Skessuhorn - 13.04.2011, Blaðsíða 27

27MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL
Í síð ustu grein fjall aði ég um
á huga ann arra sveit ar fé laga á Ís­
landi á því að sækj ast eft ir um hverf­
is vott un. Snæ fell ing ar hafa þannig
með frum kvæði sínu haft á hrif á
um hverf is mál á lands vísu. Þótt ekki
kæmi ann að til get ur það talist góð­
ur á vinn ing ur.
Hér verð ur að al lega fjall að um
þann á vinn ing sem við í bú ar á Snæ­
fells nesi höf um haft af E art hCheck
um hverf is vott un inni. Margt af því
góða sem við höf um og lít um á sem
sjálf sagða hluti í dag, voru mik il­
væg ir á fang ar og fram fara skref á
sín um tíma. Þetta á sann ar lega við
um ýmsa á fanga í um hverf is mál um
á Snæ fells nesi sem ann ars stað ar.
Þó alltaf megi gera bet ur er mik il­
vægt að halda til haga þeirri vinnu
sem stjórn end ur og í bú ar svæð is ins
hafa lagt á sig varð andi úr bæt ur í
um hverf is mál um á liðn um árum.
Hér verða tal in upp nokk ur
dæmi um verk efni, stór og smá,
sem tengj ast vott un ar vinnu síð ustu
ára beint eða ó beint:
End ur skipu lagn ing á rekstri •
sveit ar fé lag anna hvað varð ar
gagn sæi og rekj an leika upp lýs­
inga.
Skrán ing ar kerfi fyr ir ýmsa um­•
hverf is vísa kom ið á fót. Nokk­
urs kon ar „grænt bók hald“ þar
sem fylgst er með ýms um um­
hverf is vís um, til dæm is orku­ og
efna notk un. Þetta bók hald veit­
ir aukna yf ir sýn og nýt ist til að
koma í veg fyr ir að við göng um
of nærri nátt úr unni. Um leið
nýt ist það til sparn að ar í rekstri.
Sam eig in leg inn kaupa stefna •
sveit ar fé lag anna þar sem leit­
ast er við að minnka inn kaup
og kaupa sem hæst hlut fall um­
hverf is vott aðra vara.
Gríð ar leg ar fram far ir í sorp mál­•
um.
Öfl ug vinna að um hverf is mál um •
í leik­ og grunn skól um, en all­
ir eru þeir þátt tak end ur í Græn­
fána verk efn inu.
Höfn in í Stykk is hólmi hef­•
ur flagg að Blá fán an um átta ár í
röð auk þess sem fán inn blakti
við hún við Arn ar stapa höfn árin
2008 og 2009.
Stofn uð var heima síða fyr­•
ir verk efn ið, www.nesvottun.is.
Þar geta í bú ar og aðr ir á huga­
sam ir feng ið grunn upp lýs ing­
ar um verk efn ið og fylgst með
fram gangi þess.
Á Fés bók ar síðu verk efn is ins ­ •
Um hverf is vott un Snæ fells ness
­ eru birt ar frétt ir um verk efn­
ið auk ann ars á huga verðs efn is
sem teng ist um hverf is mál um og
sjálf bærni sam fé laga.
Sveit ar fé lög in tóku þátt í minka­•
veiði átaki á tíma bil inu 2007­
2010 sem skil aði sér í mik illi
fækk un minka, auk þess sem
Stykk is hólms bær hóf átak gegn
á geng um plönt um í fyrra sum­
ar. Að gerð ir gegn á geng um teg­
und um stuðla að vernd un líf­
fræði legr ar fjöl breytni og sjálf­
bær ari lífs hátt um.
Gef inn var út bæk ling ur fyr ir •
ferða menn um Snæ fells nes.
Sett voru upp fræðslu skilti um •
jarð fræði Kirkju fells og fugla líf
við Grund ar fjörð.
Göngu leið in um Kambs skarð •
var stik uð og hnit sett og til
stend ur að setja fræðslu skilti við
hana.
Fyr ir tæki eru að byrj uð að nýta •
sér um hverf is vott un ina í mark­
aðs setn ingu vöru og þjón ustu.
