Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.2013, Qupperneq 16

sólarvörn sem
ber að forðast
16 Neytendur 24. júlí 2013 Miðvikudagur
Hitaveitupottar ódýrari í rekstri
n Alltaf nýtt vatn og engin sóttvarnarefni
Þ
egar kemur að vali á heit-
um potti stendur það á milli
hitaveitpotta og rafmagns-
potta. Um þetta er fjallað á
síðu Orkuveitu Reykjavíkur og tekn-
ir saman kosti og gallar þeirra. Þar
segir að helsti kosturinn við hita-
veitupotta fyrir utan lágan rekstrar-
kostnað, sé að vatnið er alltaf nýtt
í pottinum sem sé ólíkt rafmagns-
pottum. Í þeim sé sama vatnið notað
vikum og jafnvel mánuðum saman.
Til að hægt sé að nota sama vatnið
í svo langan tíma þurfi að nota ýmis
hreinsi- og sóttvarnarefni, viðhafa
mælingar um ástand vatnsins og við-
eigandi hreinsibúnaður verði að vera
til staðar í pottinum. Helsti kostur-
inn við rafmagnspotta sé sá að þá má
nota þar sem hitaveitu nýtur ekki við.
Einnig er tekinn saman munur-
inn á rekstri slíkra potta og kem-
ur fram að ef pottur er notaður
reglulega eða 10 sinnum eða oftar
í mánuði, ætti í flestum tilfellum að
vera hagstæðara að hafa sírennsli í
hitaveitupotti í stað þess að fylla og
tæma í hvert skipti. Ef potturinn er
mikið notaður, opinn lengi í senn og
oft í viku er töluvert ódýrara að reka
hitaveitupott.
Kostnaðurinn við að fylla og tæma
eftir eitt skipti sé 100 krónur með hita-
veitu en 600 krónur ef um rafmagns-
pott er að ræða. Notkun í einn mánuð
sé 1.000 krónur á hitaveitupott en
5.000 krónur á rafmagnspott. n
gunnhildur@dv.is
algengt verð 254,9 kr. 250,5 kr.
algengt verð 252,7 kr. 248,7 kr.
höfuðborgarsvæðið 252,6 kr. 248,6 kr.
algengt verð 252,9 kr. 248,9 kr.
algengt verð 256,4 kr. 250,5 kr.
Melabraut 254,7 kr. 250,3 kr.
Eldsneytisverð 23. júlí
Bensín DísilolíA
S
jöunda árið í röð hafa
bandarísku samtökin En-
vironmental Working Group
skoðað og gefið sólarvörn
einkunnir byggðar á rann-
sóknum vísindamanna. Kannað var
hve mikla vörn yfir 1.400 tegundir af
sólarvörn, varasalvar, farðar og önn-
ur krem með SPF (Sun Protection
Factor), veittu og komst EWG að því
að einungis 25 prósent þeirra veittu
auglýsta vörn gegn bæði UVA- og
UVB geislum sólar.
Sólin er nú loksins farin að láta
sjá sig á Suður- og Vesturlandi og
heldur vonandi áfram að skína
á norð- og austurlendinga. Auk
þess sem fréttir hafa borist af því
að sólar strandarferðir séu nú nær
uppseldar. Það er því mikilvægt að
nota réttu vörnina en Nneka Leiba,
sem fór fyrir rannsókn EWG tók
saman hvaða sólarvörn við ættum
aldrei að nota.
sólarvörn sem inniheldur
Retinol
Retinol eða A-vítamín getur auk-
ið hættuna á æxlamyndun í húð
þegar það kemst í snertingu við
sólar geisla en þetta eru niðurstöð-
ur nokkurra rannsókna. Efninu er þó
bætt í fjölmargar gerðir sólarvarna
þar þar sem vítamínið er vörn gegn
hrukkum og bólum. „Þetta er sér-
staklega varhugavert þar sem tíðni
húðkrabbameins hefur aukist um
2 prósent á ári síðustu tíu ár,“ segir
Leiba. Yfirvöld í Kanada hafa áhyggj-
ur af þessu og það hefur komið til
tals að setja varúðarmerkingar á sól-
arvörn sem innihalda A vítamín.
sólarvörn með sPF stuðul
hærra en 50
SPF segir til um hve mikla vörn var-
an veitir gegn einungis UVB geisl-
um en ekki gegn UVA geislum.
Vörnin gegn þeim síðarnefndu er
léleg í vörum merktum 50+ sam-
kvæmt Leiba. Sólarvörn með svo
háum stuðli gefur okkur falskt
öryggi. „Þar sem þær verja þig
lengur gegn UVB, þá brennur þú
ekki og ert þeim mun lengur í sól-
inni. Á þann hátt færðu enn meira
af hættulegum UVA geislum,“ segir
hún. Bandarísk heilbrigðisyfirvöld
vilja því láta banna sólarvörn sem
auglýst er sem 50+ þar sem hún gef-
ur misvísandi skilaboð.
sólarvörn sem inniheldur
oxybenzone
Oxybenzone er efni sem er sett í
sólar vörn og fer inn í húðina. Vanda-
málið er, að sögn Leiba, að efnið fer
mjög auðveldlega inn í húðina og
inn í æðakerfið. Þegar það er kom-
ið inn í líkamann hermir það eftir
hormóninu estrógen og getur haft
hormónatruflandi áhrif sem og leitt
til vandamála við getnað og skjald-
kirtilinn. Meira en helmingur þeirr-
ar sólarvarnar sem EWG skoðaði,
innihélt oxybenzone og rannsókn-
ir heilbrigðisyfirvalda í Bandaríkj-
unum hafa fundið efnið í 96 pró-
sentum Bandaríkjamanna. Lesið vel
innihaldslýsingar á sólarvörninni en
oxybenzone er merkt sem benzoph-
enone eða benzophenone-3.
