Skessuhorn - 23.01.2013, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 23. JANÚAR 2013
Um þess ar mund ir er að verða til
nýtt fyr ir tæki í ráð gjaf ar þjón ustu
við bænd ur í land inu. Það heit ir
Ráð gjaf ar mið stöð land bún að ar ins
og varð til við sam ein ingu ráð gjaf­
ar þjón ustu bún að ar sam band anna í
land inu og ráð gjaf ar sviðs Bænda­
sam tak anna. Fram kvæmda stjóri
þessa nýja fyr ir tæk is er Skaga mað­
ur inn Kar vel Lind berg Kar vels son
sem und an far ið hef ur ver ið lands­
ráðu naut ur í svína­ og ali fugla­
rækt hjá Bænda sam tök un um. Kar­
vel sagði í sam tali við Skessu horn
að starfs menn Ráð gjaf ar mið stöðv ar
land bún að ar ins yrðu á fimmta tug
á sjö til átta starfs stöðv um í land­
inu. Kar vel hef ur að und an förnu
heim sótt þess ar starfs stöðv ar á samt
starfs manna stjór an um Berg lindi
Ósk Óð ins dótt ur, þar sem með­
al ann ars mark mið og stefna með
þess um breyt ing um hef ur ver ið
kynnt. Að spurð ur seg ir Kar vel að
með þeim sé stefnt að því að bæta
enn frek ar og auka þjón ust una til
bænda, stuðla að auk inni sér hæf­
ingu hjá ráðu naut um og sam ræma
þjón ust una um allt land, þannig að
að gengi bænda að þjón ust unni verði
það sama og óháð bú setu. Kar vel
seg ir að það sé á kvörð un Bún að ar­
þings, sam ráðs vett vangs bænda og
þeirra sam taka, að steypa ráð gjaf ar­
þjón ustu bún að ar sam band anna og
Bænda sam tak anna sam an í eitt fyr­
ir tæki. Talið hafi ver ið nauð syn legt
að ein falda rekst ur inn í ráð gjaf ar­
þjón ust unni eink um þeg ar dró úr
fjár veit ing um frá rík is vald inu gegn­
um bún að ar laga samn ing inn.
Komst í kynni við dýr
og bú skap á Akra nesi
Kar vel er fædd ur og upp al inn á
Akra nesi. Hann er af hin um at­
gervis mikla ´71 ár gangi sem lagt
hef ur ým is legt að mörk um til
menn ing ar auka í bæn um, með­
al ann ars á Írsk um dög um og stað­
ið fyr ir þorra blóti Skaga manna sem
virð ist kom ið til að vera. Kar vel
seg ist reynd ar ekk ert hafa tek ið þátt
í þess um störf um síns ár gangs. Að­
spurð ur seg ir hann að það hafi ekki
ver ið fót bolt inn sem vakti á huga
sinn eins og margra stráka á Akra­
nesi, held ur fór hann í sund ið og
stund aði það af kappi í nokk ur ár.
„Það var sterkt sund lið á Akra nesi
á þess um tíma, en ég var nú ekki
í hópi mesta af reks fólks ins, náði
samt svona á gæt um „ lokal" ár angri
sem ég var á gæt lega sátt ur við."
Það var líka ann að sem Kar­
vel hafði mik inn á huga fyr ir. „Það
var dýra hald og bú skap ur sem ég
komst í kynni við hjá Sig urði föð ur
Gurra vin ar míns, sem hann stund­
aði við heim ili sitt á Steins stöð um,
sem er við fjöl býl is hús in á bak við
Grund a val, en hús in fyr ir bú pen­
ing inn er búið að rífa. Sig urð ur á
Steins stöð um var með kind ur, hesta
og hænsni. Mér þótti mjög á huga­
vert að snudd ast í kring um þetta
með Gurra og gefa dýr un um. Siggi
á Steins stöð um var líka með litla
gróðr ar stöð, seldi mold og blóm,
og setti nið ur kál og kart öfl ur sem
við vor um að hjálpa hon um að taka
upp á haustin."
