Morgunblaðið - 22.08.2012, Síða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. ÁGÚST 2012
Grasagarðurinn Þær voru hvorki á hjóli né með hund í bandi en Íslandsbók og kort komu í góðar þarfir þegar ákveða þurfti næstu skref í ferðalaginu um Laugardalinn í Reykjavík.
Kristinn
Árni Páll Árnason,
þingmaður Samfylk-
ingarinnar og fyrrver-
andi ráðherra, hefur
haldið því fram að þeir
sem hafni því að Evr-
ópusambandið sé lausn
flestra vandamála á Ís-
landi, þurfi að koma
með plan B. Með því
viðurkennir Árni Páll
að Samfylkingin hefur
lítið annað fram að færa í íslenskum
stjórnmálum eða efnahagsmálum en
aðild að Evrópusambandinu og upp-
töku evru. Sú spurning er því áleitin
fyrir hvað Samfylkingin ætlar að
standa og berjast fyrir þegar lands-
menn hafa formlega gert Brussel-
drauminn að engu.
Í viðtali við Morgunblaðið 14.
ágúst síðastliðinn lýsti Árni Páll því
yfir að ekki væri hyggilegt að hverfa
frá umsókn um aðild að ESB þó að
„það séu vandamál í Evrópu“. Hann
telur að „stundarhagsmunir“ eigi
ekki að breyta afstöðu manna til „að-
ildarferilsins“. Enginn hafi komið
með trúverðuga lausn sem þjóni ís-
lenskum hagsmunum betur en aðild
að Evrópusambandinu. Í huga Árna
Páls þurfa Íslendingar hins vegar að
„hugsa ferlið öðruvísi en hingað til“.
Síðan sagði ráðherrann fyrrverandi:
„Við þurfum ekkert á því að halda
að loka neinum dyrum strax. Það er
svolítið skrítið að þeir sem ekki hafa
plan B keppist við að skemma plan
A.“
Dramb og yfirlæti
Aðeins einn flokkur hefur sam-
þykkt að aðild að Evrópusamband-
inu skuli vera plan A. Ekki hefur
meirihluti landsmanna samþykkt
slíkt plan enda hafa kjósendur aldrei
verið spurðir. Samfylk-
ingin og meirihluti
þingmanna Vinstri
grænna hafa komið í
veg fyrir það. Hér skal
drambsemi og yfirlæti
Samfylkingarinnar,
sem felst í því að tala
um ESB-aðild sem plan
A, látið liggja á milli
hluta.
Ef plan A felst í aðild
að ESB þá hlýtur plan
B að felast í því að
ganga ekki inn í brenn-
andi hús evrunnar og Evrópusam-
bandsins. Þá er hægt að hrinda plani
C í framkvæmd. Gera róttæka upp-
stokkun í ríkisrekstri og ná jafnvægi
í fjármálum, tryggja jafnræði í líf-
eyrisréttindum, hefja litla atvinnu-
rekandann aftur til vegs og virð-
ingar, sækja fram með nýtingu
orkuauðlinda og afnema gjaldeyr-
ishöft í áföngum þar sem fyrsti
áfangi er sá að heimila lífeyrissjóðum
að fjárfesta í öðrum löndum. Sam-
hliða verður að hlúa að vaxtar-
broddum s.s. ferðaþjónustu og
tæknifyrirtækjum ekki síst með því
að tryggja þeim stöðugleika í skatta-
reglum en hræra ekki stöðugt í lög-
um og reglum í þeim tilgangi að
herða skatta- og eftirlitskrumlu rík-
isins. Síðast en ekki síst verður að
hrinda atlögunni sem gerð hefur ver-
ið að millistéttinni frá 2009. Ekkert
þjóðfélag þrífst án öflugrar milli-
stéttar. Hin „norræna velferð-
arstjórn“ hefur engan skilning á því
að millistéttin er burðarás velferð-
arkerfisins.
Endurskoðun EES
og fríverslun
Um leið og unnið er samkvæmt
plani C á að hefja undirbúning að
plani D. Endurreisn og framsókn ís-
lensks efnahagslífs byggist ekki síst
á samstarfi við aðrar þjóðir og frjáls-
um viðskiptum með vöru og þjón-
ustu. Frjáls aðgangur að erlendum
mörkuðum er undirstaða hagsældar.
Árni Páll Árnason og aðrir sam-
fylkingar hafa með framgöngu sinni
og stuðningi Vinstri grænna reynt að
koma málum þannig fyrir að Íslend-
ingar telji sig ekki eiga aðra kosti í
samfélagi þjóðanna en að ganga til
liðs við Evrópusambandið. Meirihluti
landsmanna er fyrir löngu búinn að
átta sig á að ekkert er fjær sanni. Ís-
lendingar eiga marga góða kosti og
Evrópusambandið er ekki þeirra
hagstæðastur.
