Skessuhorn - 17.11.2010, Side 27

27MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER
Dag ana 2.­4. nóv em ber síð ast lið­
inn fór fram sam keppni milli nor­
rænna mjólk ur vara („Scand in av­
i an dairy contest“). Sam keppn in
fór fram á Mjólk ur vöru sýn ing unni
í Hern ing í Dan mörku en keppn­
in fer fram ann að hvert ár. Til að
meta hvaða vör ur skara fram úr eru
tekn ir fyr ir þætt ir eins og sam setn­
ing, bragð gæði og út lit vör unn ar.
Alls bár ust í keppn ina 1600 vör ur frá
Norð ur lönd un um. Mjólk ur sam sal an
sendi nokk uð úr val af vör um í sam­
keppn ina og var þetta í 9. sinn sem
ís lensk ur mjólkur iðn að ur tek ur þátt
í henni. Vör ur frá MS voru sig ur sæl­
ar á þessu móti en Skyr.is, Hleðsla og
Yf ir stand andi samningaviðræður
Evrópuþjóða um makrílveiðar hafa
fært okk ur Íslend ing um heim sann inn
um það hversu gríðar lega mikilvægt
það er fyr ir Ís land að eiga sjálfstæða
full valda rödd í þeim viðræðum.
Upp setn ing viðræð nanna seg­
ir okk ur meira en mörg orð um
það hvaða stöðu okk ur væri búin
sem aðildarríkis inn an ESB. Við
samningaborð þess ara viðræðna sitja
í dag fulltrúar fjögurra ríkja. Ísland
er eitt þ eirra, Færeyjar annað, Nor­
eg ur er það þriðja en það fjórða er
Evrópusambandið.
Þ annig eiga makrílþjóðir eins og
Bret ar og Spánverjar, með langa
sögu af makrílveiðum, ekki sjálfstæða
rödd í þess um viðræðum. Þess í stað
sit ur Evrópusambandið beggja meg­
in borðs í málefnum þess ara þjóða,
deil ir og drottn ar. Þegar kem ur að
deilistofn um í haf inu get ur eng inn
ágrein ing ur verið um það að full veldi
ESB ríkjanna er ekki fyr ir hendi.
Ís land hef ur í meira en ára­
tug lagt á herslu á að ná samn ing­
um um makrílveiðarn ar á grund­
velli sjálfbærrar þróunar og réttlátrar
skipt ing ar. Þar vilj um við gegna
skyld um okk ar sem strandríki en
þeim ber alltaf skylda til að ná sam an
um deilistofna. Með því að út i loka í
fjölda ára bæði Ís land og Færeyjar frá
viðræðunum hef ur Evrópusambandið
í reynd brugðist hlut verki sínu sem
eitt strandveiðiríkjanna. Breyt ing
varð hér á 2009 en engu að síður eru
þjóðirn ar langt frá sam komu lagi og
tilboð um að Ís land fái 3% af stofn­
in um þegar allt að fjórðung ur hans
er hér í eldi er langt því frá að vera
raunhæft.
Í yf ir stand andi viðræðum birt­
ist Evrópusambandið okk ur líkast
hin um gömlu nýlenduveld um sem
deildu, drottnuðu og beittu fjarlægar
þjóðir ofríki. Norðmenn virðast
hér milli steins og sleggju. Það má
geta sér til að þeir ótt ist að hlut­
deild Ís lands geti orðið að hlut deild
Evrópusambandsins.
Hug mynd ir inn an
Evrópusambandsins um að það eigi
makrílinn einnig eft ir að hann er
kom inn inn í í slenska fiskveiðilögsögu
er ef til vill for smekk ur inn að því sem
koma skal á þeim bæ ef Ís land geng­
ur inn í hið evrópska stórríki.
Jón Bjarna son.
Höf und ur er sjáv ar út vegs- og land-
bún að ar ráð herra
Inn an skamms verð ur kos ið til
stjórn laga þings. Það verð ur sögu leg­
ur við burð ur svo ekki sé meira sagt.