Í sveit á Ferju bakka
Kar vel seg ir að þessi kynni sín af
bú skapn um á Steins stöð um hafi
orð ið til þess að þeg ar hann var
orð inn sjö eða átta ára fór hann að
sækja það fast að fá að fara í sveit á
sumr in. „Eft ir króka leið um komst
ég í sveit á Ferju bakka til Sum ar liða
Vil hjálms son ar og Láru Jó hann­
es dótt ur. Það var gott að vera hjá
þeim úr vals hjón um. Ég var í sveit
á Ferju bakka í fimm sum ur og fór
þang að oft í heim sókn ir að vetr in­
um. Nýtti hvert tæki færi til að kom­
ast í sveit ina og oft ar en ekki fór ég
þang að á putt an um. Sum ar liði og
Lára áttu átta börn, flest upp kom­
in þeg ar ég var þar, en þau komu
mik ið í heim sókn. Það var mjög
gest kvæmt og skemmti legt á Ferju­
bakka og ekki var það til að draga
úr því að ég sótti þang að. Fjöl­
breytn in var mik il í mann líf inu og
bú skapn um, þar voru kýr, kind ur
og hross. Sum ar liði og Lára höfðu
gott lag á börn um. Það var ekki
ver ið að skipa til verka, held ur leita
á lits, „er ekki rétt að fara að snúa
núna?" átti Sum ar liði til dæm is til
að segja á hey skap ar tím an um. Ég
gekk alltaf glað ur til verks á Ferju­
bakka og mér var treyst fyr ir hin­
um ýmsu verk um." Kar vel seg ir að
með al þess sem hann lærði var að
mjólka, en stund um var eitt hvað að
ein staka kú þannig að þá þurfti að
hand mjólka. „Það gekk bara vel og
ég held ég hafi snemma orð ið lag­
inn við skepn ur og nokk uð glögg ur.
Það kom fyr ir að ég var feng inn til
að bera kennsl á skepn ur. Þá þekkti
ég svip inn, en aldrei hef ég ver ið
góð ur í því að þekkja fjár mörk og
lesa úr þeim. Mér sýnd ist reynd ar
að fjárg leggn in hjá mér væri meiri
fyr ir það að á ein um bæn um var
t.d. mik ið um mórautt fé og koll ótt
á öðr um," seg ir Kar vel og bros ir."
Plat aði kon una út í sveit
Kar vel inn rit að ist á nátt úru fræði­
braut í Fjöl brauta skóla Vest ur­
lands á Akra nesi. „Ég var bú inn að
setja stefn una á að fara í dýra lækna­
nám eft ir stúd ents próf ið, en ein­
hvern veg inn fannst mér all ir vera
að hrann ast þang að, þannig að ég
á kvað að taka því ró lega og halda
á fram að vinna í pípu lögn un um hjá
föð ur mín um og nafna. Það var líka
mik ið að ger ast í mínu lífi á þess um
tíma. Ég var bú inn að kynn ast kon­
unni minni, Lindu Björk Páls dótt­
ur, sem líka er héð an af Akra nesi
og starfar nú í Lands bank an um.
Við byrj uð um að búa fljót lega eft­
ir stúd ents próf ið, keypt um okk ur
íbúð á Neðri­Skag an um og eign­
uð umst barn. Um sama leyti dó
móð ir mín Ó laf ía Ó lafs dótt ir. Eft­
ir nokkurn tíma fór ég svo að hugsa
minn gang og náði að plata kon una
með mér upp í Borg ar fjörð. Þá fór
ég í Bænda skól ann á Hvann eyri þar
sem við átt um heim ili, og hún fór
í nám á Bif röst. Ég fór svo í fram­
halds deild ina og há skóla nám ið.
Lauk því námi og tók það að hluta
í Kaup manna höfn þar sem ég sér­
hæfði mig í svína rækt."
Kar vel seg ir að Gunn ar Ás geir
Gunn ars son, sem í kring um 1990
setti á fót all stórt svína bú á Hýru­
mel í Hálsa sveit, hafi sótt það fast
að fá hann sem bús stjóra þeg­
ar hann kom heim frá námi 1999.
Fljót lega gerð ist Kar vel með eig­
andi í bú inu á Hýru mel, sem var að
vaxa á þess um tíma, m.a. með kaup­
um á minna búi á Staf holts veggj­
um í Staf holtstung um. Árið 2000
byggðu Kar vel og Linda Björk hús
á Hýru mel og fluttu þang að.
