Boðberi K.Þ. - 01.12.1978, Blaðsíða 8

- 6 -
Pau voru þc óumdeilanlega jarðvegurinn, sem kaupfélög
spruttu úr, þótt þeim entist ekki aldur til að taka
þeirra þróunarsköpun tímans. Þau urðu þvr fyrirrennari
og annað foreldri kaupfélaga.
Kaupfélag Þingeyinga er hins vegar án alls vafa
fyrsta samvinnufélag landsins. Það fæddist með hrein-
um litningum samvinnufélags og hélt áfram að lifa og
dafna á þeirri sköpunarbraut til samvinnuþroska og
allra ytri einkenna hreinkynjaðs samvinnufélags, eins
og hver sá maður, sem hlýtur að ganga þann erfðaferil,
sem til er stofnað við getnað hans. Að sjálfsögðu
vantaði mörg'ytri einkenni samvinnufélags á K.Þ. við
fæðingu þess, en það bar r sér vísi þess alls, sem
síðar varð. Þegar samvinnueinkennin komu í ljós í
starfi og formi félagsins, eins og trminn og aðstæð-
urnar kölluðu þau fram, birtust þau sem sjálfgefnar og
óhjákvæmilegar lrfsforsendur félagsins. Og hefði
þessum eðlislæga samvinnuvísi ekki verið greidd leiðin,
og skyggnir hugsjónamenn hefðu ekki rótfest hann r
frumgerð þessa afkvæmis trmans, slyppum við við það
amstur að halda upp á aldarafmæli Kaupfélags Þing-
eyinga um þessar mundir. Svo hreinræktað samvinnufél-
ag var það við fæðingu.
Þegar Kaupfélag Þingeyinga várð sextugt, ritaði
Jón Gauti Pétursson glögga og skilrrka sögu félagsins,
og var það hið mesta þarfaverk og léttir mjög það
verk, sem nú er fyrir höndum. Fn srðan hefur mikil
saga gerst, og henni verður að gera skil. Einnig
blasir nú sitthvað frá eldri trmum við r nýju ljósi.
Snemma árs 1970 var bréf um ritun aldarsögu K.Þ. frá
Katli Indriðasyni á Fjalli lesið upp og rætt á
stjórnarfundi K.Þ. Málið var srðan lagt fyrir aðal-
fund r aprrl og urðu um það miklar umræður, sem hnigu
allar að þvr, að tímabært væri að hefjast handa um
heimildasöfnun og könnun gagna um aldarsöguna og srðan
ritun hennar, svo að ritið yrði fullbúið r febrúar
1882. Nokkru srðar leitaði stjórn K.Þ. til mrn um
þetta verk, og þótt ég fyndi vanmátt minn til þess,
freistaði það mrn mjög, þvr að mér hafa jafnan verið
samvinnumál Þingeyinga mjög hugleikin. Eg fór þegar
að kanna efnið eftir föngum r hjáverkum, einkum með
þvr að lesa það, sem blöð og bækur geyma um það, og
glugga r bréf og aðrar heimildir r söfnum.
I fórum K.Þ. og á heimilum vrðs vegar um félags-
svæðið var margt bréfa og annarra heimilda um félags-
starfið. Páll H. Jónsson hefur á srðustu árum unnið
það mikilvæga verk áð skipa þessum bréfum r aðgengi-