Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.2015, Page 31

Vikublað 27.–29. janúar 2015 Menning 31
Í kulda hafsins
Þ
að er af mörgum ástæð-
um viðeigandi að leikverkið
Mar sé sett upp í Frystiklef-
anum. Sú fyrsta er að jök-
ulkalt er í sýningarsalnum,
sem ýtir undir upplifunina af því
að sjá leikverk um sjóskaða. Ann-
að að húsið var áður haft undir fisk-
vinnslu. Hið þriðja er staðsetning
þess í Rifi á Snæfellsnesi, en skip-
ið Elliði sökk undan Öndverðarnesi
og trillan Margrét SH var gerð út frá
Hellissandi, og um þessa skipsskaða
fjallar Mar; slær þeim raunar saman
í einn, ef ég skildi það rétt.
Um borð í sökkvandi skipi
Mar er ekki hefðbundið leikhús.
Leikhússtjórinn og annar leikara
sýningarinnar, Kári Viðarsson, er
jafnframt höfundur verksins ásamt
Hallgrími H. Helgasyni, Birgi Ósk-
arssyni og Freydísi Bjarnadóttur, en
hún er hinn leikari sýningarinnar.
Persóna Freydísar er raunar byggð á
hennar eigin reynslu, en hún missti
föður sinn þegar Margrét SH fórst á
Breiðafirði árið 1997.
Föðurinn leikur Kári og á milli
þeirra eru áhugaverðar samtalssen-
ur. Stundum eru þau á sama stað,
eins og þegar hann sýnir henni út-
varpsbúnað skipsins, stundum tala
þau aðeins í síma á meðan hann er
úti á sjó, og loks hefur hún stundum
bein áhrif á hann án þess að nokk-
ur raunveruleg samskipti geti hafa
átt sér stað, eins og andleg tenging
á milli þeirra – nokkuð sem hún
einmitt óttast að þau skorti. Alltaf
er hún í landi þar sem tilvera henn-
ar er útvarp sem færir henni skipa-
fréttir. Alltaf er hann um borð í El-
liða, fjarlægur dóttur sinni en samt
eitthvað svo nálægur. Skipið Elliði er
virkilega vel hannað af sjálfum Kára
Viðarssyni; það hangir í loftinu og
stígur ölduna undir fótum Kára, og
það er ekki lítið magnað þegar það
byrjar að leka. Lekinn verður smátt
og smátt svo yfirgengilegur að gólf
sýningarsalarins verður að einu
fallvatni og væntanlegum áhorfend-
um skal ráðlagt að vera í vatnsheld-
um skóm. Þetta er frábærlega vel
útfært, eiginlega sjokkerandi ofan
í kökkinn sem ég alltaf fæ þegar ég
er minntur á hryllinginn um borð í
sökkvandi skipi.
Sviðsmyndin fær sem sagt topp-
einkunn frá mér. Notkun ljósa var
vel útfærð, einföld og stílhrein, frá
senuskiptum til neyðarblyssins.
Þeir Friðþjófur Þorteinsson og Ro-
bert Youngson eiga heiðurinn af
henni. Hljóðmynd Ragnars Inga
Hrafnkelssonar var sömuleiðis
mjög vel lukkuð. Leikararnir Frey-
dís og Kári voru bæði góð í sínum
hlutverkum. Það hefði verið auðvelt
að þróa persónurnar of mikið í átt
að tilfinningaklámi en það var ekki
gert; harmur persónanna og hörm-
ung þessa atburðar er settur fram á
afar smekklegan en áhrifaríkan hátt.
Saga Íslands í smækkaðri mynd
Mar er sýning sem veltur öll á upp-
lifun og tilfinningum áhorfandans
og því stendur hún utan við hefð-
bundna rýni. Að mörgu leyti er Mar
saga Íslands á síðari öldum, bara í
smækkaðri mynd. Við fáum mynd
af samfélagi þar sem allt er lagt í
sölurnar til að ná fiskinum í land,
en jafnframt sjáum við í leiðinni
hversu lítils virði sú lífsbjörg sjáv-
arþorpsins verður í samanburði við
baráttu fáeinna manna til að halda í
sér líftórunni.