Mik ill vöxt ur
í svína rækt inni
Kar vel seg ir að á þess um tíma hafi
ver ið mik ill vöxt ur í svína rækt inni
á Ís landi. „Það voru tug ir svína búa
í land inu, en mörg þeirra frek ar lít­
il og frum stæð. Skref ið var tek ið í
þá átt að búin yrðu stærri og tækni­
vædd ari, jafn framt sem þeim fækk­
aði. Á þess um tíma voru bænd­
ur að byrja að blanda fóðr ið sjálf ir,
sæð ing ar komu til og skipu lagð ari
vinnu brögð voru á bú un um. Það
sem skipti þó mestu máli var að haf­
inn var inn flutn ing ur á nýj um kynj­
um frá Nor egi, af urða meiri dýr um.
Fram leiðn in jókst á bú un um, sem
leiddi til þess að svína kjöt ið varð
miklu ó dýr ara til neyt enda og sal­
an jókst. Stækk un bú anna var samt
ekki í sam ræmi við eft ir spurn ina,
sem leiddi til gríð ar legs verð falls á
svína kjöti árin 2002­2003. Nokk ur
bú fóru í þrot og mikl ir rekstr ar­
örð ug leik ar steðj uðu að grein inni.
Marg ir, þar á með al við á Hýru­
mel, voru bún ir að ganga í gegn um
mikl ar fjár fest ing ar og breyt ing ar á
frek ar skömm um tíma og höfð um
ekki náð jafn vægi í rekstr in um þeg­
ar ann að verð fall kom á mark aðn­
um 2007. Síð an kom banka hrun ið
í kjöl far ið, sem varð til þess að all ur
kostn að ur tvö fald að ist og marg ir í
þess ari grein sem og öðr um urðu
tækni lega gjald þrota," seg ir Kar­
vel, en bæði hann og með eig and­
inn Gunn ar Ás geir drógu sig út
úr rekstr in um um ára mót in 2009­
10. Það var lán fyr ir Kar vel og fjöl­
skyldu að hafa sýnt þá fyr ir hyggju
að byggja flytj an legt í búð ar hús á
Hýru mel, sem þau seldu síð an í
maka skipt um fyr ir hús á Akra nesi.
Hús ið á Hýru mel var flutt í Öl ver í
Hafn ar skógi.
Í póli tík og fé lags mál­
um
Kar vel seg ist reynd ar ekki hafa
get ið þátt töku sinn ar í fé lags mál­
um sem hef ur ver ið tals verð, bæði í
hans sér greina fé lagi í svína rækt inni
og í stjórn Bún að ar sam taka Vest­
ur lands. Þá hef ur hann líka set­
ið Bún að ar þing, auk nefnda starfa
fyr ir Borg ar byggð og Borg ar fjarð­
ar sveit. Kar vel seg ir að þetta hafi
ver ið um brota tím ar með an þau
bjuggu í Hálsa sveit inni, en Linda
Björk kon an hans var sveit ar stjóri
Borg ar fjarð ar sveit ar eft ir sam ein­
ingu ná granna hrepp anna í Borg ar­
fjarð ar hér aði sunn an Hvít ár. Kar­
vel tók einnig þátt í póli tísku starfi,
var með al þátt tak enda í próf kjöri
Sjálf stæð is flokks ins í Norð vest­
ur kjör dæmi fyr ir síð ustu al þing is­
kosn ing ar og hafn aði þar í miðj­
um hópi. Hann fékk um 800 at­
kvæði og kveðst hafa ver ið mjög
sátt ur með þá út komu. „En ég verð
að við ur kenna að upp á síðkast ið
hef ur minn póli tíski á hugi dofn að
mjög. Lík lega er það í takt við það
sem er að ger ast í land inu. Stjórn­
mál in á Ís landi höfða ekki mik ið til
fólks í dag."
Ótt ast ekki að bænd ur fái síðri þjón ustu en áður
Rætt við Kar vel Lind berg Kar vels son fram kvæmda stjóra Ráð gjaf ar mið stöðv ar land bún að ar ins
Kar vel Lin dberg Kar vels son í heim sókn á rit stjórn Skessu horns.
Kar vel á samt syni sín um stadd ur á Snæ fells nesi.
Árið kvatt með systk in um, Kar vel er lengst til hægri.