Morgunblaðið - 22.08.2012, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. ÁGÚST 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
VíglundurÞor-steinsson
hefur samvisku-
samlega safnað
upplýsingum um
aðdraganda af-
drifa fyrirtækis
sem hann stýrði
og fór í þrot. Þeg-
ar upplýsingasöfnun Víg-
lundar er skoðuð blasir við að
yfirvöld hafa þæfst mjög við
að veita þær upplýsingar sem
málinu tengjast og þau búa
yfir. Spyrnt var við fótum
hvar sem því varð við komið
og málið tafið að auki eftir að
það var komið í hendur úr-
skurðarnefndar um upplýs-
ingamál, sem einnig hefði
mátt fylgja málinu fastar eft-
ir.
Hvers vegna þæfðist fjár-
málaráðuneytið við? Af
hverju varð að draga hvert
atriði, stórt sem smátt, út úr
því með töngum? Það eitt
vekur mikla tortryggni.
Hvaða hagsmuni hafði ráðu-
neyti í Stjórnarráði Íslands af
því að fela upplýsingar sem
snertu banka sem ríkið átti
áður en var svo settur í eign-
arhald einhverra sem enginn
veit hverjir eru með stór-
undarlegum aðferðum, svo
ekki sé meira sagt?
Einstaklingurinn sem í hlut
átti hafði mjög ríka hagsmuni
af því að fá allar réttmætar
upplýsingar bæði fljótt og
greiðlega. Hvers vegna var
öllum brögðum beitt til að
brjóta þann rétt á honum?
Ekki er um það deilt að BM
Vallá stóð frammi fyrir mikl-
um erfiðleikum með mikinn
erlendan skuldabagga, þegar
á sama augnabliki hverfur öll
eftirspurn eftir helstu fram-
leiðslu þess og óhjákvæmi-
legt gengisfall verður í kjöl-
far bankakreppu um allan
heim og falls þriggja stærstu
banka landsins. Það má vel
vera að eðlilegasta afleiðingin
af því hafi m.a. verið að fyr-
irtæki eins og það sem Víg-
lundur stýrði færi í þrot. En
hitt er jafnaugljóst að það
giltu áfram tilteknar leik-
reglur og lagarammar og þar
sem æðstu stjórnvöld lands-
ins höfðu mjög hönd í bagga
bankakerfisins þegar þarna
var komið þá hlutu ákveðnar
jafnræðisreglur einnig að
gilda. Fram hjá því geta
menn ekki litið.
Þegar í framhaldinu er
lagst á allar upplýsingar og
þær einar fást sem hægt er
að toga út með töngum á
löngum tíma þá er von að
spurningar og
tortryggni vakni.
Hugleiðingar
Halldórs Jóns-
sonar verkfræð-
ings eru gott
dæmi um það.
Halldór skrifar:
„BM Vallá fékk
ekki afskriftir
eins og Ólafur Ólafsson í
Samskipum. BM Vallá var
bara sett á hausinn. Fyrir
þann tíma var þetta fyrirtæki
lifandi heild alveg eins og
Samskip. Ofurskuldsett en
borgaði þó hundruðum kaup.
Víglundur Þorsteinsson
telur að hann hafi fengið
Svarta Pétur. Skuldir BM
Vallár voru sannarlega seldar
af skilanefnd Kaupþings
banka á hrakvirði og Arion
setti BM á hausinn með ýtr-
ustu kröfum.
Ólafur Ólafsson fékk af-
skrifaða 63 milljarða. Hann
heldur Samskipum. Víg-
lundur fékk núll. Pólitík?
Hvenær lýkur skilanefnda-
farsanum með sjálftöku
nefndarmanna með einhvern
25000-kall á klukkutímann?
Enda byggja sumir flott um
þessar mundir sem þar sitja.
Hin nýja stétt leynir sér ekki.
Sala Íslands- og Arion
banka til erlendra kröfuhafa
voru stjórnarathafnir Stein-
gríms J. og Jóhönnu. Margir
telja að þessi ráðstöfun hafi
leikið samfélagið hvað gráast
og komið í veg fyrir að tekið
yrði á vanda heimilanna. MP
banki fór ekki á hausinn.
Hann átti að taka við sam-
kvæmt lögmáli markaðarins
ef einhvern vantaði banka.
En ekki undir stjórn komm-
únista auðvitað.
Það verður svo sem ekki til
neins að halda löng réttar-
höld yfir Steingrími og Jó-
hönnu fyrir Landsdómi til að
stýra fortíðinni í fjármálum.
Þau skilja hvort eð er hvorki
upp né niður.
En það svíður áreiðanlega
fleirum en Víglundi.“
Framangreindar hugleið-
ingar Halldórs Jónssonar
þurfa ekki að koma á óvart.