Þrjá tíu og einn af þeim yfir fimm
hund ruð ein stak ling um sem boð ið
hafa fram til þings ins koma til með
að fá ærið hlut verk við að end ur skoða
nú ver andi stjórn ar skrá sem að mínu
mati verð ur til raun til að sam eina aft­
ur þjóð og stjórn skip an. Eft ir efna­
hags leg skakka föll og póli tísk von­
brigði virð ist ís lenskt sam fé lag hafa
sokk ið í sæ van trausts og úlfúð ar með
sjálft sig og fjöl marg ar stofn an ir sín ar.
Fá önn ur með öl virð ast til við þess­
um böl móði sem virð ist á ger ast með
hverj um deg in um sem líð ur. Stjórn­
laga þing, kos ið beint af þjóð inni, án
að ild ar þeirra stjórn mála sam taka sem
stjórn að hafa land inu und an farna ára­
tugi, er því kær kom inn til raun til að
lækna þenn an böl móð.
1851
Ekki hef ur við líka sam koma kom­
ið sam an síð an hinn goð sagna kenndi
Þjóð fund ur fór fram forð um daga.
Frið rik VII Dana kon ung ur, sem
boð aði af sal ein veld is síns árið 1848
og þar með nýja stjórn skip an í Dana­
veldi, gaf út til skip un haust ið 1849
eft ir á skor an ir Ís lend inga, um að eng­
ar á kvarð an ir yrðu tekn ar varð andi
fram tíð Ís lands í hinni nýju dönsku
stjórn skip an fyrr en Ís lend ing ar sjálf­
ir hefðu rætt mál in á sér stök um fundi.
Þessi sér staki fund ur var Þjóð fund ur­
inn sem hald inn var sum ar ið 1851.
Fjöl marg ir Ís lend ing ar báru mikl­
ar vænt ing ar til fund ar ins og sáu fyr­
ir sér að dönsk stjórn völd myndu nú
veita þeim veg leg an hlut í stjórn lands
síns. Jón Sig urðs son, hinn eini sanni,
sagði til dæm is við slit Al þing is sum­
ar ið 1849 „að þetta (Al þingi) muni
verða hið sein asta ráð gjaf ar þing vort,
í því formi sem það hef ir hing að til
ver ið, en vér höf um þá von og ör uggt
traust, að nýtt þjóð ar þing rísi upp,
eins og ung ur Fen ix, úr ösku þessa
gamla, miklu fjörugra og full komn­
ara en þetta.“ Menn ræddu sín í milli
fram að Þjóð fundi hvað þeir vildu fá
út úr hon um til dæm is á Þing valla­
fundi skömmu fyr ir fund inn mikla.
Þar komu fram hug mynd ir á borð við
inn lent fram kvæmda vald og að Al­
þingi fengi rétt indi þjóð þings með
fjár vet ing ar vald og eft ir lit með fram­
kæmda valdi þessu. Slík ar voru vænt­
ing arn ar.
Skemmst er frá því að segja að
nið ur staða Þjóð fund ar ins voru ein
stór von brigði. Vænt ing ar ís lenskra
þjóð fund ar full trúa um auk in rétt indi
strönd uðu á út skerj um danskra stjórn­
ar er ind reka sem buðu upp á fátt ann­
að en að Ís land yrði amt í hinu danska
al ríki um ó komna fram tíð. Greini­
legt var að Ís land fengi ekki þau rétt­
indi sem lands menn sjálf ir töldu eiga
rétt á sam kvæmt sögu legm rök um í
þess ari at rennu. Jón Sig urðs son mót­
mælti, eft ir minni lega, og þing heim ur
með. Í kjöl far ið var Arn firð ing ur inn
Jón sett ur á þann stall sem hann hef­
ur ver ið æ síð an í huga obba lands­
manna. Draum ur inn um sjálf stjórn
á Ís landi varð því að sitja á hak an um
enn um sinn um miðja 19. öld.
