Harmonikublaðið - 01.09.2010, Qupperneq 11

Ferdafélagarnir ásamt Konstantín Ischenko á leið í
matarboð
eins fyrir smæð minni gagnvart nokkurri
manneskju, þráttfyrirað búa við helmingi
stærri skrokk. Að fylgjast með því hvernig
hún skipulagði og stjórnaði þessu móti,
þannig að allt gekk upp snurðulaust, var
alveg magnað. Full Ólympíuíþróttahöll af
ungum fagnandi harmonikuleikurum!
Fram að þessu höfðum við verið í fylgd
Á sviði tónleikasalar skólans
tveggja ungra stúlkna, sem voru félagar í
LAJO Bayern, þeirra Sylviu Marschalleckog
Sabine Frey.
En þær höfðu leitt okkur milli tónleikasala
ogséð til þess að við þyrftum ekki að hafa
neitt fyrir hlutunum. En eftir verðlaunaaf-
hendinguna tókfrú Hedy okkur undir sinn
verndarvæng. Eftir smá partý með hennar
eigin hljómsveit ók hún og Konstantín
Ischenko, einleikari LAJO Bayern frá ífyrra,
okkur til Miinchen á hótel í miðborginni.
Snemma morguninn eftir var hún mætt á
hótelið til að fara með okkur í kynnisferð
um borgina, sýna okkur kirkjur, söfn, ráð-
hús, sjónvarpsturninn og Ólympíuþorpið
fræga og að ósk ungu mannanna, vélfræð-
inganna í hópnum, bílasýningu BMW, sem
hefur sínar höfuðstöðvar í nágrenni þess.
En fyrir tónlistarmennina í okkur var stór-
kostlegast að fara f heimsókn í tónlistar-
skólann í Griinwald, en Grúnwald er úthverfi
Múnchen. Þar starfaði Hedy sem harm-
onikukennari og skólastjóri frá árinu 1964
þar til fyrir tveimur árum að hún hætti
störfum. Núverandi skólastjóri, Markus
Lentz, tók á móti okkur með góðum veit-
ingum og sýndi okkur skólann hátt og lágt.
Hann talaði um kraftaverkakonuna Hedy
sem hefði barið það f gegn að byggt yrði
skólahús það sem við værum að skoða,
tónlistarhús eftir hennar höfði með aðstoð
arkitekts, með þeim árangri að flottara og
fullkomnara væri varla til í heiminum.
Þeirri hugsun laust upp íkoltinn á undirrit-
uðum, hve vel tónlistarskóli á borð við
þennan tæki sig út í Laugardalnum í Reykja-
vík, sem andlegt mótvægi við öll íþrótta-
Hedy fýrir utan Tónlistarskóla Grunwald
mannvirkin. Um kvöldið var svo kveðju-
samsæti með þeim félögum úr LAJO Bayern,
sem gátu komið. Það verðurað segjastað
undirritaður hefur ekki á sinni ævi upplifað
gestrisni á borð við þá sem við félagar
nutum í ferð þessari.
Vonandi getum við treyst vináttubönd og
tónlistarleg samskipti við þetta frábæra
harmonikufólk á komandi árum.
Morguninn eftir ók Hedy okkur á flugvöllinn
og kvaddi okkur með von um endurfundi
sem fyrst.
Yfirmyndasmiður íferðinni var Benedikt K.
Magnússon. Hér fylgja nokkrar myndir sem
teknar voru.
Gudmundur Samúelsson
FRANKY YANKOVIC OG FÉLAGAR
Flestir þeir sem
muna eftir danstón-
list sjötta áratugs
síðustu aldar, muna
eftir eldfjörugri har-
monikuhljómsveit, sem heillaði alla upp úr
skónum ogvoru löghennaroft leikin ímorg-
unútvarpi og danslagatímum útvarpsins,
en ég á hér við Franky Yankovic og félaga.
