Vesturland - 20.11.2014, Blaðsíða 8

8 20. Nóvember 2014
Skuldaleiðréttingin:
Bætt eiginfjár- og skuldastaða 56 þúsund heimila
Forsætisráðherra og fjármála- og efnahagsráðherra, ásamt verk-efnisstjórn um höfuðstólsleið-
réttingu, kynntu 10. nóvember sl.
niðurstöður skuldaleiðréttingarinnar
á fundi í Hörpu. Aðgerðin vegur þyngst
fyrir fólk undir meðaltekjum, sem var
innan við fertugt við hrun, á lítið eigið
fé í húsnæði sínu og skuldar á bilinu 15
til 30 milljónir króna. Verður lánum
skipt upp í tvo hluta, frum- og leið-
réttingarlán, og mun skuldari einungis
greiða af frumláni frá og með uppskipt-
ingu lánsins. Leiðréttingin lækkar
höfuðstól íbúðalána um 150 milljarða
króna á næstu 3 árum og við fullnýt-
ingu leiðréttingar lækkar höfuðstóll
íbúðalána um allt að 20%. Með beinu
og óbeinu framlagi ríkisins er öll verð-
bólga umfram 4% á árunum 2008-2009
leiðrétt til fulls. Eiginfjárstaða 56.000
heimila styrkist með beinum hætti
og um 2500 heimili færast úr því að
eiga ekkert eigið fé í fasteign sinni yfir
í jákvæða eiginfjárstöðu. Fjármögn-
unartími aðgerðanna verður styttur úr
þremur árum í eitt. Það tryggir betri
nýtingu fjármuna sem ella hefðu farið
í vaxtagreiðslur til fjármálastofnana
og gerir stjórnvöldum kleift að greiða
hærri fjárhæðir inn á höfuðstól lána.
Verða 40 milljarðar greiddir inn á leið-
réttingarlánin á þessu ári, 20 milljarðar
í upphafi næsta árs og 20 milljarðar í
byrjun árs 2016. Leiðréttingin styrkir
þannig forsendur frekari hagvaxtar
og léttir skuldabyrði heimilanna.
Öflugur hagvöxtur og lítil verðbólga
getur stutt frekar við eiginfjárstöðu
íslenskra heimila á næstu misserum.
Inngreiðslur séreignarsparnaðar á höf-
uðstól hefjast um næstu mánaðamót og
höfuðstólslækkun með leiðréttingar-
leið eftir staðfestingu skuldara í des-
ember. Hver og einn getur kynnt sér
niðurstöðu höfuðstólslækkunar lána
sinna á vefnum leidretting.is
Framsókn með opinn fund
um skuldaleiðréttinguna
Framsóknarflokkurinn boðaði til
fundar um skuldaleiðréttinguna
um síðustu helgi þar sem forsætis-
ráðherra, Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson kynnti niðurstöðurnar, en
í pallborðsumræðum tóku þátt Eygló
Harðardóttir, félags- og húsnæðis-
málaráðherra, Elsa Lára Arnardóttir
þingmaður Norðvesturkjördæmis,
Vilhjálmur Birgisson, formaður
Verkalýðsfélags Akraness og Guðbjörn
Guðbjörnsson stjórnsýslufræðingur en
umræðum stjórnandi Vigdís Hauks-
dóttir þingmaður.
Elsa Lára Arnardóttir sagði í upphafi
síns máls að það væru ekki nema milli
tvö til þrjú ár síðan hún gekk til liðs
við Framsóknarflokkinn. Ástæða þess
var sú að frá efnahagshruninu haustið
2008, höfðu þingmenn flokksins barist
fyrir almennri skuldaleiðréttingarað-
gerð fyrir heimili landsins er voru
með verðtryggðar húsnæðisskuldir.
Framsóknarflokkurinn varði myndun
minnihluta ríkisstjórnar Samfylk-
ingarinnar og Vinstri grænna gegn
vantrausti, vorið 2009 með þeim skil-
málum að unnið yrði að því að færa
til baka þann forsendubrest sem varð á
verðtryggðum húsnæðislánum.
„Framsóknaflokkurinn lagði á
þeim tíma til 20% niðurfærslu á
stökkbreyttum verðtryggðum lánum.
