Skessuhorn - 13.04.2011, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL
Pennagrein Pennagrein
Pennagrein
Rauði kross inn á
Akra nesi og Akra­
nes kaup stað ur tóku
hönd um sam an árið 2007 um að
vinna sam an að því að nýta vel þá
mögu leika sem fjöl menn ing ar­
sam fé lög nú tím ans bjóða upp á og
stuðla um leið að því eft ir megni
að all ir í bú ar bæj ar ins njóti sömu
þjón ustu og rétt inda. Í Rauða kross
hús inu er rek in þjón ustu mið stöð,
e.k. One Stop Shop þar sem inn­
flytj end ur geta nálg ast upp lýs ing ar
og leið sögn um allt það sem lýt ur
að bú setu á Akra nesi og Ís landi. Þar
er til dæm is hægt að nálg ast upp­
lýs ing ar um þjón ustu og hlut verk
Fjöl menn ing ar set urs, vef setr ið
island.is, pólska vef inn informacje.
is sem ætl að ur er pól verj um á Ís­
landi og helstu upp lýs ing ar um bú­
setu á Akra­
nesi, en vef­
ur Akra nes­
kaup stað ar
er á fimm
tungu mál­
um. Verk­
efn is stjór ar deild ar inn ar taka á móti
inn flytj end um, veita þeim við tal þar
sem staða þeirra er greind og leiða
við kom andi síð an á fund þess að­
ila sem best get ur hjálp að, svo sem
fé lags ráð gjafa hjá Akra nes kaup stað,
náms og/eða starfs ráð gjafa, rá gjafa
Vinnu mála stofn un ar eða heil brigð­
is starfs manns, allt eft ir því hvað
við á. Ef um sér hæfða ráð gjöf er að
ræða er leit að til Fjöl menn ing ar set­
urs, Mann rétt inda skrif stofu Ís lands
eða Jafn rétt is húss.
Fjöl breytn in ger ir
okk ur sterk ari
Hjá Rauða kross in um á Akra nesi
starfar pólsku mæl andi verk efn­
is stjóri í 75% starfi sem er pólska
sam fé lag inu inn an hand ar, en mik­
ill meiri hluti inn flytj enda á Akra­
nesi, eins og á Ís landi öllu, er frá
Pól landi. Verk efn is stjóri sjálf boða­
mið stöðv ar er einnig af er lend um
upp runa, nán ar til tek ið frá Ind­
landi. Þá kem ur starfs fólk Rauða
kross ins á Akra nesi að stefnu mót­
un í mál efn um inn flytj enda í bæj ar­
fé lag inu, leið ir víð tækt sam starf um
mál efni inn flytj enda, efn ir til nám­
skeiða um fjöl menn ingu og stend ur
fyr ir milli menn ing ar fræðslu í sam­
vinnu við Sí mennt un ar mið stöð ina
á Vest ur landi og fleiri að ila.
Eitt af mik il væg ustu verk efn un­
um okk ar er að halda utan um fjöl­
breytt fé lags­ og sjálf boða liða starf
sem mið ar að því að tengja sam an
fólk af ó lík um upp runa og skapa því
grund völl til þess að hnýta kær leiks­
bönd þvert á upp runa og menn ing­
ar leg an bak grunn. Á hersla er lögð
á að vera ekki með sér verk efni fyr­
ir ein staka hópa, held ur reka stór
verk efni sem all ir geta tek ið þátt
í. Það er trú okk ar að fjöl breytn­
in geri okk ar sterk ari og hæf ari til
þess að lifa í stór um og fjöl breytt­
um heimi og það er hverj um ein­
stak lingi ó end an lega dýr mætt að
fá tæki færi til þess að kynn ast hug­
mynd um og lífs af stöðu sam borg ara
sinna á jafn ingja grunni. Því betri
skiln ing sem við höf um á sam fé lög­
um ann arra og því hreyfi afli sem
knýr þau á fram, því lík legri erum
við til þess að skapa okk ur sjálf um
gott og rétt látt sam fé lag byggt á
rétt læti og sann girni.
