Vestfirska fréttablaðið - 26.03.1980, Qupperneq 10

10
Til þessa verkefnis
duga ekki smápeningar
Ég skrifa þessa litlu grein til að
minna lesendur þessa blaðs á
skuld sem við íslendingar eigum
ógoldna. Hún er ekki bókfærð í
Seðlabankanum eða Alþjóða-
bankanum en þrátt fyrir það er
þetta stærri skuld en aðrar skuldir
okkar. Þessi stóra. vangoldna
skuld er við þá kynslóð sem nú
hefur lokið æfistarfi sínu. Þá
kynslóð sem nú lifir æfikvöld sitt.
Það hefur verið talinn mæli-
kvarði á siðferðisástand þjóða.
hvernig búið er að öldruðu fólki.
Þegar við íslendingar tölum um
aðbúnað aldraðra hér á íslandi.
þá verðum við að miða við það
efnahagsástand sem ríkir í þjóð-
félaginu á hverjum tíma. Viðmið-
un okkar er það ríkidæmi sem við
búum við nú. Og við verðum líka
að hafa hliðsjón af því. í hvað
peningar okkar fara að öðru leyti.
Ef þetta allt er haft í huga.
kemur í Ijós að við höfum búið
afar illa að öldruðu fólki. bæði
hvað varðar almennan lífeyri og
þó miklu fremur þegar um er að
ræða hina félagslegu aðstöðu
aldraðra á æfikvöldi sínu. Það
kemur sem sagt í Ijós að málefni
aldraðra hafa setið á hakanum.
HINN ENDI ÆFINNAR
Þessa fullyrðingu má rökstyðja
á ýmsa lund. Við gætum tekið
dæmi um það hvernig búið er að
æskunni í landinu og svo hvernig
er búið að öldruðu fólki. Við
gerum nánast allt fyrir æskuna
sem hægt er að kaupa fyrir pen-
inga. Úr sameiginlegum sjóði
okkar byggjum við skólahús fyrir
börn og unglinga eftir þörfum og
við höfum á launum nær ótak-
markaðan fjölda starfsfólks til að
troða í börning og veita þeim alla
hugsanlega þjónustu. Þegar kem-
ur hinsvegar að hinum enda æf-
innar þá er allt skorð við nögl. að
er ekki byggt nema brot af því
húsnæði sam aldraðir þurfa á að
halda og þær stéttir sem sjá um
aðhlynningu aldraðra eru svo fá-
mennar að mestöll orka þeirra fer
í það að sjá um allra brýnustu
frumþarfir þessa aldrshóps. Ég
tek þetta dæmi vegna þess að það
er svo einstaklega Ijóst. en ekki
vegna þes að lagt sé til að við
Hrafn Sæmundsson
prentari, höfundur
greinarinnar
förum að skipta á aðbúnaði unga
fólksins og þess aldraða. En við
bárum. og berum. því miður ekki
gæfu til að leggja þessi málefni að
jöfnu og gera þeim jafnt undir
höfði.
eina uppsláttarritið
Hver er hvar? Hver selur hvað. Hver
framleiðir þetta og hver flytur inn hitt?
Bókin „íslensk fyrirtæki", eina upp-
sláttarrit sinnar tegundar hérlendis, er
með rétta svarið á réttum stað.
Þú finnur m.a.:
• Starfssvið fyrirtækja
• Umboð
• Þjónustu
• Framleiðanda
• Innflytjanda
• Útflytjanda
• Smásala
• Starfssvið ráðuneyta og embættismenn þeirra
• Stjórnir félaga og samtaka
• Sveitarstjórnarmenn
• Sendiráð og ræðismenn hérlendis og erlendis
Allar upplýsingar um íslenskt viðskipta-
og athafnalíf. Fyrirtæki, stofnanir eða
félög, viðskipta og þjónustuskrá, um-
boðaskrá o.m.fl. er að finna í íslenskum *
fyrirtækjum.
Þú finnur líka:
• Nafn
• Heimilisfang
• Simanúmer
• Pósthólf
• Nafnnúmer
• Söluskattsnúmer
• Símnefni
• Telex
• Stofnár
• Stjórn
• Starfsmenn/starfsmannafjölda
• O.fl.