Skemmst er frá því að segja að sú að-
gerð náði ekki fram að ganga. Ríkis-
stjórn Jóhönnu Sigurðardóttur, sem
kenndi sig við réttlæti og jöfnuð, hlust-
aði ekki. Taldi sig ekki geta komið fram
með almenna aðgerð til hjálpar heim-
ilum landsins. Síðan þá hafa þingmenn
Framsóknarflokksins komið fram með
tillögurnar Þjóðarsátt árið 2010 og
Plan-B haustið 2011. Í kosningabar-
áttunni árið 2013 setti Framsóknar-
flokkurinn heimilin í forgang, talað var
um almenna skuldaleiðréttingaaðgerð
og afnám verðtryggingar. Flokkurinn
er nú komin í ríkisstjórn og lætur
verkin tala. Nú, aðeins einu og hálfu
ári eftir kosningar er leiðréttingin í
höfn. Leiðréttingin skiptist í tvær að-
gerðir. 80 milljarða króna leiðréttingu
sem kemur til framkvæmdar í einu
lagi og skiptir láninu niður í frumlán
og leiðréttingalán. Lántaki greiðir ein-
göngu af frumláni og leiðréttingarlánið
fellur niður á einungis rúmu ári. Það
er styttri tími en áætlað var. Ástæða
þess að ákveðið var að stytta tímann
var að minnka vaxtakostnað til fjár-
málastofnanna og setja meira til heim-
ilanna. Það er afar jákvætt. Hinn hluti
leiðréttingarinnar eru 70 milljarðar
sem fara í skattleysi séreignasparnaðs
við inngreiðslu á höfuðstól lána. Leið-
réttingin nær til 54 þúsund heimila,
rúmlega 90 þúsund einstaklinga í
gegnum beina niðurfellingu en meðal
fjárhæð leiðréttingarinnar er 1,350,000
krónur, meðal fjárhæð fyrir hjón er
1,510,000 krónur og hver einstaklingur
fær að jafnaði 1,100,000 krónur. Það
hefur verið áhugavert að fylgjast með
umræðunni. Sömu þingmenn stjórn-
arandstöðunnar sem töluðu um að
ekki væri hægt að sækja þennan skatt,
segja í dag að hægt hefði verið að sækja
hann en nota eigi fjármagnið í aðra
hluti. Þingmenn stjórnarliðsins benda
þá á og segja að til þessara verka vorum
við kosin, til að koma á móts við heim-
ili með verðtryggðar húsnæðisskuldir.
Það erum við að gera, „sagði Elsa Lára
Arnardóttir.
Tíu liðir aðgerðaráætlunar
ríkisstjórnarinnar
„Leiðréttingin, það að leiðrétta verð-
tryggð húsnæðslán, er eingöngu
einn liður af 10 úr aðgerðaáætlun
ríkisstjórnarinnar í skuldamálum
heimilanna. Aðgerðaáætlunin tekur
jafnframt á öðrum mikilvægum
þáttum eins og t.d. leigumarkaðnum
og verðtryggingunni. Á næstu vikum
koma frumvörp inn í þingið er varða
leigumarkaðinn. Taka þau til þátta
eins og húsnæðisbóta sem er jöfnun
á stuðningi við þá sem eiga og leigja
húsnæði. Uppbyggingu leigufélaga,
framboðs og leiguhúsnæðis og lækkun
leigugjalda. Vert er að benda á að aldrei
hefur jafn mikið samráð verið haft
við ýmsa hagsmunaaðila er koma að
leigumarkaðnum og í vinnunni sem
fór fram í ráðuneyti Eyglóar Harðar-
dóttur síðasta vetur. Ráðherra kallaði
um 120 manns að borðinu við gerð
tillagna að bættum leigumarkaði. Strax
og tillögunum var skilað var byrjað að
vinnu frumvarpa. Engin drög að frum-
vörpum voru til frá fyrri ríkisstjórn,
þeirri sem gagnrýnt hefur núverandi
ríkisstjórn í málefnum leigjenda. Það
voru eingöngu til skýrslur, engin vinna
er varðar frumvörp þessa efnis.“
Mál að stemma
stigu við vaxtarokri
En hvað segja stjórnarandstöðuþing-
menn. Á heimasíðu sinni segir Ög-
mundur Jónasson m.a. að því miður
hafi ríkisstjórnin brugðist í því að lag-
færa skuldaleiðréttingarráðstafanir
sínar og gera þær félagslega ásættan-
legri eins og lagt var til þegar þingið
lögfesti ráðstafanirnar síðastliðið vor.
