Dagblaðið Vísir - DV - 06.09.2013, Blaðsíða 34

34 6.–8. september 2013 Helgarblað
m e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
,,Sósíalískt ofurhetjudrama“
Elysium
eftir Neil Bloomkamp
Leynist fyrir-
sögn hér?„ Svona fjölmiðlun með uppslætti úr kommentakerfum er að
verða fáránlega þreytt
djók. Kyndir undir reglu-
legum (daglegum) upphlaupum, fóðrar
reiði og fordóma og keyrir upp pólerís-
eringu landsbyggðar
vs. höfuðborgar,
vinstri hægri etc.
Jakob Bjarnar spilar
á þetta í millifyrir-
sögnum, „lafhræddir
listamenn“, „Grjót-
harður grímur“. Gylfi
hatar homma, Grímur hatar listamenn,
Sjón hatar Vestmannaeyjar, Gylfi segir
Sjón að fara á sjóinn (gubb), listamenn
drepa sjúklinga, ég hata síamstvíbura,
Vigdís H. hatar alla, Kolbrún stuðar
verkamenn, Lilliendahl hatar karlmenn,
karlmenn hata konur, vinstri hatar hægri,
Brynjar hatar náttúruna og 70‘s marxista
… ekki smella á þennan link hér fyrir neð-
an. Þetta er „self destruction takki“. Þetta
er að eyðileggja Ísland. Fæ bréf frá vinum
erlendis, „Hvað er í gangi þarna? Djöfull
eruð þið að verða klikkuð“ Fæ statuskvíða
núna – var ég að fóðra skrímslið? Leynist
fyrirsögn hérna?
Andri Snær Magnason um íslenska
fjölmiðlun. – Facebook
Meira um lista-
mannalaun„ Les kommentakerfi um listamannalaun í frestunaráráttukasti.
Langar til að rífa úr mér
augun.
Haukur S. Magnússon blaðamaður
getur ekki hætt að lesa. – Twitter
Íslenska fjallið„ Nú erum við búin að vera í viku í Króatíu og lífið er yndislegt hérna! Haffi
fékk það stóra hlutverk
að leika The Mountain
í 4. seriu í þáttunum
Game Of Thrones! Búnir
eru tveir tökudagar af
fjórum og þessi dvöl er
búin að vera einstök
upplifun er stoltust af
manninum mínum sem
stendur sig vel í öllu
sem hann tekur sér fyrir hendur og allir hér
eru rosalega ánægðir með hann! Ást frá
Króatíu – with Hafþór Júlíus Björnsson.
Kolbrún Sjöfn Jónsdóttir, unnusta
Hafþórs Júlíusar sem lenti í þriðja sæti í
Sterkasti maður heims og leikur nú í Game
of Thrones. – Facebook
Átök framundan„ Maður finnur meira að segja fyrir yfirvofandi árás Bandaríkjamanna
á Sýrland hér á Suður-
Spáni. Nálægt heimabæ
kærustu minnar er beis bandaríska
flughersins og það er ekki lát á flugumferð
þangað þessa dagana, en flugvélar milli-
lenda þar á leið sinni frá Bandaríkjunum
austur til Miðausturlanda.
Óttar Norðfjörð skáld skrifar frá Spáni.
– Facebook
Fréttamynd
ársins„ Sigmundur Davíð óborg-anlegur á svipinn – eins og Jimmy Jump; ánægð-
ur með að hafa smyglað
sér í myndatökuna
Sveinn Andri Sveinsson lögfræðingur
um mynd af norrænu ráðherrunum með
Barack Obama. – Facebook
A
ugu umheimsins beinast
að Sýrlandi þessa dag-
ana. Við Mazen höfum
vart hist þegar við förum
að ræða aðstæður í þessu
nágrannaríki Líbanon, uppreisnar-
menn og stjórnarher, Bandaríkja-
menn og Rússa, vopnasölu og efna-
vopnaárásir. Mazen segist eiga erfitt
með að meta ástandið í Sýrlandi
þegar hann er svo fjarri svæðinu.
„Það er erfitt fyrir okkur sem
erum hér í Reykjavík að vita hvað sé
raunverulega að gerast í Sýrlandi.
Við getum lesið fréttir en þær gefa
takmarkaða mynd og oftar en ekki
liggja einhverjir hagsmunir þar að
baki.“ Hann á fjölmarga sýrlenska
vini sem hafa flúið landið síðustu ár
og þekkir því betur en margir aðrir
hver veruleiki fólksins þar í landi er.
Við dveljum ekki lengi við hin stóru
heimsmál sem virðast svo víðs fjarri
þar sem við sitjum og drekkum kaffi
í íbúð í Reykjavík. Þegar Mazen segir
sögu sína verður þó ljóst að líf hans
er markað slíkum átökum á einn eða
annan hátt.
