Ægir - 01.08.2006, Síða 18

18
S A G A N
Galathea leiðangurinn leitar
Hans Hedtoft
Það er nokkuð ljóst hvar
skipið nákvæmlega sökk og
því hafa nokkrum sinnum
verið gerðir út leiðangrar til
þess að freista þess að finna
flak „Hans Hedtoft“, en án ár-
angurs. Síðast var þetta hafs-
svæði skannað nákvæmlega í
september sl. þegar hinn svo-
kallaði Galathea rannsókna-
leiðangur var á þessum slóð-
um, en hann er gerður út á
varðskipinu Vædderen, sem
Íslendingar kannast vel við.
Vædderen fór oft yfir svæðið
og freistuðu vísindamennirnir
um borð að sjá einhver merki
um skipið, en allt kom fyrir
ekki. Mögulega hefur skipið á
þessum tæpu fimmtíu árum
grafist niður í leirkenndan
botninn og því koma ekki
fram neinar vísbendingar um
skipið þó svæðið sé skannað
með nýjustu og fullkomnustu
mælitækjum.
Titanic 2
Þessi ótrúlega hörmungarsaga
um Hans Hedtoft minnir
óneitanlega sláandi mikið á
Titanic. Bæði skipin voru í
jómfrúarferðum sínum, bæði
voru skipin talin ósökkvandi
og bæði skipin rákust á ísjaka
og sukku í kjölfarið.
Hans Hedtoft var hannað
sérstaklega til þess að stand-
ast áraun hafíss og því kom
það eins og köld vatnsgusa
framan í fólk þegar spurðist
út að skipið hefði þurft að
láta í minni pokann fyrir haf-
ís.
Hans Hedtoft var 2.800
brúttórúmlestir að stærð.
Skipið var í alla staði mjög
vel útbúið, m.a. var það sér-
styrkt til þess að sigla í ís og
vatnsþétt skilrúm áttu að gera
það að verkum að þótt gat
kynni að koma á einum stað
á skipið, þá átti það að
megna að standa það af sér.
Um borð voru þrír 35
manna björgunarbátar, tveir
20 manna og fjórir 12 manna
gúmmíbjörgunarbátar með
sjálfvirkum neyðarsendum.
Öryggismálin voru því í önd-
vegi og raunar mun meira
lagt upp úr þeim í þessu
skipi en áður hafði þekkst.
En það dugði þó ekki til.
95 manns um borð
Hans Hedtoft lagði upp í
hina örlagaríku ferð frá Kaup-
mannahöfn þann 7. janúar
1959 og var ferðinni heitið til
Julianehåb á Grænlandi. Um
borð voru 40 í áhöfn og 55
farþegar - bæði fullorðnir og
börn. Meðal farþega var
danski þingmaðurinn Augo
Lynge.
Ferðin til Grænlands gekk
afar vel og þótti skipið í alla
staði hreint frábært. Hraðinn
var mikill og þægindin um
borð engu lík. Frá Julianehåb
lá leiðin til fleiri bæja á
Grænlandi, m.a. Godthåb,
Manitsoq og Sisimiut, en frá
Julianehåb var lagt í ‘ann
áleiðis til Kaupmannahafnar
þann 19. janúar kl. 21.15.
Leiðin lá í suður og fyrstu
dagana var siglingin tíðinda-
laus og gekk vel. Þann 30.
janúar fór hins vegar að gefa
á bátinn og kl. 13.56 barst
neyðarkall frá skipinu þess
efnis að það hefði rekist
harkalega á borgarísjaka, um
það bil 20 sjómílur suðuaust-
ur af Hvarfi, syðsta odda
Grænlands. Klukkan 15.12
bárust síðan aftur þær fréttir
frá skipinu að það væri
umlukið borgarísjökum og
allt bendi til þess að það væri
að sökkva. Skipverjar á þýska
togaranum Johannes Kruss
frá Bremerhaven, sem voru
staddir um 25 sjómílur í aust-
ur frá Hans Hedtoft heyrðu
neyðarkallið og sigldu rak-
leiðis í átt að skipinu. Ferðin
sóttist hins vegar seint vegna
hafíss og hríðarhraglanda.
Klukkan 17.41 bárust síð-
ustu skilaboðin frá Hans
Hedtoft - „Við erum hægt og
bítandi að sökkva“ og um 25
mínútum síðar heyrðu skip-
verjar á Johannes Kruss SOS-
merkið frá skipinu. Ekkert
varð að gert. Þetta
ósökkvandi skip hafði látið í
Hið ósökkvandi danska skip hvílir á botni sjávar um 20 mílur suðaustur af Hvarfi:
Gátan um Hans Hed-
toft ennþá óleyst
- leit Galathea rannsóknaleiðangursins í september sl. að flakinu bar ekki árangur
„Við erum hægt og bítandi að sökkva“. Þetta voru síðustu skila-
boðin frá danska skipinu „Hans Hedtoft“ klukkan 17.41 þann
30. janúar árið 1959, en þá var skipið statt suður af Hvarfi á
Grænlandi. Þessi skipsskaði hefur allar götur síðar verið mönn-
um mikil ráðgáta, en þetta var jómfrúarferð skipsins og um borð
voru 95 manns - allir fórust.
Hans Hedtoft var glæsilegt skip. Það var sagt ósökkvandi, en annað kom á daginn,
rétt eins og með Titanic forðum daga.
Margt fyrirmenna í Dannmörku var viðstatt sjósetningu Hans Hedtoft, enda var
hvergi til sparað að gera skipið glæsilegt. Og það er til marks um hversu stórt
verkefnið var að skipið var látið heita í höfuð Hans Hedtoft, sem var formaður
Jafnaðarmannaflokksins danska og forsætisráðherra í Danmörku 1947-1950 og
1953-1955.
aegirsept2006 10/11/06 2:54 PM Page 18