„Ég gerði þá grein fyrir þeirri grund-
vallarafstöðu minni að ég væri þessum
ráðstöfunum hlynntur en gæti ekki
greitt þeim atkvæði mitt nema tilteknar
breytingar yrðu gerðar á heildarpakk-
anum. Horfði ég þá til lánsveðshóps-
ins, leigjenda og búseta sérstaklega auk
þess sem tekjutengingar þyrftu að vera
markvissari. Þá hef ég sett þá fyrirvara
sem standa mjög stífir af minni hálfu
að öll fjármögnunin komi frá bönk-
unum og þá sérstaklega þrotabúum
þeirra sem fram til þessa hafa ekki verið
skattlögð. Ég gef mér enn að öll þessi
fjármögnun komi úr þessari átt. Það er
algert grundvallaratriði.
Hvers vegna er ég þessu fylgjandi?
Allar götur frá því að ég fór að hafa
afskipti af þjóðfélagsmálum hefur mér
þótt skipta gríðarlegu máli að stemma
stigu við vaxtaokri. Hefur þá einu
gilt hvort hluti vaxtanna eru kallaðir
verðtrygging eða einvörðungu vextir.
Frá því við tókum upp verðtryggingu
hefur almenna reglan verið sú að fjár-
magnseigendur hafa búið við varnir
en lántakendur ekki. Tekjur þeirra
hafa sveiflast til en verðtryggingin og
breytilegir vextir hafa búið til beltið
og axlaböndin fyrir lánveitendur. Þá
hef ég og alla tíð bent á hættuna af
því að færa verðmæti frá heimilum og
framleiðslu yfir til fjármagnisins með
háum vöxtum og óeðlilegri arðtöku.
Á árinu 1983 þegar launavísitalan var
tekin úr sambandi í óðaverðbólgu varð
alvarlegur forsendubrestur. Almenn-
ingur krafðist þess að því sem oftekið
var yrði skilað aftur. Sigtúnshópurinn
var hreyfingin yfirleitt nefnd sem að
þessum kröfum stóð. Þar átti ég hlut
að máli.
Í verkalýðsbaráttunni hamraði ég
alla tíð á óhóflegum fjármagnsflutn-
ingum frá heimilum og almennu
atvinnulífi yfir í fjármagnsgeirann. Í
október 2008 lagði ég síðan, sem for-
maður BSRB, formlega til við þáver-
andi ríkisstjórn að lánskjaravísitalan
yrði tekin úr sambandi og reyndar
aðrar vísitölur tímabundið á meðan
fyrirsjáanlegt verðbólguskot gengi yfir.
Á þetta var ekki fallist. Verðbólgu-
skotið kom og hækkaði öll vísitölulán
í einu vetfangi um meira en tuttugu
prósent. Það var þungt högg því ofan
á vísitölunni voru til þess að gera háir
vextir. Þessu var hafnað,“ segir Ög-
mundur Jónasson.
Ögmundur segir að skattlelggja eigi
fjármálakerfið til frambúðar á þann
hátt sem telst eðlilegt og framar öllu
setja því regluverk sem verji samfé-
lagið. Verkefnið nú er svo einnig að
knýja stjórnvöld til að draga ekki úr
vaxtabótum einsog gert er ráð fyrir á
fjárlögum. Enda þótt miklu máli skipti
að færa niður höfuðstól húsnæðislána
verða mörg heimili eftir sem áður mjög
þurfandi fyrir ríflegar vaxtabætur.
Sigmundur Davíð Gunnlaugssonf forsætisráðherra ávarðar fund Framsóknar-
manna sem nefndist ,,Leiðréttingin loks í höfn.”
Í pallborði voru m.a. eygló Harðardóttir félags- og húsnæðismálaráðherra, elsa Lára Arnardóttir þingmaður Norð-
vesturkjördæmis og vilhjálmur birgisson, formaður verkalýðsfélags Akraness.
Ögmundur Jónasson.