sólarvörn í formi púðurs,
úða eða blautþurrka
Það ætti aldrei að setja neitt í þá
sólar vörn sem þú getur andað að
þér og hefur mögulega áhrif á horm-
ónastarfsemina. Auk þess bend-
ir Leiba á að þegar þú úðar á þig
sólar vörn getur verið erfitt að átta
sig á hvort þú sért að nota nægilega
mikið af henni. Það sama gildi um
púður og blautþurrkur. Sólarvörn í
formi púðurs eða blautþurrka hafa
nú verið bönnuð í Bandaríkjunum
og ekki verður hægt að kaupa slíka
frá og með næstu áramótum.
Blanda af sólar- og
skordýravörn
Þessar eru óþarfar og mögulega
skaðlegar. Skordýravörn inniheldur
efni sem virka gegn skordýrum en
getur einnig virkað ertandi á húð-
ina. Þessi efni má einungis nota einu
sinni á dag en sólarvörn ætti mað-
ur að bera á sig á tveggja tíma fresti.
Þar að auki er skordýravörn óþörf, að
sögn Leiba, nema þú sért í löngum
gönguferðum um óbyggðir erlendis.
Skordýr herja einkum á fólk við ljósa-
skiptin en ekki yfir hádaginn þegar
UV geislarnir eru sterkastir.
Dagkrem, varasalvar og
farði með sPF stuðli
Minna en 10 prósent af slíkri vöru
standast kröfur EWG um varnir
gegn UVA- og UVB geislum. Hún
getur auk þess ekki veitt þá breið-
virku vörn sem mælt er með. Allar
yfirlýsingar um að þessi vara komi
í veg fyrir bruna og húðskemmd-
ir eru því ýktar, samkvæmt EWG.
Auk þess bera konur þessa vöru á
sig einu sinni á dag sem er ekki nóg
þar sem sólarvörnin virkar einung-
is í örfáar klukkustundir. n
nauthólsvík Þangað flykkj-
ast sólþyrstir Reykvíkingar.n Sólarvörn getur innihaldið skaðleg efni
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Svona verjumst
við sólinni
Besta ráðið til að verjast skaðlegum
geislum sólarinnar er að vera í fötum
eða í skugga. Eins er tímasetning mikil-
væg en hér er listi yfir það sem þú þarft
að hafa í huga:
Ekki brenna
Rauð húð og húð sem flagnar er
vísbending um að þú hafir verið of lengi
óvarinn í sólinni. Sólbruni getur leitt til
krabbameins, vertu því varkár.
Vertu í fötum
Bolir, hattar, stuttbuxur og buxur hjálpa
til við að halda UV-geislum frá húðinni.
Vertu í skugga
Sittu undir tré eða sólhlíf og haltu
ungbörnum alltaf í skugganum þar sem
húð þeirra hefur ekki mynda efni sem
ver hana gegn geislum.
Skipuleggðu þig eftir sólinni
Reyndu að vera utandyra á þeim tíma
dags þegar sólin er ekki sterk. Geislar
hennar ná hámarki þegar hún er sem
hæst á lofti.
Sólgleraugu eru nauðsynleg
Ekki bara til að líta vel út heldur er mikil-
vægt að verja augu þín fyrir geislunum.
Sum sólarvörn ver húðina gegn bruna en
ekki öðrum tegundum húðskemmda og
vertu því viss um að kaupa breiðvirka vörn.
Heitir pottar Rafmagns-
pottar eru hentugir þar sem
hitaveitu nýtur ekki við.
Matvæli á sól-
brennda húð
Þeir sem hafa ekki náð að verja
sig fyrir sólinni geta fundið ráð
við brunanum í eldhúsinu en
ýmis matvæli geta hjálpað til við
að lina óþægindi sem af honum
verða. Má þar nefna kartöflur en
sterkjan í þeim hjálpar til við að
lina sársaukann vegna brunans.
Tannín í jarðarberjum dregur úr
sviða og í salati má finna náttúru-
leg efni sem deyfa sársauka og
hjálpa á þann hátt við sólbruna.
Gott ráð við
bráðnandi ís
Allir foreldrar kannast við það
þegar heitt er í veðri og við gefum
börnunum ís hve fljótt hann byrj-
ar að bráðna og leka niður litlar
hendur. Á síðunni hus-raad.dk er
að finna gott ráð við því. Það geng-
ur út á að vera með pappírsform
eins og notuð eru við bollaköku-
eða muffinsbakstur. Þá er gert lítið
gat og botninn á ísforminu settur
þar í gegn. Börnin eru látin halda
á ísnum undir forminu sem tekur
við öllum bráðnaða ísnum. Þetta
ætti að minnka klístur á höndum
og útbíuð föt.
Þrif á hita-
brúsum
Það getur verið erfitt að ná hita-
brúsanum almennilega hrein-
um og oft festist kaffilykt í hon-
um. Gott ráð við því er að setja
uppþvottaefni í brúsann og hella
svo sjóðandi vatni í hann. Látið
standa í smá tíma og skolið svo vel
og vandlega. Lyktin ætti að hverfa
með þessu og brúsinn tilbúinn í
útileguna eða í gönguna.