Varðandi það síðasta sem
hann nefndi, má ekki gleyma
því að núverandi ríkisstjórn-
armeirihluti hleypti nýju lífi í
landsdómsleiðina. Að
óbreyttri stjórnarskrá verður
því ekki undan því vikist að
beina nokkrum málum í þann
farveg. Tilefnin eru miklu
ríkulegri en þau sem notuð
voru af meirihluta Alþingis
og ákæruefnin blasa við, sem
var ekki í fyrra tilvikinu.
Upplýsingar
Víglundar Þorsteins-
sonar um meðferð á
málum fyrirtækis
sem hann stýrði
vekja margar
spurningar}
Það gilda
jafnræðisreglur
T
ryllingur greip um sig í Noregi í sum-
ar þegar kanadíska ungstirnið
Justin Bieber hélt þar tónleika.
Miðborg Óslóar iðaði af æstum ung-
lingsstelpum sem vonuðust til að
sjá strákinn og sjálfur kom hann fram í fjöl-
miðlum til að biðja norska aðdáendur sína um
að fara varlega, eftir að einhverjar þeirra
höfðu nánast kastað sér fyrir bílinn hans.
Þessi hömlulausa aðdáun er heimsfaraldur
sem hlotið hefur nafn og kallast Bieber-hitinn
(e. Bieber fever).
Justin Bieber er auðvitað ekki sá fyrsti sem
á fótum sínum fjör að launa fyrir æstum aðdá-
endum. Frægar eru t.d. myndirnar frá 7. ára-
tugnum af ungum konum grátandi og fallandi
í yfirlið í miðju Bítlaæðinu sem svo var nefnt
(e. Beatlemania). 120 árum fyrr setti þýska
ljóðskáldið Heinrich Heine fram í bréfi hugtakið „Lisz-
tomania“, um dýrkunina á píanóleikaranum Franz Liszt.
Sagt er að aðdáendur Liszt um miðja 19. öld hafi komist í
mikla geðshræringu við að hlusta á hann spila og verið
aðgangsharðir á tónleikum, flykkst að honum með látum
og reynt að slíta af honum hárlokk eða hanska. Rétt er
líka að halda því til haga að karlar hafa ekki síður til-
hneigingu til að missa sjónar á sjálfsvirðingunni þegar
stjörnudýrkunin ber þá ofurliði. Sem dæmi varð tengda-
móðir mín nánast undir í slagsmálum tveggja miðaldra
karla þegar Zinedine Zidane kastaði bolnum sínum beint
fyrir framan fæturna á henni á úrslitaleik Evrópumeist-
aramótsins í knattspyrnu 1998. Báðir vildu þeir ólmir
klæðast svitablautri treyju kappans utan yfir jakkafötin
sín. Áður fékk þessi tilhneiging líka útrás í
dýrkun á konungbornum og guðum af ýmsum
gerðum, en bent hefur verið að Hollywood-
stjörnur og íþróttahetjur fylli í skarð þeirra að
einhverju leyti í dag. Stjörnurnar eru guðum
líkar, áferðarfallegri og hæfileikaríkari en
venjulegt fólk og búa við ríkidæmi og glamúr
á við kóngafólk. Stjörnudýrkun hefur því
lengi fylgt manninum og vilja sumir meina að
hún sé hluti af mannlegu eðli þótt birting-
armyndin geti orðið brengluð.
Í nútímasálfræði er stjörnudýrkun skil-
greint hugtak því tilfellið er að þótt hún sé yf-
irleitt saklaus og skemmtileg dægradvöl þá
getur hún orðið sjúkleg. Þetta er ágætt að
hafa í huga núna, þegar vart er þverfótað á
Íslandi fyrir heimsfrægum stjörnum. Við
stærum okkur gjarnan af því að hér fái
stjörnurnar að vera í friði og sú virðist líka raunin ef þær
reyna ekki þeim mun meira að vekja á sér athygli. Von-
andi helst það þannig. Sjálf taldi ég mig yfir stjörnu-
dýrkun hafna, enda vönd að virðingu minni. Það er að
segja þangað til Russell Crowe kom til landsins. Þá rifj-
aðist allt í einu upp fyrir mér að ég var lengi heitur aðdá-
andi hans og þótt nokkur ár séu liðin risti það greinilega
dýpra en ég hélt. Þegar ég var farin að hjóla löturhægt
um Fossvogsdalinn og rýna stíft í andlit allra sem ég
mætti í von um að það væri Russell Crowe að koma
„heim“ úr ræktinni, þá skildi ég að það væri bara stigs-
munur á mér og Bieber-heitu smástelpunum. Það er
ágætt að karlinn fór af landi brott áður en ég varð mér til
skammar. una@mbl.is
Una Sig-
hvatsdóttir
Pistill
Alveg ofboðslega frægur
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
Þ
að er ágætis gangur í
þessu, það er búið að
vera réttarhlé og það
er allt að fara í gang
eftir það,“ segir Ólafur
Þór Hauksson, sérstakur saksókn-
ari, spurður um stöðu mála hjá
embættinu. Að sögn Ólafs hefur
töluverð vinna átt sér stað innan
embættisins í sumar, aðallega í
rannsóknum en nokkur mál séu þó
að færast yfir til saksóknara.
