Reykjavík - 25.10.2014, Síða 10

10 25. Október 2014REYKJAVÍK VIKUBLA
Ð
Upplýsingafulltrúi norska hersins:
Sagði upplýsingar um vopnaviðskipti vera
afskipti af íslenskum innanríkismálum
Tvær sendingar af vopnum fóru frá Noregi til Íslands á árunum 2013 og
2014. Þetta kemur fram í gögnum norsku Hagstofunar um útflutning frá
landinu. Fyrsta sendingin er skráð í júní árið 2013 en samkvæmt gögnunum
var þar um að ræða tíu stykki. Í janúar árið 2014 fór svo önnur sending
vopna frá Noregi til Íslands, þá 250 stykki. Séu tölurnar réttar er því um
að ræða 260 eintök af sjálfvirkum vopnum til hernaðarnota.
Á fimmtudag kom fram að norski
herinn hefði selt Landhelgisgæslunni
250 MP5 hríðskotabyssur en ekki gefið
150 eins og fulltrúar íslenskra yfirvalda
höfðu áður haldið fram. Samningur
um söluna var undirritaður í desem-
ber. Þessar upplýsingar komu frá Dag
Aamont, upplýsingafulltrúa norska
hersins. Hann hafði áður í samtali
við Reykjavík vikublað neitað að veita
þessar upplýsingar og bar við að í því
fælust afskipti af íslenskum innanrík-
ismálum.
50 þúsund stykkið
Í tollagögnum kemur fram að verð-
mæti hvers vopns séu um um fimmtíu
þúsund íslenskar krónur en verðmæti
hvers vopns er skráð 3000 norskar
krónur, það eru 55 þúsund kr, í fyrri
sendingunni en 2500 norskar krónur,
45 þúsund krónur, í þeirri seinni.
Væntanleg skýring á þessum mun er
flutningur og úrvinnsla við flutning
leggst ofan á verðgildi vörunar sem
flutt er milli landa. Seinni sendinginn
inniheldur margfalt magn vopna en sú
fyrri sem lækkar kostnaðinn hlutfalls-
lega. Kostaðurinn við þetta gæti hafa
numið á bilinu 11-14 milljónir króna
miðað við gengi norsku krónunnar í
vikunni.
Norska Hagstofan skráir um leið
þyngd flutninganna í gagnagrunn sinn.
Þar vekur athygli að nánast enginn
munur er á þyngd sendinganna þrátt
fyrir margfalt fleiri vopn í þeirri seinni.
Nic Marsh, hjá Friðarrannsóknarstofn-
uninni í Oslo, fer fyrir NISAT-verk-
efni stofnunarinnar sem meðal annars
rekur gagnagrunn yfir löglega vopna-
flutninga og sölu í heiminum, sagði við
Reykjavík vikublað, að gögn um þyngd
væru afar óáreiðanleg og taldi líklegt
að þar væri skýringin á þeim litla mun
sem er á þyngt sendinganna. „Reynslan
hefur sýnt okkur að þyngdartölurnar
eru afar óáreiðnalegar,“ segir Nic
og bætti við að setja yrði fyrirvara á
málið enda ójóst hvort þyngdarupp-
lýsingarnar væru rangar þótt reynslan
sýndi að þær upplýsingarnar væru oft
óáreiðanlegar.
Íslenskt mál
„Ég er meðvitaður um málið og hef
heyrt af skrifum á Íslandi en ég verð að
vísa þér til Íslenskra yfirvalda,“ sagði
Dag Aamoth, ofursti í norska hernum
og starfsmaður upplýsingadeildar,
um innflutning norskra og íslenskra
yfirvalda á hríðskotabyssum norska
hersins þegar Reykjavík vikublað ræddi
við hann á miðvikudag.
- Ég er að biðja þig um að skýra hvernig
norski herinn tekur svona ákvarðanir en
ekki segja frá hlið íslenskra yfirvalda.
„Ég skil spurninguna en þú fékkst
upplýsingar um að við höfum gefið
Íslenskum yfirvöldum 150 byssur, ekki
frá mér. Ég er ekki viss hvaðan þú hefur
þær upplýsingar. Sem sagt; varðandi
upplýsingar um byssur hjá íslenskum
yfirvöldum þá verð ég að benda þér á
íslensk yfirvöld. Það væri undarlegt
ef norsk stofnun veitti upplýsingar á
stöðu innanríkismála á Íslandi.“ Dag
taldi sér því ekki fært um að svara
spurningum Reykjavíkur vikublaðs þar
sem norski herinn gæti ekki skipt sér
af innanríkismálum Íslands. Dag sendi
svo frá sér yfirlýsingu daginn eftir, þar
sem greint er frá heldur fleiri norskum
hríðskotabyssum en íslensk yfirvöld
höfðu upplýst um, eins og segir hér
að framan.
Upplýsingatregða
- Sumir myndu telja það töluvert meiri
afskipti af innri málum Íslands að gefa
yfirvöldum 150 vopn en að svara spurn-
ingum um hvernig slík ákvörðun var
tekin á ykkar enda.