Síð ast en ekki síst hef ur um­•
hverf is vit und íbúa auk ist og þeir
farn ir að gera meiri kröf ur til
sveit ar fé laga sinna hvað varð ar
um hverf is mál.
Af þessu má sjá að margt gott
hef ur á unn ist á þeim tíma sem um­
hverf is vott un ar verk efn ið hef ur
stað ið á Snæ fells nesi. Vinn an held ur
á fram og enn liggja fjöl mörg ó nýtt
tæki færi til þess að nýta vott un ina
til góðs. Hvet ég því íbúa til þess
að láta ekki sitt eft ir liggja, segja frá
hug mynd um sín um eða um kvört­
un ar efn um og láta í sér heyra. Öll
inn legg eru vel þeg in.
Theó dóra Matth í as dótt ir
(theo@nsv.is),
um hverf is full trúi Snæ fells ness
www.nesvottun.is
Varma lands deild Grunn skóla
Borga fjarð ar held ur árs há tíð föstu­
dag inn 15. apr íl í Þing hamri. Ást­
björg Rut sem var við nám í Varma­
lands skóla á árum áður, kom þann
22. mars og hjálp aði okk ur við að
byrja vinnu við leik verk sem flutt
verð ur á há tíð inni. Hún er lærð­
ur leik ari og hef ur af skap lega gam­
an af því að vinna með krökk um.
Ást björg Rut var með marg ar góð­
ar leið ir til að kenna okk ur leik list
og hún byggði grunn inn á leik rit­
inu þannig að hún lét okk ur spinna
og vann svo með það. Þetta leik­
rit er byggt á líf inu eins og það var
árið 2007. Þá var mik ið um það að
fólk vildi kaupa allt, þótt það hefði
ekki neitt að gera við hlut ina. Fólk
átti t.d. fleiri bíla en það þurfti á að
halda. Auk leik rits ins er stutt mynd
sem tveir nem end ur skól ans hafa
gert með að stoð okk ar allra. Stutt­
mynd in er um skóla líf ið og kenn ar­
ana og nýt um við það til að gera grín
að þeim. Einnig verða í þrótta at riði
sem Agn es Guð munds dótt ir og
Íris Grönd feldt eiga veg og vanda
að. Í Varma landi eru marg ir hæfi­
leik a rík ir krakk ar sem stunda tón­
list ar nám og sum ir af þeim munu
leyfa sýn ing ar gest um að heyra fal­
lega tón list. Það eru nem end ur í
8.­10. bekk sem sjá um skemmti­
at rið in en nem end ur í yngri bekkj­
um sýna af rakst ur af vinnu í þema­
viku, þar sem fjall að var um nán­
asta um hverfi Varma lands.
Eft ir skemmti at rið in verð ur hið
heims fræga kaffi hlað borð þar sem
8. ­ 10. bekk ur töfr ar fram freist­
andi veit ing ar.
Hér gefst gott tæki færi fyr­
ir gamla nem end ur, frænk ur og
frænd ur, mömm ur og pabba, systk­
ini, ömm ur og afa að eiga skemmti­
lega kvöld stund með nem end um
skól ans.
Frétta til kynn ing frá nem end um
GBF á Varma landi.
Hvað skyldi það nú
vera? Að frá töldu því,
að koma land inu og
þjóð inni á haus inn, er
það trú lega að koma
Orku veit unni á haus inn líka. Ég hélt
að það væri ekki hægt. Mig óraði ekki
fyr ir að slík ir snill ing ar væru til. Ég
kann ekki þessa hrak falla sögu Orku­
veit unn ar og trú lega eng inn ann ar.