Það er þess vert að minnast þessara stuð-
bolta hér í Harmonikublaðinu.
Franky fæddist 1915 í Virginíu í Bandaríkj-
unum, en fluttist ungur með foreldrum
sfnum til Cleveland, Ohio. Faðir hans var
innflytjandi frá Slóvakíu. Þegar Franky var
níu ára gaf móðir hans honum harmoniku
og komu þá hæfileikar hans fljótt f Ijós og
á unglingsárunum var hann þegar orðinn
þekkturá sínum heimaslóðum ogvíðarum
Bandaríkin. í seinni heimsstyrjöldinni var
hann sendur í hernað til Evrópu og þar fór
hann illa út úr stríðinu og kól meðal annars
alvarlega á hægri hendi og þótti sýnt að
hann gæti ekki leikið meira á harmoniku,
en þakka má læknavísindunum vestra að
hann náði fullum bata og var aldrei betri á
nikkuna en eftir það.
Þá hóf hann harmonikuleikað nýju og stofn-
aðisínaeigin hljómsveit, sem lék inná fjölda
hljómplatna sem seldust í mörgum bíl-
förmum vítt um heiminn. Árið 1949 sló hann
f gegn með lögunum Just because og Blue
skirt wals, sem seldust í milljónum eintaka.
Útsetningar Frankys voru snilldarlegar og
lét hann hvert hljóðfæri njóta sín sem best.
Hljómsveitin var skipuð oftast fimm
mönnum, tvær harmonikur og var sá er lék
með honum einnig frábær harmonikuleik-
ari, sem mig minnir að heiti Joey Miskuli.
Einnig var banjóleikari sem sá mestumtakt-
sláttinn og bassaleikari, svo einn sem lék
ýmist á píanó eða Hammondorgel, en Ham-
mondorgelið átti mikinn þátt í þeirra tón-
listarflutningi með dillandi undirleik harm-
onikanna.
Franky var kjörinn polkakóngur Bandaríkj-
anna og voru polkar mjög áberandi í flutn-
ingi hljómsveitar hans og meðal vinsælustu
polka voru: Tennessy polki, Yankovic polki
og Pennsylvanía polki. Hljómsveitin lék
margtfleira en polka ogvoru nokkrirvalsar
frægir t.d. Immigrantvalsinn, Goodbye
Hawaii og hinn sígildi vals Rosas, Ofarbylgj-
unum og átti Franky ekki minnstan þátt í
frægð hans. Þess má geta að fyrir utan
margar stórhljómsveitir léku hann einnig
snillingarnir Tollefsen og Molinari. Hljóm-
sveit Frankys lék swing og sömbu með til-
þrifum svo eftir var tekið. Hljómplötur þeirra
félaga héldu áfram að seljast í milljónum
eintaka og á sjötta áratugnum höfðu þeir
seltyfir 50 milljónir eintaka vítt um heiminn
og höfðu engir selt meira fyrr en sjálfur
kóngurinn, Elvis Presley, kom á sjónar-
sviðið.
Það má til gamans geta þess að eign hljóm-
flutningstækja var þá í mun minna mæli en
síðar varð. Textar voru oft gamansamir og
ærslafullir og var stundum eins og þeir
félagar misstu sig í ærslum og gleði við
flutning laga sinna. Hljómsveitin lék með
þekktum söngvurum eins og Doris Day og
sveitasöngvaranum JackClement.
Franky lék á harmonikuna til síðasta dags,
en hann lést í október 1998. Honum var
sýndur ýmis heiður í Bandaríkjunum, fékk
meðal annars Grammy verðlaun og gerður
hefurverið minnisvarði um hann.
Ýmsir íslenskir harmonikuleikarar og hljóm-
sveitir hafa leikið lög Franky og félaga. Um
þessa snillinga væri hægt að skrifa enn
frekar, en hér læt ég staðar numið að segja
frá þessum fjörugu gleðigjöfum.
Karl F. Hjelm
11