„Þú ert að halda því fram að einhver
hafi tekið þessa ákvörðun. Ég veit hins
vegar ekki hver gaf þér þessar upplýs-
ingar,“ svarar Dag sem taldi sig ekki
geta tjáð sig um eintök mál.
- Almenn spurning; hvað gerir norski
herinn við afgangshríðskotabyssur?
„Það fer eftir tegund vopnanna; fer
reyndar algjörlega eftir því. Sumu er
eytt en annað er nýtt hér innanlands í
Noregi, til að mynda hjá lögreglunni.“
- Aftur almenn spurning; þekkir þú
dæmi þess að vopn hafi verið seld, gefin
eða afhent til erlends ríkis?
„Ég yrði að athuga það sérstaklega
en ef þú ert að tala almennt um her-
gögn þá er svarið já. Almennt talað
þá hefur þetta gerst en ég er ekki með
smáatriðin fyrir framan mig. Ég veit
til þess að við seldum skip til annara
Evrópulanda. Þannig að já, það gerist
að norsk hergögn séu seld eða afhent
til annara landa.“
- Þekkir þú atvik þar sem Noregur hefur
afhent búnað til Íslands?
„Aftur þá tek ég fram að ég get ekki
tjáð mig um Ísland. Þú verður að leita
svara frá Íslenskum yfirvöldum til að
fá slíkar upplýsingar.“
Hergagnahneykslið
Í Noregi er afar ströng löggjöf um
útflutning og sölu á búnaði og þjón-
ustu, sem nýta má við hernað, á átaka-
svæði. Þess vegna er hernum óheimilt
að selja notaðan eða afgangsbúnað til
landa og svæða þar sem átök blossa
eða gætu blossað. Fyrr í sumar kom
norska blaðið Dagbladet upp um ýmsar
brotalamir í vopnasölumálum norska
hersins. Norsk herskip, sem seld höfðu
verið bresku skúffufyrirtæki, enduðu
í höndum Government Ekpemupolo,
nígerísks vígamanns Þess skal getið að
skipin voru seld án vopna. Þau voru þó
notuð við ofbeldisverk Ekpemupolo.
Alla tíð síðan hefur Dagbladet fjallað
um hergagnasölu norska hersins og
ítrekað hefur komið í ljós að norski
herinn fór framhjá reglunum með því
að selja evrópskum fyrirtækjum búnað
- oft án þess að kanna sérstaklega lög-
mæti fyrirtækjanna - sem seldu búnað-
inn svo til landa og svæða sem norska
hernum var ekki heimilt að selja.
Sendinefndin norska
Árið 2013 kom hingað til lands
sendinefnd leidd af Harald Sunde,
þáverandi yfirmanni Norska hersins.
Sendinefndin kom á vegum utanríkis-
ráðuneytisins og kannaði meðal annars
aðstöðu lögreglu og landhelgisgæslu.
Nefndin var á landinu frá 24. júní -
27. júní árið 2013. Seinna átti Har-
ald eftir að dragast persónulega inn
í vopnasöluhneykslið er Dagbladet
greindi frá því að Harald Sunde hefði
persónulega átt þátt í sölu norska her-
skipsin KNM Horten til bandarísks
einkafyrirtækis sem starfar í Líbíu.
Skætingur og rangar
upplýsingar
Íslensk yfirvöld hafa ekki veitt greinar-
góðar upplýsingar um málið á undan-
förnum dögum. Raunar hafa svör rík-
isstjórnarinnar verið á þá leið að þaga
yfir upplýsingum sem hún býr yfir eða
gantast á Facebook. Forsætisráðherra
taldið málið þannig svo léttvægt að í
stað þess að leita svara og opna fyrir
gögn um ákvörðunina skrifaði hann
stöðufærslu á Facebook með orðaleik
um skotárásir. Þá hefur upplýsinga-
fulltrúi ríkisstjórnarinnar líka nýtt sér
samfelagsmiðilinn til að gera lítið úr
málinu og gantast með að hingað til
hafi mátt skjóta Reykvíkinga en nú
þegar mögulega eigi að skjóta fólk af
landsbyggðinni þá brjálist allt. Upplýs-
ingafulltrúi ríkisstjórnarinnar er póli-
tískur starfsmaður ríkisstjórnarinnar.
Ármúli 32, 108 Reykjavík
Sími 568 1888
www.parketoggolf.is
Viðurkennd gæðateppi, slitsterk, ofnæmisprófuð og
samþykkt af Mannvirkjastofnun.
Óhreinindavörn sem lengir líftíma teppanna og léttir þrif.
Stiga+húsa+teppi
Mikið úrval og litaval!
Sérverslun með teppi og parket
Mælum og gerum tilboð
án skuldbindinga og kostnaðar
Úttekt
Vopnaður á keflavíkurflugvelli.
Norskur hermaður vopnaður MP5-
hríðskotabyssu á keflavíkurflugvelli.
Mynd: Torbjørn Kjosvold
/ FORSVARETS MEDIEARKIV