Og ef hún væri rak in í máli og mynd­
um, myndi eng inn trúa henni og
halda að þetta væri nýjasti þátt ur inn
í Spaug stof unni. Sama er að segja um
manna ráðn ing ar fyr ir tæk is ins. Tug­
um starfs manna var sagt upp störf­
um fyr ir nokkrum mán uð um, trú­
lega eins og vant er. Ræst inga kon un­
um fyrst og aðr ir voru sett ir í úr eld­
ingu. Þá sagði fólk: Það er ekki von
á góðu. Þarna hafa starfs manna mál in
bara far ið úr bönd un um og nú er búið
að hreinsa til. Nú, að eins nokkrum
mán uð um síð ar, er búið að boða aðra
rass íu ekki minni. Og þá er spurt:
Hver vinn ur þau störf, sem þetta fólk
vann? Eða voru þau aldrei til nema á
papp ír un um? Spyr sá sem ekki veit.
En bor ið sam an við alla hina vit leys­
una, sem við geng ist hef ur, er þetta
titt linga skít ur, í krón um talið.
Mér skilst að nú liggi ein ar þrjár
vél ar ó upp sett ar á hafn ar bakk an um
og ekki séu til pen ing ar til að setja
þær upp. Og það sem verra er. Það
er búið að panta nokkr ar í við bót og
eng ir pen ing ar til að borga þær með.
Mér skilst að eng in viti, hvað ætti að
nota þær, þó þær kæmu til lands ins.
Vegna þess ara véla gætu, ris ið mála­
ferli, ef ekki tekst að fjár magna kaup­
in.
Mér sýn ist að nú sé runn ið upp
ljós fyr ir þeim Orku veitu mönn um.
Til gang ur inn með stofn un raf veitn­
anna í land inu var sá að fram leiða
raf orku handa eig end um sín um og
dreifa henni. Þetta gekk vel á sín um
tíma. Þarna hófst vel meg un Ís lend­
inga. Seinna komu svo hita veit urn ar.
Allt gekk þetta vel og þjón aði eig end­
um sín um vel, árum sam an. En svo
gleymd ist að al at rið ið í þessu öllu og
menn settu það til hlið ar og gengu
græðg i svæð ing unni og vit lausri póli­
tík á hönd og þá hrundi spila borg in.
Eft ir mikl ar breyt ing ar og átök, sem
við Ak ur nes ing ar gerð um í orku mál­
um okk ar, lögð um við okk ar orku fyr­
ir tæki (Ég man ekki hvað það hét síð­
ast, en við gerð um eins og bank arn­
ir og skipt um stund um um nöfn) inn
í Orku veitu Reykja vík ur og feng um
margt gott út úr því. Og sam kvæmt
mín um upp lýs ing um erum við bún ir
að fá a.m.k. einn milj arð króna í arð.
En nú er kom ið babb í bát inn.
Þess ir pen ing ar eru horfn ir í sukk
ald ar inn ar. Þeir eru ekki til og nú þarf
að taka lán, að minnsta kosti jafn stórt
og arð in um nem ur til að end ur greiða
hann og þetta þurfa hin ir eig end urn­
ir að gera líka. Og þá kom upp úr
dúrn um að borg ar stjór inn í Reykja­
vík átti eina átta milj arða í rassvas­
an um og sagð ist geta lagt þá í púkk­
ið. Er þetta þá bara vind ur í vatns­
glasi og allt í besta lagi? Nei, ekki al­
veg. Það þarf að hækka svo lít ið gjald­
skrána, en ekk ert mik ið, segja menn.
Frá veit una ekki nema 45% og ann­
að eft ir því (hér er efni í aðra grein).
Ekki ó merk ari mað ur en Al freð Þor­
steins son, sem byggði eitt veg leg asta
papp írs mu steri, sem sög ur fara af, lét
eitt svo um mælt að borg ar stjórn­
in í Reykja vík hag aði sér eins og eit­
ur lyfja sjúk ling ur í pillu búð í sjóð um
Orku veit unn ar. Og trú lega varð fyr­
ir tæk ið oft ar en ekki að taka lán fyr ir
arð greiðsl un um.
En hvað gerð ist í raun og veru?
