Skessuhorn - 14.01.2009, Qupperneq 15

15 MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR
Lyf eru lífs­
nauð syn leg í
h e i l b r i g ð i s ­
þjón ust unni og
því má aldrei gleyma. Án lyfja væru
marg ir ein stak ling ar ör yrkj ar, sem
í dag eru virk ir þjóð fé lags þegn ar í
leik og starfi, og skila sínu til þjóð­
ar bús ins.
Stund um hef ur bor ið nokk­
uð á um ræðu um svo nefnd „lífs­
stílslyf“ og með al þeirra hef ur ver­
ið tal að um lyf gegn nikótín fíkn, lyf
við stinn ing ar vanda, blóð fitu lækk­
andi lyf, lyf við offitu og þung lynd­
is lyf. Þetta hafa gjarn an ver ið tal­
in lyf sem not uð eru vegna af leið­
inga sem rang ir lifn að ar hætt ir hafa
leitt af sér. Um ræð an hef ur vafa lít­
ið rækt að upp sekt ar kennd með al
neyt enda „lífs stílslyfj anna“ því hún
hef ur yf ir leitt feng ið nei kvæða um­
fjöll un.
Það er hins veg ar með ó lík ind­
um hvern ig hægt er að flokka blóð­
fitu lækk andi lyf, þung lynd is lyf og
lyf við stinn ing ar vanda und ir þenn­
an flokk. Blóð fitu lækk andi lyf, svo­
nefnd statín­lyf, eru al gjör bylt ing
og það má þakka fyr ir að þau eru
til. Þessi lyf lækka blóð fitu ( vonda
kól ester ólið) og sum geta hækk­
að það góða, sem er eft ir sókn ar­
verð ur kost ur. Þessi lyf hafa lengt
líf fólks með hjarta­ og æða sjúk­
dóma og bjarg að ó fá um manns líf­
um. Stað reynd in er sú að manns lík­
am inn sér sjálf ur fyr ir fram leiðslu
um 80% blóð fit unn ar, en að eins
20% eru til kom in vegna þátta úr
fæð unni. Holda far hef ur ekki á hrif
á hvort ein stak ling ur muni hafa of
háa blóð fitu. Sam band kól ester­
óls í fæðu og kól ester óls í blóði er
nokk uð ó ljóst, þar eð ekki hef ur
ver ið sýnt fram á það með ó yggj­
andi hætti að blóð kó lester ól hækki
með auk inni inn töku kól ester óls
í fæðu. Þó hef ur ver ið sýnt fram á
að mjög mik il inn taka kól ester óls
úr fæðu geti hækk að blóð kó lester­
ól. Grann ur ein stak ling ur get ur allt
eins haft of háa blóð fitu, og get ur
það kom ið snemma fram á æv inni,
allt nið ur í þrí tugt.
Ekki má gleyma því að há blóð­
fita er í mörg um til fell um ætt geng
og krefst því mark vissr ar lyfja með­
höndl un ar. Um ræða um lyf sem
„ lífstílslyf“ get ur ver ið vara söm því
að lyf á mark aði hér hafa skýrt hlut­
verk; þau á ekki að nota nema ein­
hver á stæða eða sjúk dóms grein ing
liggi að baki.
Það geng ur held ur ekki að tala
um þung lynd is lyf sem lífs stílslyf.
Þung lynd is lyf hafa gert fólki kleift
að vera með al fólks, líta dags ins
ljós og lifa eðli legu lífi. Og ekki
má gleyma því að þau hafa bjarg­
að mörg um manns líf um. Hið sama
er að segja um lyf við stinn ing ar­
vanda. Þau eru oft ar en ekki not uð
vegna á hrifa sem aðr ir und ir liggj­
andi sjúk dóm ar hafa, svo sem syk­
ur sýki, há þrýst ing ur og mænu skaði.
Þess má geta að 2/3 sjúk linga með
há þrýst ing og 50­60% syk ur sjúkra
eiga við stinn ing ar vanda mál að etja!
