 börnum. Það er spurn-
ing sem félagsvísindin geta ekki svarað. Hagfræðingar hafa
hinsvegar gefið okkur tæki til að setja svona spurningar í
samhengi.
Erlendir hagfræðingar nota stundum svokallaða að-
hvarfsgreiningu til að reikna verðgildi ýmissa aðstæðna og
atburða með því að meta hvað það myndi þurfa að greiða
meðal einstaklingi mikið til að hann næði fyrra ham-
ingjustigi eftir að hafa orðið fyrir áfalli. Það er áhugavert
að spyrja sig hvað meðal einstaklingurinn þarf að vinna
margar klukkustundir á viku til viðbótar til að afla tekna til
bæta sér barnsmissi. Þetta er spurning sem hagfræðingar
geta í raun ekki svarað. Þetta er spurning sem hver og einn
verður að svara fyrir sig.
Auður og afl og hús ...
Kjallari
DV Umræða miðvikudagur 28. mars 2007 19
kolbeinn hólmar sTefánsson
félagsfræðingur skrifar
„Það þarf ekki mikið
ímyndunarafl til að sjá
tengslin á milli vinnuá-
lags foreldra og sjálfs-
vígstíðni ungmenna.“
Hrund skrifar:
Af hverju atvinnuleysi?
Það eru fáir á atvinnuleysisskrá
en ég spyr hverjir eru það? Á nán-
ast öllum vinnustöðum sem ég þekki
til á, vantar fólk í vinnu og það er
ekki bara í Reykjavík heldur víða úti
á landi líka. Er bara ekki hægt að
hreinsa upp þessa skrá núna, ekki
veitir af því að fá fleira fólk til vinnu.
Útlendingar hafa streymt hingað til
lands og bjargað málunum að hluta
en það dugir ekki einu sinni til. Þeir
sem nenna að vinna fá vinnu því skil
ég ekki af hverju þeir sem ekki nenna
að vinna fá endalaust borgað fyrir
það.
Fyrir nokkrum árum hélt ég að ég
þyrfti að skrá mig atvinnulausa eft-
ir að hafa hætt í vinnu þar sem laun
voru ekki greidd. Mér fannst það
svakalegt að vera í alvörunni á leið á
atvinnuleysisbætur. Ég mætti á nám-
skeið sem fólk þarf að sitja til að geta
skráð sig og þegar því var lokið tóku
við langar biðraðir þar sem skrán-
ing atvinnulausra fór fram. Þar sem
ég var ekki í vinnu ákvað ég að bíða
ekki í röðinni heldur að koma aft-
ur seinna um daginn, ekki vantaði
mig tíma. Minna en klukkutíma síð-
ar var ég kominn með vinnu og byrj-
aði samdægurs og ég hef ekki verið í
vandræðum með að fá vinnu síðan.
Er þetta ekki bara spurningin um að
vilja og nenna að vinna.
Andrés hafði samband:
Ríkisvændishús
Fréttin um ráðvilltu karlhóruna
í miðborg Reykjavíkur um helgina
hreyfði við mér. Það virðist augljóst
að eftir lögleiðingu vændis á Íslandi
verði ríkissjóður og fjármálaráðherra
einu hugsanlegu dólgarnir í þessu
samhengi. Eina leiðin til þess að fría
Árna Mathiesen ábyrgð í þessu máli
er að vændiskarlar og -konur fái að
stunda sín viðskipti án skattlagning-
ar. Það væri kannski réttlátt, miðað
við að það er almennt viðurkennt
að fólk stundi aðeins vændi í mikilli
fjárhags- og
félagslegri
neyð.
Hin leiðin væri að fría ríkið
ábyrgð í málinu með sérstökum
lögum. Þá gæti ríkið tekið að sér að
reka vændishús þar sem skilyrði um
hollustu, heilbrigði og vinnuvernd
væru uppfyllt.
lESENDUr
Staðsetning ráðstefnunnar eða fundarins er ekki síður mikilvæg en fyrsta
flokks aðbúnaður og þjónusta.Við bjóðum allt þetta; frábæra staðsetningu í
hjarta borgarinnar, þrjá glæsilega sali með öllum nauðsynlegum tæknibúnaði
og fyrirtaks veisluþjónustu.
Kynntu þér þjónustu okkar og skoðaðu matseðla á www.veislukompaniid.is
eða hringdu í síma 517 5020 og veislan er í höfn!
Fundur í miðborginni
Lækjargötu 2a 101 Reykjavík s 517 5020 www.veislukompaniid.is
F
í
t
o
n
/
S
Í
A