Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 02.01.1910, Blaðsíða 9

lætur sjer nægja minna húsrúm í þessum árum en áður. Þau reyna að komast af
með einu herberginu færra en þau áður liafa búið i, og afleiðingin er líklegast sú,
að eitthvað af einhleypra manna herbergjum stendur autt, þótt ekki muni vera nein
sjerleg brögð að því. — Ein afleiðingin af háum forvöxtum er að fyrirtæki, verslanir
og annað, sem borga sig laklega, verða alveg að hætta; af því leiðir aftur atvinnu-
leysi, sem gjörir fjölda fólks að kaupleysingjum, sem þó gátu keypt nauðsynjar sín-
ar áður, og þar af leiðandi að minna er keypt.
Frá verði aðfluttrar vöru mætti draga allan aðflutningstollinn, hann rennur
í landsjóð og þarf ekki að borgast erlendis, sömuleiðis mætti draga frá útíluttu vör-
unum það, sem er greitt í útflutningsgjald, vegna þess að landsmenn, eða þeir sem
vöruna flytja út, fá ekki þá upphæð sjálfir, þótt kaupandinn erlendis verði að bera
hana. Útflytjandinn er millimaður milli útlanda og landssjóðsins með þá uppliæð.
Aðflutta varan er talin hjer að framan árið 1908 ............. 14,851,000 kr.
Aðflutningstollarnir 1908 voru af áfengum drykkjum... kr. 197,258,93
af tóbaki..............— 159,792,49
af kaffi og sykri......— 385,005,00
af súkkulaði og tegrasi — 19,228,17
kr. 761,284,59 761,000 —
Eftir verður af aðfluttu upphæðinni........................... 14,090,000 —
Úlflutta varan var .................................... 10,132,000 kr.
Alt útflutningsgjaldið var 1908 kr. 185,858,16 ........ 186,000 — 9,946,000 —
Eftir af aðfluttum og útfluttum vörum ........................ 24,036,000 kr.
Mismunurinn á aðfluttum og útfluttum vörum hefir verið síðan um alda-
mótin síðustu frá 252,000 kr„ hann var það minstur árið 1902, og upp í 5,900,000
kr„ hann var það mestur árið 1907. króna: Hann ! hefir verið liin einstöku ár í þúsundum
1901 aðfluttar vörur 9,967 útflutlar vörur 9,136 mismunur 831
1902 — — 10,712 — — 10,460 — 252
1903 — — 10,984 — — 10,208 — 776
1904 — — 11,179 — — 9,886 — 1,293
1905 — — 13.794 — — 12,477 — 1,317
1901—05 (meðalt.) aðfl. — 11,325 — — 10,433 — 892
1906 aðfluttar vörur 15,458 — — 12,156 — 3,302
1907 — — 18,120 — — 12,220 — 5,900
1908 — — 14,851 — — 10,142 — 4,709
Aðflutta varan er komin ofan í uppliæð, sem er hærri en aðflutta varan var 1905,
en lægri en hún var 1906 og 1907. Útflutta varan er komin árið 1908 niður að
meðaltalinu árin 1901—05, hún er 2 miljónum lægri en útflutta varan var árið 1905,
1906 og 1907, og mun það mest koma af örðugleikunum við að selja saltfiskinn
síðast á árinu 1908, og þar af leiðandi verðfalli fisksins hjer á landi. Annars er
munurinn á aðfluttum vörum og útfluttum of hár þrjú síðustu árin. Landið
borgar ekkerl af aðíluttu vörunum með skipaleigu annarsstaðar, eins og Noregur.
Það borgar ekkert með vöxtum af skuldum frá öðrum löndum, eins og England
og Frakkland gera, því það byrjar búskapinn án þess að eiga lijá öðrum,
aðrar þjóðir eiga heldur hjá því. Fyrir þjóð, sem byrjar búskapinn án pen-
inga, verður ávalt erfitt að afla þeirra, draga þá að sjer og halda þeim; til þess
hjálpar ekkert nema dugnaður og sparnaður. Vel getur útflutta varan hafa verið nokkru
meiri en skýrslurnar telja, en það verður þá að vera landvaran, sem burt hefir fallið,