Í samtali við Morgunblaðið
síðastliðið vor sagði Ólafur að allt
væri á fullu, mörg mál væru á
lokastigi og að það ætti að verða
einhver kraftur í þessu í upphafi
sumars. „Það hefur gengið eftir.
Allnokkur mál eru komin úr rann-
sókn og til saksóknara,“ segir Ólaf-
ur en hann vill þó ekki gefa upp
hversu mörg mál er um að ræða.
Rétt er að taka það fram að fjórir
saksóknarar, að Ólafi meðtöldum,
starfa hjá embætti sérstaks. Þann-
ig að þegar að mál færast úr rann-
sókn hjá embættinu til saksóknara
er í raun um að ræða tilfærslu
verkefna innan embættisins.
Óttast ei fyrningarfresti
„Allmörg þeirra mála sem við
höfum til meðferðar hafa sex ára
refsiramma og fyrnast því á tíu ár-
um, þannig að það er nú borð fyrir
báru hvað það varðar,“ segir Ólaf-
ur aðspurður hver staðan sé á
fyrningarfresti þeirra mála sem
liggja inni á borði embættisins,
einkum í ljósi þess að bráðum eru
fjögur ár liðin frá hruni. „Þær
áætlanir sem við lögðum fram í
upphafi voru þær að reyna að vera
búnir með sem mest á árinu 2014
og það er það markmið sem við er-
um ennþá með fyrir stefni,“ bætir
Ólafur við.
Aðspurður hvort embættið
leggi áherslu á að klára sem fyrst
þau mál sem hafa stuttan fyrning-
artíma segir Ólafur: „Það er alltaf
einhver forgangsröðun í gangi. Við
horfum náttúrlega til hagsmunanna
og í sumum tilfellum höfum við
þurft að færa áherslur til en þetta
hefur allt gengið upp.“ Þá bendir
hann á að embættið rjúfi fyrning-
arfresti mála um leið og það hefur
rannsókn á þeim.
Í lok apríls síðastliðins var
embættinu gert að aflétta frystingu
á gróða AK-fasteigna af meintum
fjárdrætti vegna sölu á fasteign við
Skúlagötu. Héraðsdómari taldi að
rannsóknin hefði dregist úr hófi
fram og því bæri embættinu að af-
henda féð, en tvö ár og þrír mán-
uðir liðu frá því að rannsókn hjá
efnahagsbrotadeild lögreglustjóra
hófst á málinu og þar til emæbætti
sérstaks saksóknara gaf út ákæru í
því. „Þegar embættið tók til starfa,
nánast hálfu ári eftir hrunið, þá
beið nú ekki eftir okkur einhver
snyrtilegur stafli af málum. Málin
hafa verið að berast frá því að
embættið tók til starfa – og eru vel
að merkja enn að berast – þannig
að ennþá árið 2012 erum við að fá
inn ný mál er varða þessa hluti,“
segir Ólafur aðspurður hver sé
meðalmálsmeðferðartími mála og
hvort algengt sé að hann teygist á
langinn, og bætir við: „Það kemur
síðan í rauninni í ljós í hverju ein-
stöku máli hvernig framgangi
rannsóknarinnar hefur verið
háttað en náttúrlega í þess-
um stærri málum er ekki
óeðlilegt að rannsóknin taki
langan tíma ef hún er um-
fangsmikil og sér-
staklega ef hún
teygir sig á milli
landa.“
Stefna á að klára sem
mest fyrir árið 2014
Morgunblaðið/Ómar
Sérstakur saksóknari Að sögn Ólafs Þ. Haukssonar, sérstaks saksókn-
ara, hefur töluverð vinna átt sér stað innan embættisins í sumar.
Auk hlutverks síns sem sak-
sóknaraembætti hefur embætti
Sérstaks saksóknara einnig
rannsóknarhlutverki að gegna.
Að sögn Ólafs Þórs Hauks-
sonar, sérstaks saksóknara,
verða viss vatnaskil þegar mál
færast innan embættisins úr
rannsókn og yfir til saksóknara.
„Það verða viss vatnaskil þegar
rannsókn er lokið og ákæru-
valdsmeðferðin hefst,“ segir
Ólafur og bætir við: „Ákærand-
inn getur komist að nokkrum
niðurstöðum. Hann getur
ákveðið að fella málið niður ef
honum finnst það liggja þannig
fyrir, hann getur vísað málinu
aftur til rannsóknar ef honum
þykir eitthvað upp á vanta,
hann getur vísað því til rík-
issaksóknara ef hann á ekki
ákæruvald sjálfur í málinu
og loks getur hann gefið út
ákæru ef hann telur
efni standa til
þess.“
Sinnir tveimur
hlutverkum
SÉRSTAKUR SAKSÓKNARI
Ólafur Þór Hauksson