Hin svo kall aða
„með ferð“
Svip að ar vænt ing ar virð ast hafa
bærst með land an um í að drag anda
Þjóð fund ar ins 1851 og hafa gert vart
við sig und an far in miss eri í ís lensku
sam fé lagi. Vænt ing ar þess ar snúa að
því að lykt ir Stjórn laga þings ins hafi í
för með sér nokk urs kon ar nýtt upp­
haf, end ur lausn, sem marki skýr skil
við gaml an tíma sem ekki gaf sér
nægj an lega vel. Það sem meira er,
fyr ir okk ar tíma, er að fólk fari aft ur
að treysta á mik il væg ar stofn an ir rík­
is ins líkt og Al þingi og Stjórn ar ráð­
ið. Það er nauð syn legt ef hægt á að
reka hér rík is vald í fram tíð inni með
þol an leg um hætti. Um miðja 19. öld
bundu marg ir von ir við að fá hlut deild
í stjórn lands ins. Núna snýst þetta um
að end ur vekja traust og til trú á þessa
stjórn. Því er mik il vægt að ráð ast í
end ur skoð un á form gerð þess stjórn­
mála kerf is sem réði ekki við hlut verk
sitt við að gæta al manna hags muna og
varð svo greini legt haust ið 2008.
Sögu leg spor hræða þó. Þrátt fyr­
ir fag ur gala um hvað Stjórn laga þing­
ið sé frá bært og æð is legt má fólk fyr­
ir alla muni ekki tapa sér í vænt ing­
um. Ör lög þings ins gætu orð ið svip­
uð og á Þjóð fund in um 1851. Ekki
eru það dansk ir stjórn ar er ind rek ar
sem munu kveða upp dóma um vilja
stjórn laga þings ins held ur nú ver andi
Al þingi Ís lend inga. Það mun fá af­
rakst ur stjórn laga þings ins til „með­
ferð ar“. Hvort Al þing is menn taki
drög Stjórn laga þings ins til með ferð­
ar á rök studd um grunni al manna­
hags muna eða sjálf hverf um grunni
sér hags muna (les. flokks hags muna)
verð ur að koma í ljós. Eng inn veit
hvað mun ger ast í þeirri máls með ferð
en að mín um dómi er þetta á kvæði
fá rán legt og til þess eins að út vatna
vinnu þess Stjórn laga þings sem þjóð­
in sjálf mun kjósa sér. Al þingi á að sjá
sóma sinn í að vísa mál inu rak leið is í
þjóð ar at kvæði og er það eina „með­
ferð in“ sem kem ur til greina. Ef það
ger ist ekki verð ur fróð legt að sjá hvort
ný Þjóð frels is hreyf ing muni upp rísa
utan um Stjórn laga þing ið og vinnu
þess, í því augna miði að drög að nýrri
stjórn ar skrá fari í þjóð ar at kvæði. Fyr­
ir því verð ur ör ugg lega afar mik ill
hljóm grunn ur.
Heið ar Lind Hans son
Um höf und: Sagn fræð ing ur og
stund ar fram halds nám í al þjóða sögu
við London School of Economics.
Heið ar Lind er ekki í fram boði til
stjórn laga þings.
„Kven fé lag Álfta nes­
hrepps hélt jóla bingó fyr­
ir síð ustu jól sem tókst
ein stak lega vel. Við feng­
um mik inn fjölda vinn­
inga, þökk sé gjaf mild um
versl un um og fyr ir tækj­
um í Borg ar byggð, og að­
sókn in var al veg frá bær.
Bingóið var til styrkt ar
MND ­ fé lag inu og fékk
það all an á góð ann sem var 150.000
krón ur.
Við ætl um að end ur taka leik­
inn í ár og verð um með jóla bingó
fimmtu dags kvöld ið 25. nóv em ber í
Lyng brekku. Bingóið hefst klukk an
20:00 og renn ur all ur á góði kvölds­
ins til Krabba meins fé lags Borg ar­
fjarð ar,“ seg ir í til kynn ingu frá fé­
lag inu. mm
Út er kom ið nýtt ís lenskt náms­
efni sem ætl að er að hjálpa for­
eldr um og fag fólki að vinna rétt
með und ir bún ing hljóð mynd un ar
barna. S og R fram burð ar bæk urn ar
eru sjálf stætt fram hald af grunnefn­
inu ,,Lær um og leik um með hljóð­
in“ sem kom fyrst út árið 2008. Sú
bók naut vin sælda hjá ein stak ling­
um, fjöl­
skyld um
og skól­
um um
l a n d
a l l t .