Þau bæta and legt á stand og sjálfs á­
lit karl manna sem eiga við stinn­
ing ar vanda að glíma. Er því ein hver
glóra í að flokka lyf við stinn ing ar­
vanda með al „lífs stílslyfja“? All­
ir vita að syk ur sýki er ekki til kom­
in vegna rangra lifn að ar hátta og að
há þrýst ing ur get ur ver ið ætt geng­
ur! Fá rán leiki þess að tala um lífs­
stílslyf í þessu sam hengi kem ur enn
bet ur í ljós með ein föld um sam an­
burði. Hverj um dett ur til dæm is í
hug að nota orð ið lífs stílstæki yfir
gler augu og heyrn ar tæki?
Þjóð fé lags þegn ar mega þakka
fyr ir að fram þró un í lækna­ og
lyfja vís ind um hef ur fært okk ur öfl­
ugri og ár ang urs rík ari með ferð­
ar úr ræði. Ef við vær um ekki und­
ir það búin að taka fram för um og
nota þær, byggj um við lík lega enn
í torf kof um. Það verð ur að telj ast
mik il á byrgð í því fólg in að nota lyf
ekki þeg ar þau eiga við!
Har ald ur Á Sig urðs son,
lyf sali í Lyf og heilsu Akra nesi.
Heilsan
Fjór ar stúlk ur frá Akra nesi og
Borg ar nesi tóku sig sam an í lok síð­
asta árs og stofn uðu Vest ur lands­
deild AFS skiptinema sam tak anna.
„Starf okk ar felst með al ann ars í því
að gera eitt hvað skemmti legt með
er lendu nemun um sem dvelja hér á
Vest ur landi. Skömmu fyr ir jól tók­
um við okk ur til og skipu lögð um
„jóla helgi“ á Akra nesi. Til okk ar
mættu fjór ar stelp ur, tvær frá Jap an,
en önn ur þeirra dvel ur í ná grenni
Borg ar ness og hin í Stykk is hólmi,
ein stúlka kom frá Aust ur ríki en hún
dvel ur nú í ná grenni Borg ar ness og
sú fjórða er norsk og dvel ur vest ur
í Bol ung ar vík. Þar sem þær búa all­
ar á mis mun andi stöð um á Vest ur­
landi hafa þær ekki tæki færi til að
hitt ast nema að ein hver hafi frum­
kvæði að slíku,“ seg ir Ásta Mar ía
Mar in ós dótt ir frá Hvíta nesi í Hval­
fjarð ar sveit, en hún er einn stofn­
fé laga AFS á Vest ur landi. Skessu­
horn tók Ástu Mar íu tali og lýs­
ir hún starfi nýju Vest ur lands deild­
ar inn ar og henn ar eig in upp lif un af
skiptinema dvöl á Ítal íu.
Fjór ar fyrr um
skiptinem ar
„Jóla helg in var það fyrsta sem við
gerð um á vett vangi nýju Vest ur­
lands deild ar inn ar. Helg in heppn­
að ist gríð ar lega vel og margt
skemmti legt var gert. Við bök uð­
um til dæm is sam an pip ar kök ur og
laufa brauð, fór um á tón leika með
Bubba í Mennta skól an um í Borg­
ar nesi, á skauta í Reykja vík auk þess
sem við sát um sam an og miðl uð um
af reynslu okk ar,“ seg ir Ásta Mar ía.
Auk henn ar voru stofn fé lag ar AFS á
Vest ur landi þær Krist in Edda Eg ils­
dótt ir á Akra nesi, Hug rún Bjarna­
dótt ir í Borg ar nesi og Íris Gunn ars­
dótt ir í Borg ar nesi. Ásta Mar ía seg­
ir að þær hafi all ar ver ið skiptinem­
ar á sama tíma frá ár inu 2007­2008.
„Ég og Hug rún dvöld um á Ítal íu
en Krist ín og Íris í Banda ríkj un um.