Vís bend ing ar að
mark mið séu að nást
Rann sókn sem gerð var á veg um
Rann sókn ar mið stöðv ar Há skól­
ans á Bif röst og kynnt var í febr ú ar
2010 í skýrsl unni Að lög un og þátt­
taka inn flytj enda í þrem ur sveit ar­
fé lög um, gef ur vís bend ing ar um
að sú að ferð ar fræði sem beitt er á
Akra nesi virki vel. Í skýrsl unni seg­
ir með al ann ars:
Það sem ein kenndi við mæl end­
ur á Akra nesi var hversu virk ir þeir
voru fé lags lega. Þeir sem tjáðu sig
um á stæðu þess að sum ir aðr ir inn­
flytj end ur tækju lít inn eða eng­
an þátt í fé lags starfi á veg um bæj­
ar ins sögðu það vera vegna á huga­
leys is ein stak ling anna sjálfra. Þeir
vildu ekki meina að inn flytj end ur í
bæj ar fé lag inu vissu ekki af því hvað
væri í boði held ur hefðu val ið að
not færa sér það ekki.
Af þeim við töl um sem tek in voru
á Akra nesi má sjá að tölu verð ar
upp lýs ing ar eru til stað ar fyr ir inn­
flytj end ur um það menn ing ar starf
sem þar er á veg um Rauða kross­
ins. All ir virt ust vita hvert þeir ættu
að leita eft ir upp lýs ing um og vissu
þeir einnig að upp lýs ing arn ar væru
til á þeirra móð ur máli á svæð is­
skrif stof unni.
Á ár inu 2010 tóku ríf lega 100
i n n f l y t j ­
end ur bein­
an þátt í
starfi deild­
a r i n n a r ,
þar á með­
al öll inn­
flytj enda börn í 5. ­ 7. bekk og all­
ir er lend ir at vinnu leit end ur á aldr­
in um 16 ­ 30 ára. 1400 er indi voru
af greidd hjá þjón ustu mið stöð inni.
Mjög mik il fjölg un hef ur orð ið í
mál um sem koma inn á þjón ustu­
mið stöð ina eft ir að Al þjóða hús lok­
aði. Nú er svo kom ið að Akra nes­
deild in er einnig að þjón usta er­
lenda íbúa úr ná granna sveita fé lög­
um á höf uð borg ar svæð inu, í Borg­
ar firði og Hval fjarð ar sveit, á Snæ­
fells nesi og jafn vel víð ar að.
Rann sókn ir sýna að gagn kvæm
að lög un er lyk il at r iði eigi kost ir
fjöl menn ing ar inn ar að fá að njóta
sín. Þess vegna þurf um við öll að
leggj ast á eitt, hrista af okk ur ótt­
ann við menn ing ar lega fjöl breytni
um leið og við stönd um vörð um
grunn gildi eins og jafn rétti og
frelsi. Þannig mun okk ur takast að
skapa sam fé lag þar sem all ir njóta
mann rétt inda.
Anna Lára Stein dal
Orku veita Reykja vík ur á í stór felld­
um fjár hags vand ræð um, eins og fram
hef ur kom ið í fjöl miðl um. En hvað
þýð ir þetta fyr ir íbúa í Borg ar byggð?
Við gagn rýn um harð lega sinnu leysi
meiri hlut ans í sveit ar stjórn til að leita
að lausn um í þessu máli sem komi í
veg fyr ir frek ari fjár hags skuld bind ing­
ar sveit ar fé lags ins.
Borg ar byggð á 0,933% eign ar hlut
í Orku veitu Reykja vík ur (OR) og er
bók fært virði 379 millj ón ir skv. árs­
reikn ingi Borg ar byggð ar fyr ir árið
2009. Aðr ir eig end ur eru Akra nes bær
(5,5%) og Reykja vík ur borg (93,5%).