Í október 2010 lagði undirritaður
til í grein hér í Morgunblaðinu að
taka upp viðræður við stjórnvöld í
Noregi, Kanada, Bandaríkjunum,
Færeyjum og Grænlandi um við-
skipta- og öryggishagsmuni land-
anna vegna Norður-Íshafsins og
gerð fríverslunarsamnings landanna.
Samhliða því að koma á fót fríversl-
unarsvæði er nauðsynlegt að kanna
hvort og með hvaða hætti löndin geri
með sér samning um frjálst flæði
fjármagns og vinnuafls. Þá verði
einnig samið um öfluga samvinnu á
sviði vísinda, mennta, lista og menn-
ingar.
Með fríverslunarbandalagi í
norðurhöfum getur orðið til eitt
mesta hagvaxtar- og framfarasvæði
heims. Aukin samþætting ríkja Evr-
ópusambandsins með yfirstjórn rík-
isfjármála landanna, gerir sam-
bandið ekki aðeins minna
eftirsóknarvert fyrir Ísland heldur
einnig önnur ríki og þá ekki síst Sví-
þjóð, Finnland, Danmörku og Bret-
land. Norðurhafabandalagið verður
því hugsanlega fýsilegur kostur fyrir
þessi ríki.
Vera kann að stofnun Norður-
hafabandalagsins verði til þess að
skynsamlegt sé fyrir Ísland og Nor-
eg að segja skilið við Evrópska efna-
hagsvæðið. Í öllu falli er nauðsynlegt
að endurskoða EES-samninginn.
Það eru sameiginlegir hagsmunir
Evrópusambandsins og annarra
EES-ríkja að sú endurskoðun fari
fram, ekki síst með aukinni samþætt-
ingu ríkisfjármála evruríkjanna. Ís-
lendingar hafa í mörgu notið góðs af
EES en einnig þurft að gjalda fyrir
ókostina. Endurskoðun samningsins
felst ekki aðeins í því að sníða af galla
regluverks um fjármálamarkaði
heldur ekki síður að tryggja sjálf-
stæði löggjafans hér á landi.
Gæluverkefni
Þegar menn telja sig hafa fundið
stórasannleika – lausnina á öllum
vanda – verða þeir blindir á allt um-
hverfi sitt. Plan A – aðild að Evrópu-
sambandinu og upptaka evru – er
stórisannleikur Samfylkingarinnar
sem hefur blindað forystu flokksins á
þá ótrúlegu möguleika sem Íslend-
ingar eiga. Verst er þó að í blindni
sinni hafa samfylkingar ekki sinnt
mörgu öðru en sérstöku gæluverk-
efni forsætisráðherra um breytingar
á stjórnarskrá. Af hverju ættu þeir
að ómaka sig þegar lausnin er fund-
in?
Í sjálfu sér er ekkert við því að
segja að stjórnmálaflokkur leggi allt
sitt traust á aðild að ESB. Vandinn
er hins vegar sá að kostnaðinn greiða
allir landsmenn í formi verri lífs-
kjara. Allt er látið sitja á hakanum og
reka á reiðanum. Plan A hefur
reynst Íslendingum dýrkeypt.
Á traustum grunni
Þrátt fyrir allt hefur ýmislegt
gengið vel á þeim tæpu fjórum árum
sem Samfylkingin og Vinstri grænir
hafa setið í ríkisstjórn. Sjávar-
útvegur gengur vel þrátt fyrir óvild
stjórnvalda, stóriðja skilar veruleg-
um tekjum, ferðaþjónusta er í sókn
og mörg hátæknifyrirtæki hafa stað-
ið af sér erfiðleika og gott betur.
Fullhugar með nýjar og ferskar hug-
myndir hafa komið fram og gefa góð
fyrirheit um framtíðina.
Allt þetta hefur gerst vegna þess
að undirstöðurnar voru traustar.
Ríkissjóður var nær skuldlaus þegar
fjármálakerfið hrundi og innviðir
samfélagsins sterkir. Neyðarlögin,
sem Geir H. Haarde beitti sér fyrir,
komu í veg fyrir gjaldþrot landsins
og voru forsenda þess að Íslendingar
gætu unnið sig út úr áföllum. (Jafnvel
Steingrímur J. Sigfússon hefur áttað
sig á þessari staðreynd. Hann launaði
Geir með því að draga hann fyrir
Landsdóm). Samvinnan við Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn kom nokkrum
böndum á ríkisstjórnina. Síðast en
ekki síst gerði íslenska krónan lands-
mönnum þrátt fyrir allt kleift að ná
andanum og tryggði fyrirtækjum
samkeppnishæfni. Krónan skilaði
nauðsynlegu súrefni.
Þegar búið er að taka til í rekstri
ríkisins og endurskipuleggja rekstur
þess, hrinda í framkvæmd öflugri
sókn í atvinnumálum, m.a. með nýt-
ingu orkuauðlinda, styrkja millistétt-
ina, byggja undir framtaksmanninn,
er fyrst hægt að huga að framtíð-
arskipulagi í gjaldmiðlamálum.