Ekkert vegabréf
Mazen fæddist árið 1978 í Beirút í
Líbanon og er palestínskur flótta-
maður af þriðju kynslóð. Hann
hefur frá fæðingu verið ríkisfangs-
laus en kom hingað til lands í nóv-
ember 2011 í gegnum ICORN, sem
veita ofsóttum rithöfundum skjól.
Að öllu óbreyttu rennur tímabundið
landvistarleyfi hans út nú í október.
Hann vonast til þess að geta öðlast
íslenskan ríkisborgararétt en um-
sókn þess efnis er í farvatninu.
Mazen hefur sagt frá því í fjölmiðl-
um að á meðan hann starfaði sem
blaðamaður í Líbanon hafi hon-
um borist fjölmargar hótanir. Þegar
uppreisnin í Sýrlandi hófst svo fyrir
rúmum tveimur árum færðust slíkar
hótanir í aukana.
Hann hefur verið vegabréfslaus
frá fæðingu þar sem hann er af-
komandi palestínskra flóttamanna
og á því ekkert vegabréf. Veruleik-
inn í Reykjavík er ansi ólíkur þeim
veruleika sem hann lifði daglega
við í Beirút að hans sögn: „Það var
alltaf spenna í Líbanon, ég var alltaf
taugastrekktur. Ég upplifði mig ekki
öruggan þar einfaldlega vegna þess
að ég var ekki öruggur. Ég hafði
engin borgaraleg réttindi og mátti
ekki einu sinni kjósa til stúdentaráðs
í háskólanum mínum. Ég hef aldrei
kosið. Hér hef ég mannréttindi, sem
getur verið ruglandi á vissan hátt
eftir það sem á undan er gengið, en
það auðvitað á jákvæðan hátt.“
Þakklátur íslenskum vinum
Við snúum okkur að Íslandi og ræð-
um útgáfuhófið sem var í íslenskum
og arabískum stíl. Ljóðabók Mazens
– Ekkert nema strokleður – markar
viss tímamót þar sem um er að ræða
fyrstu tvímála útgáfu á arabísku
og íslensku, en afar fá verk úr bók-
menntaheimi arabískrar tungu hafa
ratað hingað til lands. Mazen gaf út
sína fyrstu ljóðabók árið 2000, en
síðan þá hefur hann sent frá sér tvær
ljóðabækur og skáldsaga eftir hann
er væntanleg innan tíðar.
Flest ljóðanna í nýju bókinni eru
úr síðustu bók hans sem kom út í
Beirút. Mazen var kominn til Íslands
þegar bókin var gefin út og hélt þess
vegna aldrei neitt útgáfuhóf. „Þannig
að þetta er í rauninni í fyrsta skipti
sem ég árita þessa bók. Sú staðreynd
leiðir mig auðvitað svolítið aftur til
lífsins í Líbanon og þangað sem ljóð-
in voru skrifuð.“ Hann er afar þakk-
látur fyrir að þessi bók skuli koma út
á tveimur tungumálum, arabísku og
íslensku. „Nú fá þessi ljóð sem skrif-
uð voru í Líbanon sína eigin tilvist á
Íslandi. Að geta loksins áritað hana
umkringdur íslensku fólki og góðum
vinum gerir mér ljóst hversu mikinn
kærleik vinir mínir hér bera til mín
og ég til þeirra.“
Engin list án pólitíkur
Í ljóðinu Stríð sem birt er hér fyrir
ofan má sjá hvernig Mazen leikur
sér að því að gera hið hápólitíska
að persónulegu augnabliki sem á
lítið skylt við utanaðkomandi átök.
Mazen segist oft vera að takast á við
það hvernig stór og hápólitísk átök
smjúgi inn í daglegt líf fólks. Þess
vegna sé í raun óumflýjanlegt að
pólitíkin smitist inn í kveðskapinn
með einum eða öðrum hætti, jafn-
vel þó það sé á persónulegan og ef
til vill svolítið þöglan hátt.
„Þó að mér finnist mikilvægt að
halda skáldskapnum hreinum frá
pólitíkinni viðurkenni ég auðvitað
að við getum ekki skapað list án
pólitíkur.“ Hann segir pólitísk átök
eins og þau sem eiga sér nú stað fyr-
ir botni Miðjarðarhafs augljóslega
hafa áhrif á smáatriðin í daglegu lífi
fólks. „Pólitísk deilumál renna alltaf
niður og í gegnum allt samfélagið,
inn í hið daglega líf, inn í smáatriðin
og þannig leiðir eitt af öðru. Fólk
fyllist spennu sem verður til þess að
hegðun þess breytist sem verður til
þess að tungumálið breytist. Matur
hækkar kannski í verði sem gerir
það að verkum að fleiri eiga ekki fyr-
ir mat og daglegt líf markast auðvit-
að af þessu.“
Beitir smásjá
Þessar endalausu breytingar á hög-
um fólks, sem eru hluti af lífinu á
átakasvæðum, eru á meðal hugðar-
efna ljóðskáldsins. Það er einhvers
staðar þarna, í röð þeirra atvika sem
skekja líf manneskjunnar sem býr
undir ómi hinna pólitísku átaka,
sem Mazen grípur niður og sækir
efni í skáldskap sinn.