Nú er svo kom ið að OR stend­
ur frammi fyr ir greiðslu þroti þar sem
ekki hef ur tek ist að end ur fjár magna
er lend lán en fyr ir tæk ið skuld ar sam­
tals 230 millj arða og nem ur á byrgð
Borg ar byggð ar rúm um 2,1 millj örð­
um sem sam svar ar ríf leg um árs tekj um
sveit ar fé lags ins. Þrauta lend ing in til
bjarg ar fyr ir tæk inu er eink um að eig­
end ur leggi OR til sam tals 12 millj arða
á næstu tveim ur árum. Sveit ar fé lag ið
Borg ar byggð er kraf ið um sam tals 112
millj ón ir í formi víkj andi láns. Strax í
apr íl er kraf ist greiðslu á 75 millj ón um
og gert er ráð fyr ir 37 millj óna króna
fjár fram lagi árið 2013. Fjár hags á ætl un
Borg ar byggð ar fyr ir árið 2011 gerði
ekki ráð fyr ir þessu fram lagi né gerði
sveit ar stjórn við eig andi var úð ar ráð­
staf an ir, enda lét meiri hlut inn í sveit ar­
stjórn ýms ar við vör un ar bjöll ur vegna
OR sem vind um eyru þjóta. Má þar
sem dæmi nefna þá ráð stöf un Reykja­
vík ur borg ar á haust dög um að leggja
til hlið ar stór ar fjár hæð ir til að mæta
mögu leg um greiðslu vanda OR.
Um ræð ur inn an
sveit ar stjórn ar
Á 68. sveit ar stjórn ar fundi þann
13.10.2010, lögð um við full trú ar Sam­
fylk ing ar inn ar fram svohljóð andi bók­
un um sölu á eign ar hluta Borg ar­
byggð ar í Orku veit unni: „Við und ir rit­
uð í minni hluta sveit ar stjórn ar Borg ar­
byggð ar leggj um til að hlut ur Borg ar­
byggð ar í OR verði seld ur. Það er ljóst
að fjár hag ur Borg ar byggð ar þol ir ekki
að leggja fram það fjár magn sem þarf
til að tryggja rekst ur fyr ir tæk is ins. Það
er eng um blöð um um það að fletta að
sveit ar stjórn Borg ar byggð ar er ekki
á byrg fyr ir þeim póli tísku á kvörð un­
um sem hafa orð ið til þess að staða OR
er eins og hún er. Því er ó tækt að ætl­
ast til þess að sam eign ar fé íbúa Borg­
ar byggð ar sé not að til að greiða fyr ir
þau af glöp sem póli tísk ir stjórn end ur
OR und an far in ár, hafa unn ið á und­
an förn um árum.“ Því mið ur reynd­
ist meiri hluti sveit ar stjórn ar Borg ar­
byggð ar ekki fylgj andi sölu eign ar hlut­
ans eins og lesa mátti í grein for manns
byggða ráðs í Skessu horni skömmu
eft ir að bók un in var lögð fram í októ­
ber sl.:
„Það er greini legt að þær erf­
iðu á kvarð an ir sem tekn ar hafa ver­
ið í stjórn OR munu skila veru leg um
ár angri og lít ur út fyr ir það núna að
ekki muni verða þörf á því að ganga
á á byrgð ir eig enda OR, skipt ir það
gríð ar lega miklu máli fyr ir ekki bara
Borg ar byggð held ur líka Akra nes og
Reykja vík sem að sjálf sögðu ber hit ann
og þung ann af á byrgð um þeim sem
koma myndu til. Í ljósi þess að greini­
leg bata merki eru uppi í rekstri OR er
rétt að doka við að sinni, hróp um ekki
úlf ur, úlf ur...,“
Nú stend ur sveit ar stjórn frammi
fyr ir því verk efni að fjár magna 112
millj ón króna fram lag til OR á sama
tíma og Eft ir lits nefnd sveit ar fé laga
legg ur hart að sveit ar fé lag inu að lækka
skuld ir. Við full trú ar minni hlut ans í
sveit ar stjórn Borg ar byggð ar höf um
kapp kost að að benda á lausn ir sem feli
ekki í sér aukna skuld setn ingu og höf­
um einnig var að við því að OR gæti á
næstu árum þurft enn meira fjár fram­
lag frá eig end um ef að gerð ar á ætl un in
nær ekki til ætl uð um ár angri. Með því
að á byrgj ast lán frá þriðja að ila til OR
eða gefa eft ir hluta af eign ar hlut Borg­
ar byggð ar í OR mætti forða sveit ar­
fé lag inu frá því að nálg ast um tals vert
250% skulda mörk in. Fjár mála regl­
ur sveit ar fé laga kveða á um að sveit­
ar fé lög um sé skylt að tak marka skuld­
ir við 150% af tekj um. Það væri mik­
ið á byrgð ar leysi af sveit ar stjórn að
hundsa til mæli Eft ir lits nefnd ar inn ar
og stefna þannig sveit ar fé lag inu enn
lengra út í skulda fen ið. Hærri skuld­
ir eru að eins á vís un á hærri á lög ur og
lak ari þjón ustu við íbúa. Því mið ur
hef ur meiri hluti sveit ar stjórn ar í Borg­
ar byggð ekki lagt fram nein ar til lög ur
til lausn ar skulda vanda sveit ar fé lags ins
og hef ur tek ið fá lega til lög um minni­
hlut ans um leið ir til lækk un ar skulda.
