Skessuhorn - 06.01.2010, Side 17

17MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR
Ný lok ið er gerð bæja- og húsa-
könn un ar á Skipa skaga. Hef ur hún
ver ið fjöl föld uð í skýrslu sem ber
yf ir skrift ina Perla Faxa flóa. Þetta
nafn er sótt til þess vísa manns
Jóns Sig urðs son ar frá Ysta- Felli í
Köldu kinn í S-Þing eyj ar sýslu eins
og hann sá Skipa skaga í heim sókn
sinni til bæj ar ins 1933. „Sumt á
Akra nesi minn ir á ensk an garða-
bæ. En þó skort ir á að þorps bú-
ar hafi prýtt þorp ið sem vert væri.
Það mætti vera perla Faxa flóa,
með hvít um hús um og skrúð görð-
um, með blá um sjó á þrjá vegu, en
græna akra að baki, og í fjarska víð-
an fjalla hring inn.“
Sjón list ar­ og bygg ing­
ar list ar leg skoð un
Í að al skipu lagi Akra ness 2005-
2017 er gert ráð fyr ir að unn-
in verði húsa könn un í elsta hluta
kaup stað ar ins. Á kvörð un um fram-
kvæmd húsa könn un ar neð an Still-
holts var tek in af bæj ar stjórn Akra-
ness 28. nóv em ber 2006. Húsa-
könn un er sjón list ar leg og bygg-
ing ar list ar leg skoð un og út tekt,
hugs uð sem und an fari deiliskipu-
lags við kom andi reita þar sem gerð
er grein fyr ir hugs an leg um vernd-
ar á kvæð um, end ur nýj un og upp-
bygg ingu. Guð mund ur Lúth er
Haf steins son arki tekt FAÍ var ráð-
inn til að vinna að könn un inni.
Sam ráðs nefnd var skip uð und ir
for sæti Berg þórs Helga son ar til að
vinna með Guð mundi. Far ið var í
skoð un ar ferð ir um Skipa skaga og
haldn ir níu fund ir.
Skýrsla um bæja- og húsa könn-
un ina á Skipa skaga ber eins og
fyrr seg ir nafn ið Perla Faxa flóa.
Í gormaðri bók, í A4 broti er hún
alls 92 blað síð ur. Þar eru m.a. kafl-
ar um þró un byggð ar á Skipa skaga,
bygg ing ar hefð og húsa gerð, bæj ar-
um hverfi og varð veislu mat húsa. Í
skýrsl unni eru til lög ur um hverf is-
vernd. Kort eru um vernd ar svæði
og vernd uð hús í bæj ar hlut an um.
Fjöl breyti leik inn kost ur
Svo vitn að sé orð rétt í skýrsl-
una þá seg ir þar m.a.: „Gatna kerf-
ið og fjöl breyti leg ar húsa gerð ir eru
helstu sér kenni Skipa skaga og ekki
síst ná lægð byggð ar inn ar við haf ið
á þrjá vegu. Um hverf ið sem þess-
ir þætt ir mynda eiga sér vart hlið-
stæðu í ís lensk um bæj um og því er
mik il vægt fyr ir Skaga menn að slá
skjald borg um þessi gæði og hlúa
að þeim. Marg vís leg gæði eru í ein-
stök um hús um, sam stæð um þeirra,
götu mynd um, götu rým um og yf-
ir bragði byggð ar inn ar. Þessi gæði
þarf hins veg ar að styrkja á marg-
vís leg an hátt en grunn ur inn er til
stað ar og hann er traust ur.
Það sem í fljótu bragði sting-
ur í augu þeg ar lit ið er yfir byggð-
ina á Skipa skaga er fjöl breyti-
leiki í húsa gerð um sem á stund-
um er nán ast ó sam stæð ur. En þeg-
ar grannt er skoð að og lit ið á hús-
in, ein stak ar götu mynd ir og götu-
rými í ljósi þró un ar sögu byggð ar-
inn ar og bygg ing ar sögu Akra ness
og þess um hverf is sem þau mynda,
fæst önn ur og öllu heil stæð ari sýn.
Þá verð ur fjöl breyti leik inn kost ur
en ekki galli.
