Alþýðublaðið - 06.08.1924, Qupperneq 2

5?
m.\lv im wB'LSkmíim
Y extirnir.
Skattar til baukanna.
Tekjur ríkissjóðsias á næsta
ári eru áætlaðar llðlega 8 millj-
ónir króna, verðá sjálfsagt meiri.
Mestur hluti þeirra eru skattar,
sem vegna ranglátr&r skattaiog-
gjafar, samianar af sérhlífnum
burgeisum, lenda aðallega á al-
þýðu og þyngst á þeim, sem
mlnst hafa gjaldþoiið.
En auk þessá verða lands-
menn að greiða skatt tii bank-
anna, vexti af fé þvf, sem þeir
lána tii atvinnureksturs, verzl-
unar og þess háttar. Þessi skatt-
ur lecdir einnig á aiþýðunni,
þvf að burgelsar iáta hina end-
urgreiði sér þá vexti. sem þeir
í biii borga, með því ad van-
gjalda viunu hennar og afnrðlr
og hækka verð aðkeyptrar vöru.
Þar sem nú vextirnir eru greiddir
af alþýðu, og hækkua þeirra og
lækkun hefir mikil áhrif á kaup
gjald og vðruverð og alla af-
komu hennar, á hún að sjálf-
sögðu helmtlngu á, eð hún sé
engu leynd um þessi efni, að
henni só skýrt rétt og satt frá
þvf, hve mikið hún geldur, hvort
nauðsynlegt er, að vextirnir
séu svo háir, sem þeir eru, og
tli hvers þeim er varið.
Það er bein og ótvíræð skylda
bankastjórnanna að gera svo giögg
og góð reikningsskil, að alt þetta
verði almenningi Ijóst, og stjórn-
inni ber að gætá þess, að þær
bregðist ekki þessari skyldu
slnni.
í fyrra voru útlánsvextir Lands-
bankans 6°/0 fyrrl hluta ársins
og 7°/o binn síðari; vextir ís-
landsbanka voru 61/a°/o o? 7%•
Að öilum líkindum háfa lands-
mean á árinu greitt bönkunum
báðum í vcxti talsvart yfir 6
milljónir króna. Landsbankinn
f srir f reikningi sínum bæði inn-
og út-borgaða vexti, en íslands-
banki færir aftur á rcóti í sínum
reikningi að eins vaxtamun’nn;
hann er ásamt ómakslaunutu
bánkans Hðiega i'/a milljóo. Hve
mlkla vrxti landsmenn hafa greitt
bankanum á árinu, sést hvergi í
reikningum hins. Því er haldið
vandlega leyndú, eins og því
!íka *r leynt þar, hve mikinn
i rtyrk bankinn hefir þegið hin
slðari ár af aimannafé, og hve
mjög hum vanreiknar gengi á
erlsndum skuldum sínum.
Vextir af Innlánsfé munu nú
vera um 41/s°/0 og enn lægri af
innstæðufé á hlaupareikningl.
Báðir eru bankarnir skattfrjálsir,
og auk þess hefir ísUndsbanki
seðlaútgáfuna. í-ílándsbankaseðl-
ar í umferð um áramótin voru
um 6% miiljón króna og meðal-
umferð talsvert hærri.
Verður af þessu skiljániegt,
hvernig bankinn hefir farið að
því að taká Hðl. 1 % mllljón
króna, meira en þriðjung alls
hlutafjárins, að eins f vaxtamnn
og ómakslaun á einu ári, enda
þótt eigið fé hans sé að eins
lítið brot af þvf fé, sem hsnn
hefir f veitu, en mestur hluti
þess iagður bankanum til af al-
menningi og þjóðinni sem heild.
Snemma á þessu ári hækkuðu
báðir bankarnir svo vextlna upp
upp f 8 °/0; þar við bætast ómaks-
launin % — 1 %; verður það
samtals alt *ð 9 % eða nálægt
einum elle'ta hluta af árlegum
útlánum bankanna, sem þeir taka
f sinn hlut. Að öllum Ifklndum
nemur þessi skattur til bankanna
í ár 7 — 8 milljónum króna eða
nærfeit jafnmiklu og áætlaðar
tekjnr rfkissjóðs næsta ár; hækk-
unin ein mun nema 1 — 2 miíl-
jónum króna.
Var nú þessi vaxtahækknn
nauðsynleg? Var óhjákvæmilegt
að fþyngja alþýðu svo trekiega
með skattaaukniogu tll bankanna
samtímis verðtolilnum og tolla-
hækkuninni?
Hvað segja reikningar bank-
anna þar um? Hvernig hafa
þeir notað vaxtamuninn?
Reksturskostnaður Landsbank-
ans bér varð um 318 þús. kr.;
þáð, sem þá var eftir, nottiði
hann til að skrlfa af útistandandl
skulduro og jrfná gengistap og
tók auk þess úr varasjóði sínum
fast að elnni miiljón k'óna f satca
skyni. Samt virðist hínn ekki
standa á þelm horleggjam, að
vaxtahækkunin hafi verlð nauð-
, synle,.. lians vegna, því að enn
telst hann ei^a f vara»jóði um
2 milljónir 300 þúsund krónnr.
Reksturskostnaður ísiands-
banka hefir orðið um 570 þús.
1 kr.; þar af hefir bankastjórnln öll
H»f»ocKKMiQ(«a(«GX9oe»(»9!»;p
AlÞýðublaðlð
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla
við Ingólfsstrœti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd.
Skrifstofa
á Bjargarstig 2 (niðri) opin kl.
9i/a—lOVa árd. og 8—9 síðd.
Símar:
638: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
Ye r ð 1 ag:
Askriftarverð kr. 1,0C á mánuði.
Auglýsingaverð kr. 0,15 mm.eind.
I
I
8
u
ð
ö
ö
Husapappi,
panelpappi
ávait fyrlrliggjaDdl.
Herlui Clsusea.
Sími 89.
Málningarvðrur.
Zinkhvíta, Blýhvíta, Fernis-
olía, Japanlökk, — Að eins
beztu tegundir. — KoniS
og athugið veröið ábur en
þér gerið kaup annars staðar.
Hf. rafmf. Híti & L j 6s.
Langavcgi 20 B. — Sími 830.
Ný bók. Maður frá Suðup-
Ameríku. Pantanip
afgpelddar f sima 1289.
fengið um 90 þúsund, en Claes-
sen einn um 40 þúsnnd. Auk
þess fengu endurskoðendur og
fulltrúaráð 13 þúsund fyrir að
skrifa undlr reikningana, svb upp-
lýsandl sem þeir eru. Hluthafar
ferguútbo gaðan 5% arð at hluta-
bréfum slnum, kr. 225 þú-uud,
og aukna semeign sína f bank-
anum um liðlega 300 þús,, sam-
tals þannig f sinn hlut nokkuð
yfir hálfa mllljón. Ekkert var