Gjald skrá vegna frá veitu
Hluti af að gerða á ætl un OR er
hækk un gjald skráa og er þess kraf­
ist að eig end ur af sali sér gjald skrár­
for ræði með því að falla frá gild andi
samn ingi um frá veit ur sem kveð ur á
um fast verð (með verð lags hækk un­
um) til næstu 20 ára. Síð ast lið in 6 ár
hafa í bú ar í Borg ar byggð greitt 32%
hærri frá veitu gjöld en í bú ar í Reykja­
vík og á Akra nesi vegna fram kvæmda
við frá veit ur í sveit ar fé lag inu, sem enn
eru ekki full gerð í Borg ar nesi. Þrátt
fyr ir það verð ur gjald skrá in hækk uð á
þessu ári um 9,5% til jafns við gjald­
skrá ann arra eig enda OR sem hækk­
ar um 45%. Að nokkrum árum liðn­
um verð ur gjald skrá in fyr ir frá veit ur í
Borg ar byggð end ur skoð uð. Stjórn OR
mun þá al far ið ráða gjald skránni og nú
þeg ar bend ir flest til þess að gjald skrá­
in verði hækk uð um leið og færi gefst.
Það er því hætt við að í bú ar í Borg ar­
byggð muni í ná inni fram tíð finna fyr ir
aukn um á lög um vegna falls Orku veitu
Reykja vík ur og af glöp um stjórn enda
og stjórn ar manna fé lags ins á und an­
förn um árum.
Enn hef ur eng inn axl að á byrgð á
stöðu Orku veit unn ar. Það er ó líð­
andi að á sama tíma og stjórn hef ur
mis tek ist verk efni sitt svo hrapa lega,
með þeim af leið ing um að eig end ur
eru nauð beygð ir til að koma til bjarg­
ar, skuli nú ver andi stjórn ætla sér að
sitja á fram eins og ekk ert hafi í skorist.
Það er ekki til of mik ils mælst við slík­
ar að stæð ur að fara fram á að fyr ir tæk­
inu verði skip uð ný stjórn þar sem all ir
stjórn ar menn verði vald ir á fag leg um
for send um og all ir eig end ur hafi full­
gilda stjórn ar með limi.
Geir laug Jó hanns dótt ir
Jó hann es F. Stef áns son
Til efni þess ara
skrifa er frum varp
sem lagt hef ur ver ið fram á Al þingi
af þrem ur þing mönn um Sam fylk­
ing ar inn ar. Í frum varp inu er lagt
til að opn að verði fyr ir inn­ og út­
flutn ing á gælu dýr um hafi dýr in
feng ið sk. gælu dýra vega bréf. Vega­
bréf sem þessi not ar Evr ópu sam­
band ið til að votta að dýr in hafi
ver ið bólu sett fyr ir á kveðn um sjúk­
dóm um. Sama kerfi not ar Evr ópu­
sam band ið varð andi flutn ing á lif­
andi dýr um, plönt um, út sæði, fræj­
um o.þ.h. Frum varp þre menn ing­
ana er því fyrsta skref ið í að opna
land ið fyr ir slík um inn flutn ingi.