Lista gild ið beð ið hnekki
En ekki verð ur lit ið fram hjá því
að út lit sumra húsa er í raun þannig
að vart verð ur við unað. Hér er átt
við frek ar lé legt á stand ytra byrð is
margra húsa auk þess að list gildi of
margra hef ur sett nið ur með slæ-
leg um lausn um þeg ar að við haldi
kom. Í þessu sam hengi verð ur sér-
stak lega bent á klæðn ing ar stein-
steyptra húsa sem marg ar hverj ar
eru farn ar að láta á sjá, lita val húsa
og breyt ing ar á glugg um. Breyt-
ing ar hafa einnig í sum um til vik-
um dreg ið veru lega úr lista gildi
margra húsa og á það jafnt við um
glugga, kvisti og við bygg ing ar.
Stefnt að aukn um fram kvæmd um
með hækk andi sól
Gísli S. Ein ars son bæj ar stjóri
á Akra nesi seg ir í ára móta ávarpi
á heim síðu bæj ar ins að stefnt sé
að aukn um verk efn um og fram-
kvæmd um með hækk andi sól.
Akra nes kaup stað ur leggi þó upp
með var færna fjár hags á ætl un fyr-
ir ný byrj að ár.
„Við get um gert okk ur von ir
um að auka við fram kvæmd ir með
fjölg un verk efna til at vinnu sköp-
un ar með hækk andi sól. Meiri-
hluti bæj ar stjórn ar Akra ness hef-
ur lagst á árar um að bygg inga-
fram kvæmd ir hefj ist, svo sem
stækk un þjón ustu rým is Dval ar-
heim il is ins Höfða. Einnig erum
við með góðu fólki að reyna að
koma bygg ingu blokk ar við Sól-
mund ar höfða af stað. Við sjá um
næg verk efni framund an en vand-
inn er að fara ekki af stað fyrr en
við höf um fulla vissu fyr ir fjár-
hags legri getu þannig að hægt
verði að klára verk efn in.“ Þá seg-
ir Gísli að stór huga ein stak ling-
ar séu að vinna að fjár mögn un
hót el bygg ing ar en það hafi ver-
ið aðal akki les ar hæll Akra ness að
geta ekki boð ið gest um er lend um
og inn lend um upp á gist ingu við
þær að stæð ur sem ríkja í ferða-
manna þjónstu í dag. „Við höf-
um ekki haft fyr ir hyggju og næg-
ar hug mynd ir um að bjóða upp á
fjöl marga kosti þess að vera ferða-
manna væn í ná grenni höf uð borg-
ar inn ar,“ seg ir Gísli S. Ein ars son.
þá/Ljósm. Örn Arn ar son af vefn-
um Skaga list.
Síð asti torf bær inn á Akra nesi var Teiga horn sem stóð á Ak urs hóli.
Ljós mynda safn Akra ness. Ljós mynd ari ó þekkt ur.
Sumt á Akra nesi minn ir á ensk an garða bæ
Þá verð ur ekki kom ist hjá því að
minn ast á frá gang lóða, girð ing ar
og aðra af mörk un þeirra. Einnig
til hneig ingu sem vart hef ur ver-
ið og felst í því að for görð um húsa
er breytt í bíla stæði. Geng ur þetta
svo langt að við mörg yngstu hús in
á Skipa skaga eru stein steypt ir for-
garð ar sem not að ir eru fyr ir bíla-
stæði. Fljóta þar sam an steypt yf-
ir borð götu, gang stétt ir og for-
garðs.“
Margt for vitni legt er að sjá í
„ Perlu Faxa flóa“ og er á huga fólk
um Akra nes og byggð ina þar hvatt
til að ná sér í ein tak af skýrsl unni
sem Akra nes kaup stað ur gef ur út.
þá
Vest ur gat an var mjó, vart meira en ein akrein og af girt ir for garð ar milli húsa og götu.
Ljós mynd Árni Böðv ars son. Ljós mynda safn Akra ness.
Sjó setn ing und ir bú in við Króka lón.
Ljós mynd Ó laf ur Árna son. Ljós mynda safn Akra ness.
Hala kots sand ur og fjær Ívars húsa klett ar þar sem Sem ents verk smiðj an var reist.
Ljós mynd Ó laf ur Árna son. Ljós mynda safn Akra ness.
Horft upp Skólabraut og þenn an dag rýk ur mik ið úr strompi Sem ents verk smiðj­
unn ar.