Trú lega veit það eng inn og vill eng­
inn vita, en mér skilst að eigi að rann­
saka það. Ef það verð ur gert, þá þarf
bara að mat reiða þá rann sókn, þannig
að hún renni ljúf lega nið ur um kok ið
á eig end un um. Þá gleym ist þetta og
allt verð ur gott, sem fyrr. Án þess að
þekkja nógu vel til í þessu fyr ir tæki er
ég nokk uð viss um að það voru ekki
verk fræð ing arn ir og tækni menn irn­
ir sem brugð ust og hafi skil að sín um
þætti vel. En vera má að þeir hafi ver­
ið of marg ir vegna út rás ar vit leysunn­
ar, sem aldrei varð barn í brók (það er
líka sér kap ít uli). Ég hef fylgst svo lít ið
með, hverj ir hafa set ið í stjórn Orku­
veit unn ar und an far ið og kom ist að því
að í henni hafa ver ið ein tóm ir póli­
tíkus ar, sem ekki eru klár ir í pen inga­
mál um. Þar hef ur ís lenska að ferð in
ver ið not uð til hins ýtrasta. Því minna
sem menn vita um það, sem þeir eiga
að stjórna, því betra. Og ég í mynda
mér að stjórn ar menn hafi ekki vit að
meira um raf orku, en að það kem ur
ljós á per una, eða slokkn ar ef rof an­
um við dyrn ar er smellt.
Það er svo lít ið skrít ið að heil inn
í Ís lend ing um fún ker ar aldrei fyrr
en allt er kom ið í steik og nú er allt
í steik. Þá er ekki von laust að menn
fari að hugsa, ef heil inn er ekki orð­
inn ó virk ur af langvar andi notk un ar­
leysi. En þá fáum við bara er lenda sér­
fræð inga. Það ger um við hvort sem er
alltaf þeg ar þarf að mat reiða ofan í
okk ur vit leys una og gera hana bragð­
góða. Svo étum við allt með bestu list,
en fáum því mið ur stund um ó þæg indi
í mag ann og stund um nið ur gang.
Jón Frí manns son.
Raf virkja meist ari.
Dag ana 5.­6. apr íl 2011 fund­
uðu full trú ar korta stofn ana Ís lands,
Nor egs, Sví þjóð ar, Fin nlands, Dan­
merk ur, Græn lands, Banda ríkj anna,
Rúss lands og Kanada um upp bygg­
ingu á grunn gerð fyr ir landupp lýs­
ing ar á norð ur slóð um (Arct ic SDI).
Auk full trúa korta stofn ana tók full­
trúi Norð ur skauts ráðs ins þátt en
verk efn ið er unn ið í nánu sam starfi
við ráð ið. Verk efn ið nær til mjög
stórs svæð is á norður hveli jarð ar
sem þek ur 1/6 af yf ir borði jarð ar­
inn ar og því þarf mikla sam vinnu,
gott skipu lag og nýj ustu tækni til að
hægt verði að veita not end um að­
gang að staf ræn um grunn kort um á
net inu sem er meg in mark mið verk­
efn is ins. Á fund in um var fyrst og
fremst fjall að um verk á ætl un fyr ir
Arct ic SDI og var hún sam þykkt.
Einnig var á kveð ið að Magn ús
Guð mundss on for stjóri Land mæl­
inga Ís lands verði for mað ur stjórn­
ar Arct ic SDI verk efn is ins næstu
tvö árin, en hann er full trúi allra
nor rænu korta stofn anna.
Arct ic SDI verk efn ið á sér nokkra
sögu en á fundi for stjóra nor rænna
korta stofn ana sem hald inn var í
Ill ulissat á Græn landi í sept em­
ber 2008 var sam þykkt að beina
því til Norðu skauts ráðs ins (Arct ic
Council) að korta stofn an ir Norð­
ur land anna myndu hafa frum kvæði
að því að byggja upp grunn gerð fyr­
ir landupp lýs ing ar á norð ur slóð um.
Síð an þá hef ur ver ið unn ið að mál­
inu í ná inni sam vinnu við Norð ur­
skauts ráð ið og fleiri.
-frétta til kynn ing
Ár ang urs rík ur fund ur um
korta mál á Norð ur slóð um
Pennagrein
Pennagrein
Árs há tíð GBF á
Varma landi
Hverju hef ur um hverf is vott un
Snæ fells ness á ork að?
Pennagrein
Efna hagsund ur ald ar inn ar