Læknablaðið - 15.06.1985, Blaðsíða 14

168
1985;71:168-74 LÆKNABLAÐIÐ
Magnús Skúlason, Eirikur Örn Arnarson, Ingvar Kristjásson
ANOREXIA NERVOSA: LYSTARSTOL AF
GEÐRÆNUM TOGA
Sex sjúkratilfelli
INNGANGUR
í annarri grein framar í þessu hefti hefur verið
fjallað almennt um lystarstol af geðrænum
toga, einkenni sjúkdómsins, greiningu, kenn-
ingar um orsakir og grundvallaratriði
meðferðar. Eins og áður segir bendir ýmislegt
til þess að tíðnin hafi aukist á síðari árum.
Ekki er þó unnt að byggja þá umsögn á
innlendum rannsóknum. En með bættri
aðstöðu á geðeildum hérlendis hafa sjúkling-
ar með þennan sjúkdóm komið þangað oftar
til meðferðar en áður. Tilefni þessarar greinar
eru sex sjúklingar, sem hafa verið í meðferð á
geðdeildum Landspítalans eða í tengslum við
hana árið 1980 til 1984. Af þeim komu fimm á
geðdeildina sjálfa, en einn á barnadeild
Landspítalans. Hér verður greint nánar frá
þessum sjúklingum, meðferð þeirra og árang-
rinum af henni. Meðferðarstefnum sem fylgt
var er lýst í hnotskurn, birtir útdrættir úr
heilsufars- og sjúkrasögum og stuttlega greint
frá meðferðinni og núverandi horfi í ein-
stökum tilfellum. Athugunin leiddi í ljós að
atferlismeðferð reyndist vel til að ná út þyngd
og styrkja sjúklingana almennt — og i öðru
lagi mikla þörf á stuðningi um lengri tíma.
AÐFERÐIR OG SJÚKLINGAR
í meðferðinni var lögð áhersla á atferlis-
meðferð (1,2, 3, 4) auk viðtala og lyfjagjafar
þar sem hún var talin nauðsynleg. Meðferðin
fór því fram í tveim meginþrepum:
1. Atferlismeðferð. Meðan á henni stóð var
nauðsynlegt að sjúklingarnir væru inn-
lagðir.
2. Framhaldsmeðferð að loknu framan-
greindu byrjunarþrepi fór fram á göngu-
deild í formi viðtala og stuðnings. í þrem
tilfellum var og hafin meðferð með þung-
lyndislyfjum samhliða, sem e.t.v. mætti
kalla þriðja þrepið. í tveim tilfellum var sú
lyfjameðferð hafin samhliða atferlis-
Frá geðdeild Landspítalans. Barst ritstjórn 20/02/1985.
Samþykkt og send í prentsmiðju 07/03/1983.
meðferð í síðari innlögnum, en annars var
forðast að blanda þessu tvennu saman.
Byrjað var á atferlismeðferð á deildinni strax
að lokinni ítarlegri athugun (baseline observa-
tion) á atferli sjúklinganna. Samdar voru í
hverju tilfelli nákvæmar meðferðaráætlanir
og skýrar og afdráttarlausar leiðbeiningar til
hjúkrunarfólks. Þar var kveðið á um öll
meginatriði meðferðarinnar, en þau eru í
stórum dráttum þessi:
— Meðferðin er útskýrð fyrir sjúklingnum
og samþykki hans fengið.
— Gerður er ítarlegur meðferðarsamningur.
Að náðu samkomulagi er skrifleg
meðferðaráætlun undirrituð.
— Sjúklingurinn er gerður ábyrgur fyrir
mataræði sínu.
— Sjúklingurinn er einnig gerður ábyrgur
fyrir þyngdaraukningu.
— Ákjósanleg umbun valin.
— Starfslið umbunar aðeins þyngdaraukn-
ingu.
— Þegar sjúklingurinn hefur þyngst um 125
grömm í viðbót við hæstu þyngd eftir
innlagningu er honum umbunað með
einhverju sem hann sækist eftir.
— Lögð er áhersla á samstarf við hjúkrunar-
lið og ættingja.
— Meðferðaráætlun skal fylgja vel eftir, og
athugasemdir af hálfu hjúkrunarliðs eða
ættingja skal ræða við meðferðaraðila en
ekki við sjúklinginn.
— Forðast ber umræðuefni sem kunna að
vekja kvíða (t.d. útlit og holdafar).
— Starfsfólk fyrirbyggi skyndilega ofneyslu
matar hjá sjúklingum með slíkar tilhneig-
ingar samanber lista Feighners og félaga
(5).
— Hafa ber í huga að sjúkdómur þessi getur
verið lífshættulegur og fylgjast ber með
sjúklingum í samræmi við það.
— Á þessu skeiði meðferðar varðar öllu að fá
sjúklinginn til að nærast, ekki að grafast
fyrir um orsakir. Frumáhersla er því lögð