Morgunblaðið - 03.11.2011, Blaðsíða 17

FRÉTTIR 17Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2011
BAKSVIÐS
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Nokkuð er á reiki hvað gömlu jaxl-
arnir í uppsjávarflotanum hafa borið
að landi af fiski á þeirri rúmu hálfu
öld sem liðin er frá því að skipin
komu til lands. Líklegt er að heildar-
afli Sigurðar VE, Víkings AK og
Lundeyjar NS nálgist þrjár millj-
ónir tonna, en nákvæmar upplýs-
ingar liggja ekki fyrir. Svo brugðið
sé á leik í reikningskúnstum má
áætla að verðmæti afla síðustu síðu-
togaranna þriggja sé ekki undir 80
milljörðum króna samtals og er þá
miðað við að þau hafi að mestu land-
að loðnu til bræðslu, en ekki verð-
mætari afurðum eins og bolfiski eða
loðnu til frystingar eða hrognatöku.
Ekki þarf að taka fram að margir
þjóðkunnir skipstjórar og aflaklær
hafa stjórnað skipunum frá því að
þau komu til landsins.
Skipin voru upphaflega síðutog-
arar og stunduðu bolfiskveiðar. Síð-
ar var þeim breytt í nótaskip eða
uppsjávarskip og hefur reyndar ver-
ið breytt oftar en einu sinni og oftar
en tvisvar. Í einhverjum tilvikum
kann að vera lítið eftir af gamla stál-
inu. Síðustu áratugi hafa þau landað
óhemju magni af loðnu, síld og kol-
munna. Enn eru þau að þó svo að
dregið hafi úr notkun Sigurðar og
Víkings á síðustu árum.
Fram hefur komið að Sigurður
VE hafi borið hátt í milljón tonna að
landi og einnig að Víkingur AK hafi
landað um 940 þúsund tonnum.
Skipin eru systurskip, smíðuð í
Bremerhaven árið 1960. Jafnaldri
þeirra er Lundey NK, en skipið var
smíðað í Rendsburg í Þýskalandi.
Líklegt er að heildarafli Lundeyjar
sé einnig nálægt milljón tonnum.
Víkingur hefur ávallt borið þetta
nafn, en það var Síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjan á Akranesi, sem
lét smíða síðutogarann. HB Grandi
gerir Víking út. Honum var síðan
breytt í nótaskip til veiða á síld og
loðnu og byggt var yfir skipið 1977.
Narfi var smíðaður fyrir
Guðmund Jörundsson
Lundey NS hét upphaflega Narfi
og bar einkennisstafina RE 13.
Narfi var síðutogari, smíðaður
fyrir Guðmund Jörundsson, skip-
stjóra og útgerðarmann á Akureyri.
Hann lét breyta Narfa í skuttog-
ara árið 1974 og skipinu var breytt í
nótaskip árið 1978.
Fljótlega eftir þá breytingu var
Narfi seldur til Hraðfrystihúss
Eskifjarðar, Eskju, og fékk nafnið
Jón Kjartansson SU 111. Þegar
nýrra skip leysti Jón Kjartansson af
hólmi var nafni skipsins breytt í
Guðrún Þorkelsdóttir SU 211 en það
hafði áður verið endurbyggt á árinu
1998. Árið 2007 eignaðist HB Grandi
skipið og fékk það þá nafnið Lundey
NS 14.
Upphaflega til karfaveiða
Ísfélagið í Vestmannaeyjum gerir
Sigurð VE út, en skipið var smíðað
fyrir Ísfell á Flateyri, en það fyr-
irtæki var í eigu Einars Sigurðs-
sonar, Einars ríka, eins og hann var
oftast nefndur. Sigurður hlaut fyrst
einkennisstafina ÍS 33 en var aldrei
gerður út frá Flateyri. Sigurður var
síðar skráður í Reykjavík og og
hlaut þá einkennisstafina RE 4.
Hann var í eigu Ísfells til 1984. Þá
eignaðist Hraðfrystistöð Vest-
mannaeyja hann og 1992 varð Sig-
urður eign Ísfélagsins þegar Hrað-
frystistöðin og Ísfélagið sam-
einuðust og fékk einkennisstafina
VE 15.
Sigurður var smíðaður með það
fyrir augum að gera hann út til
karfaveiða við Nýfundnaland en tog-
arar höfðu þá mokað karfanum upp
þar. Skömmu eftir að Sigurður hóf
veiðar var karfinn við Nýfundnaland
uppurinn og því lítil verkefni fyrir
skipið, enda var því lagt um hríð.
Árið 1963 hóf Sigurður veiðar að
nýju, þá sem togari á Íslandsmiðum
og varð þá strax mikið afla- og
happaskip. Í september 1973 var
hætt að gera skipið út sem togara og
var Sigurði breytt í nótaveiðiskip.
Nótaskipið Sigurður kom til lands-
ins eftir breytingarnar vorið 1974.
Sigurður bar um 900 tonn þar til
byggt var yfir skipið í Hafnarfirði
árið 1976.