„Mér finnst freistandi að vinna
með efni sem liggur þarna, það geta
verið myndir eða hvað sem er, og
ég beiti kannski eins konar smá-
sjá til þess lýsa veruleika hins dag-
lega lífs sem er auðvitað markað
á einn eða annan hátt af þessum
stóru átakamálum. Það er þannig
sem ljóðin mín virka. Ég held ekki
fyrirlestur um Palestínu, vil miklu
frekar einbeita mér að einstökum
afleiðingum, á hvaða áhrif þær hafa
á hvern einstakling fyrir sig.“
Allar manneskjur eins
Mazen er þeirrar skoðunar að hver
einstaklingur sé þess verður að um
hann sé fjallað. Smáatriðin í lífi okk-
ar allra geti falið í sér mun stærri
sögu. Hann á að eigin sögn auð-
veldast með að notast við sjálfan
sig og persónulega reynslu í skáld-
skapnum. Þar finni hann myndir
sem séu þýðingarmiklar fyrir líf sem
sé undirorpið stöðugum breyting-
um og erfitt geti verið að skilja.
„Þetta er ljóðlist um smáat-
riðin í lífinu, um hið hversdags-
lega líf, um leiðir til þess að byggja
upp möguleika á öðruvísi lífi. Og ég
reyni að hafa þetta eins einfalt og ég
ræð við, og eins áhrifamikið og ég
get. Ég vil að ljóðin mín geti talað
til allra. Ég trúi því nefnilega að við
sem manneskjur séum öll eins í
kjarnann. Við búum við sömu að-
stæður á einn eða annan hátt. Við
notum öll sömu tæknina til þess að
hafa samskipti, verðum fyrir áhrif-
um alþjóðlegra tískustrauma, og
eflaust eigum við tveir mjög margt
sameiginlegt með einhverjum í
Kína eða í Afríku.“
Festist við ljóðlistina
En hvers vegna byrjaði Mazen
að skrifa ljóð? „Ég var sextán ára og
ástfanginn af stelpu,“ segir Mazen
og hlær. Lengi vel líkaði honum
ekki við kennslustundir í arab-
ísku en þegar nýr kennari tók við
bekknum breyttist það. Sá beitti
nýstárlegum aðferðum til þess að
vekja áhuga nemendanna á sögu
arabískrar ljóðlistar og Mazen fór að
fikta við formið. „Ég skrifaði ljóð fyr-
ir stelpuna þar sem ég notaðist við
rím og hefðbundna bragarhætti,“
segir Mazen og bætir brosandi við
að stíll hans hafi breyst töluvert
mikið síðan þá.
Ástarljóðið skilaði ekki tilætl-
uðum árangri. „Ég skrifaði ljóð-
ið til þess að laða hana að mér en
það sem gerðist var að stelpan fór
en ljóðið varð eftir. Þannig að ég,
sem vildi festast með stelpunni,
festist við ljóðlistina. Þannig að ég
sat einn eftir og fastur í þeim vand-
ræðum sem fylgja því að reyna að
„Ég reyni að snerta ekki á pólitík í ljóðlist minni. Ég trúi því að bókmenntir geti
skapað samræðugrundvöll fyrir ólíkt fólk,“ segir ljóðskáldið Mazen Maarouf í
samtali við DV. Í þau næstum tvö ár sem Mazen hefur dvalið í Reykjavík hefur
hann unnið að þýðingum á íslenskum bókmenntum yfir á arabísku. Hann hefur
þegar þýtt verk eftir 30 höfunda, en á meðal þeirra verka eru Skugga-Baldur eftir
Sjón, Dvergasteinn eftir Aðalstein Ásberg Sigurðsson og Sagan af Bláa hnettin-
um eftir Andra Snæ Magnason. Þá hefur hann einnig einbeitt sér að ljóðlistinni
en Mazen hélt útgáfuhóf á Kex Hostel nú á fimmtudag í tilefni af útgáfu nýrrar
ljóðabókar eftir hann sem ber heitið: Ekkert nema strokleður. Fjölmargir sóttu at-
burðinn og þegar blaðamann bar að garði var bókin við það að seljast upp. Ljóst
er að Mazen á sér marga áhangendur á Íslandi þrátt fyrir að hafa ekki verið hér í
nema tæp tvö ár. Blaðamaður DV hitti Mazen á heimili hans í miðbæ Reykjavíkur
í tilefni af útgáfunni og spurði hann út í ljóðlistina og lífið, Reykjavík og Beirút.
Stelpan fór en ljóðið varð eftir
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
Viðtal
,,Ekki sú hetja sem við
þurfum“
Kick-Ass 2
Leikstjóri: Jeff Wadlow
„Þó að mér finn-
ist mikilvægt að
halda skáldskapnum
hreinum frá pólitíkinni
viðurkenni ég auðvitað
að við getum ekki skapað
list án pólitíkur.