N ý j u
b æ k ­
u r n ­
ar eru
f y r ­
ir öll
b ö r n
á aldr in um 4
­ 10 ára til und ir bún ings á fram­
burði, hljóð kerf is þátt um og lestr­
ar færni, þar sem mark visst er unn­
ið skv. leið bein ing um Bryn dís ar
Guð munds dótt ur, höf und ar og tal­
meina fræð ings, sem hef ur ára tuga
reynslu af tal þjálf un barna.
frétta tilk.
Ný kom in er út önn ur ljóða bók
Mýra manns ins Bjarna Val týs Guð­
jóns son ar. Nýja bók in heit ir Á sól­
næt ur tíð. Yrk­
is efn ið er það
sama og í fyrri
bók Bjarna
sem út kom á
síð asta ári og
hét Ég leita
þín vor. Ljóð
hans er óður
til nátt úr­
unn ar, sög­
unn ar og
for feðr anna.
Og loks var
að eins sag­
an/ til frá­
sagn ar svo
fróð/ um
frels is tíma
og dirfð­
ar/ í sókn
til verka
s t ó r r a .
Svo yrk­
ir Bjarni m.a. í ljóð inu
Garð ar voru hlaðn ir.
Snot ur bók ar kápa er gerð af Jó­
hann esi El í asi Sig ur jóns syni, en út­
gef andi bók ar inn ar er Sig ur jón Þor­
bergs son. Á bók ar kápu eru rit dóm­
ar þriggja sem set ið hafa á Al þingi
Ís lend inga, þar af tveggja fyrr ver­
andi ráð herra sem báð ir eru þekkt­
ir af kveð skap sín um. Jón Krist jáns­
son seg ir m.a. um
n ý j u
l j óða­
bók ina
og höf­
und inn:
„Nát t ­
ú r a n
með öll­
um sín­
um blæ­
b r i g ð ­
um, birt­
unni og
blæn um,
er hon um
hvatn ing
til ljóða.
Bjarni er
eng inn ný­
græð ing­
ur í ljóða­
gerð og vel
fær um að
slá á ýmsa
strengi forms ins. Út kom an er eigu­
leg bók fyr ir alla sem unna ljóða­
gerð.“
þá
Pennagrein
Pennagrein
Að vera full valda
fisk veiði þjóð
Önn ur ljóða bók in frá
Bjarna Val tý
Jóla bingó í Lyng brekku
25. nóv em ber
Skyr og Hleðsla vinna
til verð launa
Ab­drykk ur hrepptu gull verð laun í
sín um flokk um.
„Það er mjög á nægju legt hversu
vel gekk í keppn inni og gam an að
sjá hversu frá bæra fag menn ís lensk­
ur mjólkur iðn að ur á“, seg ir Jón Axel
Pét urs son, fram kvæmda stjóri sölu­
og markaðs sviðs MS. „Skyr.is með
jarð ar berja bragði vann sinn flokk
og fékk gull verð laun og þar að auki
heið ursverð laun. Aðr ar vör ur frá MS
áttu einnig góðu gengi að fagna en
sam tals fengu vör ur MS 34 verð laun,
þar á með al má nefna að LGG+ smá­
skammt arn ir og Benecol fengu silf­
ur verð laun, Osta kaka með hind berj­
um hlaut brons verð laun auk þess sem
all ar bragð teg und ir af KEA skyr­
drykk fengu verð laun. Nokkr ir ost ar
voru einnig verð laun að ir en þar má
nefna Höfð ingja og Gull ost, Gouda
ost, Gotta og Maríbó ost“ seg ir Jón
Axel að lok um. -frétta til kynn ing
Bæk ur um S og R
hljóð mynd un barna
Stjórn laga þing ið, sögu leg bjart sýni
og „með ferð“ Al þing is