Ég mæli með sýningunni. Ef ein-
hverjum finnst langt að fara alla leið
út á Snæfellsnes til að sjá klukku-
tíma leiksýningu þá er leikhúsgest-
um boðin gisting í Frystiklefan-
um með miðanum. Ef vel viðrar þá
býðst kjörið tækifæri í leiðinni til að
skoða hinar fjölmörgu dýrðir Snæ-
fellsness. Í Frystiklefanum er nota-
leg setustofa með bókum, tónlist
og bar; raunar er ekki seldur matur
en gestir hafa aðgang að eldhúsi
og svo eru ekki nema sex kílómetr-
ar til Ólafsvíkur og þrír inn að Hell-
issandi.
Frystiklefinn er ungt en áhuga-
vert leikhús sem vert er að fylgjast
með og því ættu fjarlægðir vonandi
ekki að trufla þá sem áhugasam-
ir eru um öðruvísi leikhús. Líkt og
bent er á í leikskrá verksins er það
einmitt staðsetningin sem gerir
uppsetningu verksins merkingar-
bæra. Upplifunin verður því sterk-
ari sem áhorfandinn kemst nær
samfélaginu og sögusviðinu. Áhorf-
andinn er þannig „on location“
allan tímann og nær verður varla
komist. Það er einn helsti styrkleiki
verksins. n
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Kvikmyndir
Ömurlegt brúðkaup/ Qu'est-
ce qu'on a fait au Bon Dieu?
Leikstjórn og handrit: Philippe de Chauveron
Aðalhlutverk: Christian Clavier og Chantal
Sýnd í Háskólabíó
Mar
Höfundar: Kári Viðarsson og Hallgrímur H.
Helgason
Leikstjóri: Árni Grétar Jóhannsson
Leikarar: Freydís Bjarnadóttir og Kári
Viðarsson
Hljóðmynd: Ragnar Ingi Hrafnkelsson
Sviðsmynd: Kári Viðarsson
Lýsing: Robert Youngson
Sýnt Í Frystiklefanum á Rifi
Arngrímur Vídalín
ritstjorn@dv.is
Leikrit
„Lekinn verður
smátt og smátt
svo yfirgengilegur að gólf
sýningarsalarins verð-
ur að einu fallvatni og
væntanlegum áhorfend-
um skal ráðlagt að vera í
vatnsheldum skóm.
Staðsetningin spilar stórt hlutverk Það er einmitt staðsetningin sem gerir uppsetn-
ingu verksins merkingarbæra að sögn Arngríms Vídalín, leikhúsgagnrýnanda DV.
Harmur og hörmung
Mar fjallar um samband
föður og dóttur, en leikkon-
an og höfundurinn, Freydís
Bjarnadóttir, missti föður
sinn þegar Margrét SH fórst
á Breiðafirði árið 1997.
Frábær frönsk fjölmenning
Qu'est-ce qu'on a fait au Bon Dieu? er opnunarmynd Franskrar kvikmyndahátíðar
F
ranska kvikmyndahátíðin byrjar
vel og það gerir opnunarmynd
hennar líka. Miðaldra hjón hafa
þurft að horfa upp á dætur sínar
giftast múslíma, gyðing og Kínverja,
en fá loks nóg þegar sú fjórða kem-
ur með blökkumann. Það er nokkuð
hugað að gera lauflétta gamanmynd
um kynþáttafordóma í stað þess að
vera með þungar móralíseringar og
reynist myndin bæði mannbætandi
og fyndin.
Í fyrstu virðist allt snúast um til-
raunir tengdasonanna til að ná
saman, því fordómar leynast víðar en
hjá hvítu fólki. Hér er þó ekki hjakk-
að í sama farinu, heldur reyna þeir
brátt að koma í veg fyrir fjórða hjóna-
bandið. Þriðji hlutinn fjallar síðan um
tilraunir feðranna tveggja til að sætt-
ast við hvor annan, og allt tekst þetta
vel upp án óþarfa væmni.
Við fáum brandara á mínútu og úr
ýmsum áttum, blökkumaðurinn er
kallaður bæði Idi Amin og Uncle Ben,
en meginskotspónninn eru þó gömlu
hjónin tvö og íbúar smábæjarins sem
tala um „Benetton-fjölskylduna“. Það
má velta því fyrir sér hvernig Frakk-
landi er að takast með að verða fjöl-
menningarsamfélag í ljósi nýliðinna
atburða, en þessi mynd sýnir þó fram
á að húmorinn er allra meina bót.