Með um 80 milljarða króna að landi
 Síðustu þrír síðutogararnir eru rúmlega hálfrar aldar gamlir og eru enn að  Afli þeirra gæti alls
verið um þrjár milljónir tonna  Mikið breyttir og í einhverjum tilvikum lítið eftir af gamla stálinu
Ljósmynd/HB Grandi
Hálf öld Lundey var smíðuð í Þýskalandi árið 1960 og er skipið því rúmlega hálfrar aldar gam-
alt. Það hefur meðal annars borið nöfnin Narfi, Jón Kjartansson og Guðrún Þorkelsdóttir.
Ljósmynd/Ari Kárason/Ljósmyndasafnið
Tvennir tímar Togarinn Freyr RE 1 kemur fullhlaðinn til hafnar með sex þúsund mál af síld árið
1962, en síldina flutti togarinn frá Seyðisfirði. Freyr var systurskip Sigurðar VE og Víkings AK.
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Verkefni fyrir erlend útgerðarfyrirtæki hafa
fyrst og fremst stuðlað að vexti, stöðugleika og
slagkrafti Slippsins á Akureyri, að sögn Antons
Benjamínssonar, framkvæmdastjóra fyrirtæk-
isins. Þessi erlendu viðskipti koma einkum frá
Grænlandi, en einnig Noregi og Kanada. Anton
segir að á síðustu árum hafi tekist að byggja
upp traust hjá fyrirtækjum í þessum löndum
og fyrirtækið geti boðið samkeppnishæft verð.
Íslenski markaðurinn dugar ekki
„Til að geta rekið fyrirtæki af alvöru stærð í
þessari grein dugar íslenski markaðurinn
ekki,“ segir Anton. „Hvað sem mönnum finnst
um kvótann þá er það staðreynd að útgerðir
fara ekki í nema allra nauðsynlegustu verkefni.
Á innlendum markaði eru engin stórverkefni,
en með þessum erlendu verkefnum hefur okk-
ur tekist að styrkja fyrirtækið.
Síðan er það nýtt fyrir okkur að verkefnum
fyrir álþynnuverksmiðja Becromal fylgir
ákveðinn stöðugleiki. Við erum fast með ein-
hverja starfsmenn þar við viðgerðir, uppsetn-
ingar og framleiðslu á varahlutum. Þetta er í
fyrsta skipti í sex ára sögu Slippsins sem við
þjónum stóriðju og höfum góða reynslu af
vinnu fyrir þetta stóra landfyrirtæki.“
Skipin hryggsúlan sem áður
Anton segir að eftir sem áður séu viðgerðir
og endurbætur á skipum hryggsúlan í starfi
fyrirtækisins. Meðal annarra verkefna nefnir
hann framleiðslu á fiskeldiskerfum fyrir Vaka
og smíði á DNG-handfæravindum, sem Slipp-
urinn keypti fyrir nokkrum árum. Breidd verk-
efna auki stöðugleikann.
Alls starfa 140-145 manns hjá Slippnum og
hefur þeim fjölgað mikið frá því að fyrirtækið
hóf starfsemi fyrir sex árum. Þá voru starfs-
mennirnir 50, en fjölgað í 85 á fyrsta ári og
jafnt og þétt síðan. Hann segir árið í heild hafa
verið ágætt og þakkar fyrst og fremst erlend-
um viðskiptum og breidd í verkefnum.
Slagkrafturinn kemur að utan
 Næg verkefni í Slippnum á Akureyri  Engin stórverkefni fyrir íslenskar útgerðir  Viðskipti frá
Grænlandi, Noregi og Kanada veigamikil  Verkefni fyrir Becromal skipta fyrirtækið orðið miklu
Við Ægisgarð liggja tvö glæsileg frystiskip frá Nýfundnalandi.
Skipin eru nýkomin úr slipp í Hafnarfirði og Reykjavík og skarta
grænum lit útgerðarfélagsins Vísis í Grindavík. Þriðja skipið er
enn í slipp í Hafnarfirði og hugsanlega er fjórða skip fyrirtæk-
isins Ocean Choice í Kanada á leið í klössun hér á landi.
Margvíslegar lagfæringar voru gerðar á skipunum, m.a. upp-
tekt á vélum og millidekk voru lagfærð. Lætur nærri að unnið
hafi verið fyrir um hálfan milljarð í skipunum hér á landi. Skipin
halda fljótlega til veiða á grálúðu og rækju milli Grænlands og
Labrador.
Vísir í Grindavík á um 30% hlut í Ocean Choice og segir Pétur
H. Pálsson, framkvæmdastjóri Vísis, að tengsl Vísis hafi ekki
skemmt fyrir viðskiptum við íslensku slippana. „Það má segja að
erlendar fjárfestingar okkar og rétt skráð gengi á íslensku krón-
unni hafi verið forsenda þess að það tókst að draga hingað þessi
dýrmætu verkefni,“ segir Pétur H. Pálsson. aij@mbl.is
Morgunblaðið/Golli
Við Ægisgarð Nýbúið er að taka skipin Newfoundland Lynx og Katsheshuk II í gegn í slipp í Reykjavík og Hafnarfirði.
Frystiskip í Vísislitunum við Ægisgarð