Læknablaðið - 15.06.1985, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
171
ættum eða nein önnur alvarleg heilsufarsleg
vandkvæðihjáC. Henni sóttist vel nám. Lauk
gagnfræðaprófi og tveim árum í framhalds-
skóla. Hóf síðar listnám, en gekk ekki nógu
vel að eigin mati og hætti. Sama ár fór hún til
dvalar erlendis, en líkaði ekki og hvarf heim.
Varð fyrir vonbrigðum með þessa »ósigra«
sína. Síðla þetta ár léttist hún á skömmum
tíma um 15 kg sem er rúmlega 25% af
likamsþyngd. Hún hafði þá ekki haft tíðir í
hálft ár. Hún leitaði læknis vegna slappleika
og hann lagði hana inn á lyflækningadeild.
Skoðun: C var 172 cm á hæð og 41 kg að
þungd. Hafði lést úr 56 kg. Líkhár voru
áberandi og púls 40-50 á mín. í viðtali skýr og
greinargóð, en lét lítið uppi, féllst í orði
kveðnu á að hún mætti þyngjast. Þyngdist þó
ekki við mánaðardvöl á þessari deild.
Meðferð: C var síðan útskrifuð af lyf-
lækningadeild og innlögð á geðdeild. Hafin
var atferlismeðferð og þyngdist C um 11 kg á
3 Vi mánuði. Hún var svo viðloðandi göngu-
deild í rúmlega tvö ár, en um það leyti féll
þyngd hennar aftur og nú um 16 kg frá því sem
hún hafði verið hæst að aflokinni áðurnefndri
atferlismeðferð og vó hún þá aðeins 36 kg.
Hún hafnaði endurinnlagningu á geðdeild, en
var lögð inn á lyflækningadeild. Fór þar í
atferlismeðferð á ný, stjórnað frá geðdeild og
þyngdist um 10 kg á fjórum mánuðum.
Skömmu síðar rauf hún göngudeildarsam-
band og er ekki vitað til þess að hún hafi verið
til frekari meðferðar vegna anorexia nervosa
og ekki liggja fyrir öruggar heimildir um
heilsufar hennar og klínískt ástand núna.
Talið er þó að hún muni hafa haldið þyngd
nokkurn veginn.
Fjórða sjúkrasaga (D)
Ferill: D var 15 ára við fyrstu innlögn. Hún
er eina barn foreldra sinna, en þau skildu er
hún var í frumbernsku. Ólst síðan upp hjá
móður og síðar hjá afa og ömmu við gott
atlæti, en kannski nokkra undanlátssemi að
sögn. Það eru einhver geðræn vandkvæði í
ætt móður, og hún er sögð hafa verið í tíðum
megrunum, án árangurs. D var eðlilegt barn
og gekk vel í skóla en var nokkuð ein á báti,
átti fáa félaga og fá áhugamál. Var þó þrjá
vetur í dansskóla. Nokkru fyrir innlögn
fannst henni hún of feit, fór í sína fyrstu
megrun og léttist um 17 kg. Hún var þá mjög
upptekin af að halda sér grannri, »svekkt yfir
að þyngjast«, mikið á hreyfingu. Tíðaleysi
hafði staðið í nokkra mánuði. Hún var svo
innlögð á lyflækningadeild vegna slens, yfir-
liðakenndar og megrunar.
Skoðun: D sem var 172.5 cm á hæð var
aðeins 46.8 kg að þyngd. Hafði áður verið 63
kg. Hjartsláttur var 64/mín., og líkhár voru
áberandi. Líkamsímynd var brengluð og D
afneitaði sjúkdómi sínum og ófullnægjandi
mataræði.
Meðferð: Meðhöndluð í fyrstu með
aðhaldsmeðferð, en þyngdist sama og ekkert.
Endurinnlögð þrem mánuðum síðar, þá 45.7
kg. Hafin var atferlismeðferð undir Ieiðsögn
frá geðdeild og náði D 52 kg þyngd. Tæpu ári
síðar endurinnlögð á sömu deild, aðeins 40
kg. Fór skömmu síðar á geðeild og þyngdist
við atferlismeðferð um 6.7 kg á 47 dögum.
Skjótt sótti í sama horfið og var D þá
endurinnlögð á sömu deild og reynt að veita
henni stuðning og þyngja hana á ný. Var hún
dagsjúklingur á köflum næstu mánuðina.
Bati var hægur, en fimm mánuðum síðar
hafði hún náð 50 kg. Liðan þó áfram
ófullnægjandi og nánu sambandi haldið.
Tæpum þrem árum eftir fyrstu komu gerði
hún tilraun til skólagöngu með stuðningi
geðdeildar, en þyngd minnkaði óðum og var
hún þá endurinnlögð og hafin atferlismeðferð
á ný og viðbrögð hafa verið jákvæð, bæði
hvað neyslu snertir og hugarfar. Innsýn í sjúk-
dóminn hefur aukist, svo og samstarfsvilji og
löngun til að standa sig og ná heilsu. Staðan þó
enn óljós.
Fimmta sjúkrasaga (E)
Ferill: E var rétt innan við tvítugt við fyrstu
komu. Hún ólst upp hjá foreldrum, önnur í
röð þriggja systkina. Fósturskeið, fæðing og
bernska eðlileg nema hvað hún fékk háls-
bólgu og hitakrampa fimm ára og var þá inn-
lögð á sjúkrahús. Sögð viðkvæm og háð
móður. Faðir var samviskusamur og átti
vanda til geðlægðar. Móðirin var heilsugóð.
Fjölskyldulíf var rólegt. E var talin greind og
sóttist nám vel. Hætti þó í skóla 17 ára vegna
kvíða og þunglyndishneigðar, en tók það
nærri sér, langaði til að læra meira. Fékk
geðlægðarlyf, án verkunar þá. Lýst var
tilgangsleysiskennd, einbeitingarerfiðleikum,
ennfremur spennu og ofvirkni »eins og hún
mætti ekki slaka á«. Fyrir innlagninguna
hafði þyngd minnkað um 19 kg. E hafði þá