Við Krist ín fór um á sjálf boða liða­
nám skeið AFS á Akra nesi og feng­
um þar þá hug mynd að stofna Vest­
ur lands deild og leit uð um til Borg­
nes ing anna sem að sjálf sögðu voru
til. Þannig var upp haf ið. Í kjöl far ið
feng um við leið sögn á nám skeið inu
til að stofna fé lag ið.“
Á Ítal íu í tæpt ár
En hvern ig var upp lif un Ástu
Mar íu af því að vera skiptinemi?
„Það var stór kost leg að fá þá reynslu
að vera skiptinemi. Fólk verð ur eig­
in lega að upp lifa slíkt af eig in raun
því það er erfitt að lýsa því í fáum
orð um. AFS skiptinemi verð ur
alltaf hluti af þeirri fjöl skyldu sem
er í gest gjafa hlut verk inu. Á er lenda
heim il inu er oft dval ið í tæp lega eitt
ár. Ég var til dæm is í tíu mán uði í
borg sem heit ir Monza, en hún er
rétt norð an við Mílanó, höf uð borg
norð ur hluta Ítal íu. Þar átti ég þrjár
yngri syst ur og vel stæða og elsku­
lega fóst ur for eldra. Skiptinemi
verð ur al gjör lega hluti fjöl skyld­
unn ar og tek ur þátt í öllu dag legu
lífi og starfi. Ég var svo hepp in að
ég fékk að ferð ast mik ið með fjöl­
skyld unni, lærði m.a. á skíði en þau
hafði ég aldrei próf að áður,“ seg ir
Ásta Mar ía.
Að spurð um hvort hún hafi upp­
lif að eitt hvað ó venju legt og eft ir­
minni legt svar ar Ásta eft ir stutta
um hugs un: „Allt sem ég upp lifði
var mjög já kvætt og erfitt að taka
eitt úr. Þó var síð asta skíða ferð in
sem ég fór í á samt fóst ur for eldr um
mín um mjög minn is stæð. Við fór­
um á skíði efst í Alpana, mjög nærri
Mont Blanc. Þar vor um við á skíð­
um all an dag inn. Um kvöld ið var
glæsi leg ur kvöld verð ur á veit inga­
stað sem er efst í fjall inu en á eft ir
hon um var skíðað nið ur brekk urn­
ar með kyndla en að öðru leyti var
svarta myrk ur. Þetta var dag ur sem
renn ur mér seint úr minni.“
Vilja fjölga AFS
fjöl skyld um á
lands byggð inni
Ásta seg ir að á Ítal íu séu AFS
sam tök in mjög virk og þar sé mik ill
stuðn ing ur við þá sem þang að fara
til dval ar. „Flest ir nem ar AFS hér á
landi dvelja í Reykja vík og til tölu­
lega fáir úti á landi. Því fannst okk­
ur mik il vægt að stofna Vest ur lands­
deild. Með því lang ar okk ur einnig
að freista þess að fjölga þeim fjöl­
skyld um sem vilja taka þátt í AFS
starfi og fá til sín er lenda nema.“
Ásta Mar ía vill að lok um hvetja
ungt fólk til að kynna sér starf AFS
sam tak anna og ekki síð ur á huga­
sam ar fjöl skyld ur sem vilja kynn ast
er lendri menn ingu og verða gest­
gjaf ar hér á landi. Sím inn hjá Ástu
er 848­9038 og kveðst hún fús lega
veita nán ari upp lýs ing ar ef á hugi sé
fyr ir hendi.
mm
Stofn uðu Vest ur lands deild AFS
Ver ið að skera laufa brauð í Hvíta hús inu á Akra nesi en þar fékk hóp ur inn að stöðu
til að dvelja helg ina fyr ir jól.
Set ið í stof unni í gamla hús inu á Hvíta nesi. Ásta Mar ía er lengst til hægri á mynd­
inni en við hlið henn ar er Krist ín Edda frá Akra nesi. Hin ar stúlk urn ar á mynd inni
eru skiptinem ar frá Jap an, Nor egi og Aust ur ríki.
Lyf eru lífs nauð syn leg