Fyr ir eig end ur gælu dýra, hrossa,
hús dýra, þá sem stunda skóg rækt
og ak ur yrkju og Ís lend inga alla er
þetta afar vara samt mál. Reynsl an
af því að treysta á plöntu vega bréf
(sama fyr ir komu lag er fyr ir gælu­
dýr in) er ekki góð. Á ní unda ára­
tugn um barst til Ís lands frá ESB­
landi svo kall að hring rot í kart öfl um
sem all ar göt ur síð an hef ur ver ið að
hrjá ís lenska garð yrkju, þrátt fyr­
ir að eft ir lits kerfi ESB hefði gef ið
út áð ur nefnt plöntu vega bréf. Evr­
ópu sam band ið hef ur lengi reynt að
út rýma hring roti en án ár ang urs.
Vegna hins evr ópskætt aða hring­
rots munu ís lensk ir kart öflu bænd­
ur ekki fá leyfi til að flytja kart öfl ur
til ESB­land anna með an það finnst
í kart öfl um á Ís landi.
Til laga þre menn ing anna ber að
mínu viti vott um mik ið á byrgða­
leysi gagn vart dýra lífi á Ís landi þar
sem við vit um að ýms ir sjúk dóm ar
ber ast með dýr un um og tækj um og
tól um sem not uð eru í tengsl um við
dýra hald ið. Skemmst er að minn­
ast skæðr ar hesta pest ar sem kost­
aði grein ina um 2 millj arða króna
skv. svari sjáv ar út vegs­ og land bún­
að ar ráð herra við fyr ir spurn Sig­
urð ar Inga Jó hanns son ar al þing is­
manns. Með því að opna land ið fyr­
ir flutn ingi gælu dýra er hættu verði
á hunda æði og fleiri sjúk dóm um
boð ið heim en Ís land er eitt af 10
lönd um í heim in um þar sem ekki
finnst hunda æði.
Verð um að taka upp
þeirra regl ur
Eins og áður seg ir tel ég þetta
vera fyrsta skref ið í að opna al­
mennt fyr ir flutn inga á lif andi dýr­
um frá lönd um Evr ópu sam bands­
ins til Ís lands. Fyr ir skömmu átti
ég þess kost að fylgj ast með rýni­
fundi vegna um sókn ar Ís lands um
að ild að Evr ópu sam band inu, um
flutn ing á lif andi líf ver um (plönt ur,
dýr o.þ.h.) til Ís lands. Full trúi Ís­
lands fór yfir mis mun á reglu verki
Ís lands og ESB varð andi plönt ur
og skýrði nauð syn þess að land ið
héldi sér kenn um sín um á því sviði,
m.a. vegna þess að inn an ESB er að
finna líf ver ur sem eru hættu leg ar
nátt úru Ís lands.
Í lok fund ar ins las for svars mað­
ur hóps ins upp á gæta sam an tekt á
þeim fjöl mörgu at rið um sem út af
standa. Að þeirri yf ir ferð lok inni
bað um orð ið Wolf Mart in Meyer,
einn af full trú um ESB á fund in­
um. Við sem sátu fund inn tók um
eft ir af drátt ar laus um orð um hans
en hann sagði m.a.: „Við vær um
ekki orð in 27 (að ild ar rík in) ef þetta
snérist bara um dreif ingu sjúk dóma,
hvort ykk ur tekst að ná mark mið­
um ykk ar veit ég ekki.“ Síð an bætti
hann við: „Þið þurf ið að svara hvort
þið get ið tek ið upp okk ar regl ur, ef
ekki, þá get um við hætt þessu (við­
ræð um), þið get ið ekki unn ið eft ir
ykk ar regl um, þið verð ið að fara að
okk ar. Ég tel mig ekki hafa feng ið
svör við grund vall ar at rið um.“
Ég á erfitt með að trúa því að
þeim sem annt er um plöntu­ og
dýra líf lands ins hugn ist að opna
land ið fyr ir gælu dýr um eða öðr­
um inn flutn ingi lif andi dýra eða
plantna. Ekki síst í ljósi þess sem
Wolf Mart in Meyer sagði: Þið
verð ið að taka upp okk ar regl ur.
Gunn ar Bragi Sveins son,
al þing is mað ur.
Rauði kross inn á Akra nesi og Akra nes kaup­
stað ur vinna sam an að mál efn um inn flytj enda
Plöntu­ og dýr líf
lands ins í hættu?
Í bú ar borga brús ann