Einnig sýnir hún ágætlega þann kyn-
slóðamun sem gerir vart við sig að
þessu leyti, og minnir um leið á að
þeir sem eiga erfitt með að aðlagast
breyttum tímum eru ekki endilega
illa innrættir, heldur ólust aðeins upp
í öðruvísi samfélagi. Kannski er rétt
að sýna þeim örlítið umburðarlyndi
líka. En fyrst og fremst er myndin þó
góð skemmtun, og það þótt hún takist
á við erfitt málefni, hún forðast flestar
augljósar gildrur og varla er hægt að
biðja um meira. „Feelgood“-mynd
um hvernig skuli yfirstíga fordóma. n
Fyndið fjölmenningarsamfélag Ömurleg brúðkaup
tekst á við erfið viðfangsefni með grínið að vopni.
Myrkrið
tekur yfir
Myrkir músíkdagar frá
29. janúar til 1. febrúar
Tónlistarhátíðin Myrkir músík-
dagar stendur yfir í Hörpu um
næstu helgi. Hátíðin sem var
haldin í fyrsta skipti árið 1980
hefur skapað sér stöðu sem vett-
vangur framsækinnar nútímatón-
listar. Á efnisskránni eru meðal
annars sinfóníutónleikar, sinfóní-
ettutónleikar, kammertónleikar,
kórtónleikar, raftónleikar og ein-
leikstónleikar ásamt viðburðum
fyrir börn. DV tók saman nokkra
áhugaverða viðburði á hátíðinni.
Myrkraverkið
Fimmtudagur 17.00 Opnunarverk
hátíðarinnar er Myrkraverkið eft-
ir Berglindi Maríu Tómasdóttir,
flautuleikara og tónskáld. Verkið
er þátttökutónverk þar sem áheyr-
endur fá að taka þátt í sköpun
verksins en viðburðurinn verður í
beinni útsendingu á Rás 1.
Þögla byltingin
Föstudagur 22.00 Ástralska tón-
skáldið og klarínettuleikarinn
Lindsay Vickery spilar á tón-
leikum í tónleikaröð Jaðarbers.
Vickery nýtir sér oft hreyfinótur
og myndbönd í flutningi tónverka.
Nú kynnir hann ný verk sem kall-
ast á við ólíkar hreyfingar dagsins
í dag sem tengjast mannréttinda-
málum, á borð við Occupy
Movement, Whistleblowers, sem
og skýrslur Chris Hedges, Glenn
Greenwald og
fleiri.
Tónamín-
útur Atla
Heimis
Laugar-
dagur 20.00
Örverka-
röð Atla Heimis
Sveinssonar fyrir einleiksflautu,
21 tónamínútur, er innblástur
tónleika KÚBUS-hópsins. Á tón-
leikunum er hið dýnamíska form
örverksins skoðað og eru hér
frumfluttar 21 nýjar tónamínútur
eftir Atla Heimi Sveinsson, Berg-
rúnu Snæbjörnsdóttur, Hafdísi
Bjarnadóttur, Hauk Tómasson,
Kolbein Bjarnason, Kristínu Þóru
Haraldsdóttur, Svein Lúðvík
Björnsson og Örlyg Benediktsson,
auk meðlima Kúbus, sem semja
sína tónamínútu hvert.
Björt í sumarhúsum
Sunnudagur 13.00 Söngleikur El-
ínar Gunnlaugsdóttur og Þórar-
ins Eldjárns fyrir börn, byggir á
ljóðum úr bókinni Gælur, fælur
og þvælur. Sagan segir frá stúlk-
unni Björt sem er í pössun hjá
afa sínum og ömmu í sumarbú-
stað, henni leiðist og reynir gamla
fólkið að hafa ofan af fyrir henni.
Verkið er ærslakennt og er tón-
listin sögð vera í anda verksins,
létt og leikandi.
Kammersveit Reykjavíkur
Sunnudagur 20.00 Kammer-
sveit Reykjavíkur lýkur dagskrá
Myrkra músíkdaga. Á tónleikun-
um frumflytur einn fremsti kan-
teleleikari heims nýjan konsert
eftir Huga Guðmundsson og Sig-
urður Bjarki Gunnarsson flytur
sellókonsert búlgarska tónskálds-
ins Dobrinka Tabakova. Þá verður
frumflutt nýtt verk Hafliða Hall-
grímssonar, Double Image op. 49
fyrir strengjasveit.
Þögla byltingin