Útgefandi:
FRJALST FRAMTAK Ármúla 18 - Sfmi 82300 og 82302
TILFÆRSLA OG
SKIPULAGSBREYTING
Þeir sem hugsa um þessi mál.
af raunsæi. gera sér grein fyrir því
að ef haldið verður áfram á sömu
braut og hingað til. verða málefni
aldraðra aldrei leyst. Þrátt fyrirþá
fjármuni sem nú fara til þessa
málaflokks. gera þeir ekki meira
en að halda í horfinu. Þetta þýðir
að með sama áframhaldi verða
þessi mál aldrei leyst. Með sama
áframhaldi munu aldraðir búa
við óbreytt ástand um aldur og
æfi. Þessar staðreyndir eru ekki
glæsilegur vitnisburður um eina
ríkustu þjóð heims.
Eins og áður sagði er um tvo
aðalþætti í málefnum aldraðra að
ræða. Annrsvegar er almennur
lífeyrir. Hinsvegar félagslegur að-
búnaður. Um lífeyrinn er það að
segja. að sæmilega hugsandi
stjórnvöld gætu auðveldlega
hækkað hann að því marki að allt
aldrað fólk byggi við góða af-
komu. Þetta gæti auðveldlega
gerst með tilfærslu á fjárlögum og
skipulagsbreytingu lífeyrissjóð-
anna. Þarna er ekki um neitt
annað að ræða en vilja þeirra sem
stjórna þjóðfélaginu og ýmsum
stórum einingum innan þess. Þeg-
ar kemur að hinni félagslegu hlið
málsins. þá verður hinsvegar ann-
að uppi á teningnum. Hin félags-
lega hlið verður aldrei leyst með
því að klípa af fjárlögum eða
ganga með söfnunarbauka milli
húsa. Þetta mál verður að leysa
með nýrri skattlagningu á þjóðina
alla.
í ÖRSTUTTU MÁLI
Þarna er um að ræða skattlagn-
ingu til að gjalda þá skuld sem ég
minntist á í upphafi. í flestum eða
öllum sveitarfélögum er verið að
vinna í þessum málum. Og mest
af þeirri vinnu stefnir í rétta átt að
meira eða minna leyti. Það eru
þó stóru gamalmennaheimilin
sem hvíla eins og dökkur skuggi á
þjóðinni. Þessi gamalmenna-
heimili eru staðset á þéttbýlis-
kjörnunum. eða í nágrenni þeirra.
og þangað er safnað öldruðu fólki
hvaðanæfa að og það sett í
geymslu. Þetta er gert samkvæmt
fornum fyrirmyndum um munað-
arleysingjahæli. Allar þjóðir sem
eru að vinna að málefnum aldr-
aðra af alvöru og á mannúðlegan
hátt. eru að leggja elliheimili. sem
geymslustofnanir. niður. Þess í
stað eru smærri einingar að taka
við. Talið er að jákvæðasta þró-
unin fyrir aldrað fólk sé þessi í
örstuttu máli:
Aldrað fólk á að vera sem allra
lengst I nágrenni ættingja sinna.
Aldrað fólk á að fá ó-
'mælda heimilishjúkrun og aðra
aðstoð í heimahúsum.
Aldrað fólk á að fá ótakmark-
aðan aðgang að dagvistun og lík-
amsrækt eftir nýjustu tækni á því
sviði.
Aldrað fólk á skilyrðislaust að
fá húsæði við hæfi inni í
íbúðarhverfum. þegar aðstæður
krefjast þess.
Og aldrað fólk má aldrei fara á
stofnun fyrr en allt um þrýtur og
þá eingöngu á sjúkrastofnanir
og þær stofnanir verður að
manna miklu betur en nú er gert.
hvað varðr félagslegan og
andlegan aðbúnað dvalargesta.
KRONURNAR OKKAR
Þetta eru grundvallaratriði í
sambandi við umönnun aldraðra.
Þessu til viðbótar koma svo
ótalmargir hlutir aðrir. aðallega
viðvíkjandi viðhorfum og
almennri umgengni aldrað fólk.
Eins og hver maður getur séð.
þá duga ekki smápeningar til
þessa verkefnis. Hér er um að
ræða verkefni sem tæki
milljarðatugi af krónunum okkar.
En þegar við fáum höfuðverkinn
við að hugsa um þessa peninga.
þá skulum við hafa það í huga aö
við erum aðeins að greiða skuldir
okkr. Og alveg sérstaklega á þetta
við um það aldraða fólk sem nú
er að Ijúka ferli sínum. Það er
þetta fólk sem hefur byggt upp
þjóðfélagið okkar nieð mikilli
Frantlwld á bls. 4