Ákvarðanir í þeim efnum kunna að
mótast af því hvort unnið verður að
því að koma fríverslun í norðurhöfum
á fót. Við getum kallað það plan E.
Eftir Óla Björn
Kárason » Þegar menn telja
sig hafa fundið
stórasannleika –
lausnina á öllum vanda
– verða þeir blindir á
allt umhverfi sitt.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Plan B, C, D og E
Mikil átök og
gremja eru víðs-
vegar í samfélaginu.
Fólk er hneykslað
yfir því að ein-
staklingar og fyr-
irtæki geti gengið
frá skuldum og
skuldbindingum sín-
um með þeim hætti
að stór hluti þeirra
sé afskrifaður. Á
sama tíma skrifar Rósa Guðbjarts-
dóttir, bæjarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins í Hafnarfirði, skamm-
argrein og gagnrýnir núverandi
meirihluta harðlega fyrir að vilja
standa við fjárhagslegar skuldbind-
ingar sínar. Já, það er margt skrítið í
kýrhausnum.
Niðurfelling skulda
er fyrir þá sem ekki
geta greitt
Bæjarfulltrúinn fer
mikinn yfir ábyrgðarleysi
meirihluta Vinstri
grænna og Samfylkingar
að hafa ekki krafist 3
milljarða niðurfellingar
við endurfjármögnun á 13
milljarða króna láni.
Hvers vegna ætli við sem
tilheyrum meirihluta
bæjarstjórnar Hafn-
arfjarðar séum ekki sam-
mála bæjarfulltrúanum?
Ársreikningur fyrir 2011 og fjár-
hagsúttekt hafa sýnt að Hafnar-
fjarðarbær er fyllilega hæfur til að
standa við fjárhagslegar skuldbind-
ingar sínar og getu til að greiða niður
allar langtímaskuldir sínar á 15 ár-
um. Niðurfellingar á lánum eru hins
vegar fyrir þá sem ekki geta greitt.
Slík niðurfelling, eins og bæjar-
fulltrúi Rósa Guðbjartsdóttir vildi að
sveitarfélagið krefðist, hefði haft af-
ar neikvæðar afleiðingar á láns-
traust sveitarfélagsins og annarra
sveitarfélaga hjá lánastofnunum
bæði hérlendis og erlendis. Það að
lána slíku sveitarfélagi teldist afar
áhættusamt og kalla á mun hærri
vexti en nú er.
Bæjarfulltrúinn fer einnig mikinn
um þann leyndarhjúp sem hafi verið
yfir öllu ferlinu sem er ekki rétt því
fulltrúum flokkanna í bæjarráði, þar
á meðal fulltrúum Sjálfstæðisflokks-
ins, var haldið upplýstum um gang
mála. Tillaga Landsbankans sem
bæjarfulltrúanum er tíðrætt um var
kynnt sérstaklega oddvitum flokk-
anna sem og fulltrúum í bæjarráði.
Niðurstaða málsins hins vegar styð-
ur enn og aftur það sem við í meiri-
hlutanum höfum bent á. Að niðurfell-
ing á skuldum komi ekki til greina.
Þýsk skilanefnd lætur ekki bjóða sér
það að krafist sé niðurfellingar hjá
aðila sem sýnt hefur fram á að hann
geti staðið við greiðslur.
Pólitísk reisn
Skilanefnd Defpa gerði kröfu um
fullan trúnað vegna hagsmuna sinna.
Hafnarfjarðarbær var ekki sammála
þeirri kröfu en að sjálfsögðu hefði
verið hægt að neita þeim trúnaði en
þá hefði heldur ekki orðið af neinum
samningum um endurfjármögnun.
Með hagsmuni bæjarins og bæj-
arbúa í huga var ákveðið að ganga að
kröfum þeirra en þeim jafnframt
gert ljóst að búast mætti við kæru og
að hér séu í gildi upplýsingalög. Sú
kæra sem lögð var fram kom því ekki
á óvart né heldur niðurstaða Úr-
skurðarnefndar um upplýsingamál.
Það er ekki mikil pólitísk reisn
fólgin í því að vilja ekki standa við
fjárhagslegar skuldbindingar sveit-
arfélagsins. Þá pólitísku hneisu
mega fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
eiga alveg einir. Það er hins vegar
reisn í því að axla ábyrgð og standa
við skuldbindingar sínar.
Eftir Guðrúnu
Ágústu Guð-
mundsdóttur
» Það er ekki mikil
pólitísk reisn fólgin í
því að vilja ekki standa
við fjárhagslegar skuld-
bindingar sveitar-
félagsins. Þá pólitísku
hneisu mega fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins
eiga alveg einir.
Guðrún Ágústa
Guðmundsdóttir
Höfundur er bæjarstjóri
Hafnarfjarðar.
Pólitísk reisn eða pólitísk hneisa?