Feykir - 26.03.1982, Page 9

Ægileg lífsreynsla:
Hjartað hamaðist
eins og
hríðskotabyssa
Sigurfinnur Jónsson segir frá
Sigurfinnur Jónsson varð fyrir
miklu slysi þann 30. maí 1973, á
afmælisdegi konu sinnar Maríu
Jóhannsdóttur frá Daðastöðum
á Reykjaströnd. Ekki var
minnst á þetta slys í fréttum. Þó
mun ganga kraftaverki næst að
maðurinn skyldi lifa það af.
Hann var uppi í rafmagns-
staur að gera við spennistöð hjá
Melsgili í Staðarhreppi. Full
spenna var á línunni, 11 þúsund
volt. A þeim árum voru ekki
öryggi á línuspottum þannig að
hægt væri að taka straum af litlu
svæði. Öll Skagafjarðarveita
var á sama örygginu og þess
vegna hafði Sigurfinni orðið svo
lítið ágengt í að fá að taka
straum af h'num þegar gera
þurfti við, ef minnsti möguleiki
varað komast hjá straumrofi.
Sigurfinnur var búinn að
vinna lengi hjá RARIK og var
verkstjóri þegar hér var komið
sögu. Hann þótti nokkuð harð-
ur í horn að taka, en var þó all-
taf harðastur við sjálfan sig.
Það var oft erfitt að finna bilan-
irnar á raflínunum hér áður
þegar öryggin voru svo fá. Oft
þurfti að ganga langar leiðir í
grenjandi hríð. Það kom aldrei
slíkur óveðursdagur að ekki
væri reynt að gera við ef bilað
var. Fólkið vildi sitt rafmagn,
hvað sem hríðinni leið.
Hann er fæddur á Daðastöð-
um á Reykjaströnd árið 1930,
en fluttist síðar að Stcini á sömu
strönd. Hann var oft á vertíðum
fyrir sunnan á vetrum og við
bjargsig í Drangey á vorin. Þær
veiðar eru vart til serri hann hef-
ur ekki stundað og fróðir menn
segja að hann sé einhver mesta
skytta landsins.
Þar sem Sigurfinnur er að
bjástra þarna uppi í staurnum
og búinn að lengja í öryggis-
beltinu rennur járnskórinn til á
veðruðum staurnum með þeim
afleiðingum að maðurinn snýst
hálfhring um staurinn og rekur
þá höndina í háspennuvírinn.
Hann hélt fullri rænu en var al-
veg lamaður og sá nú loftið loga
allt í kringum sig. Hjartað ha-
maðit eins og hríðskotabyssa.
Hann reyndi hvað eftir annað
aðslíta siglausan.
Vinstri handleggurinn tók nú
að brenna, og einnig lærið vin-
stra megin þar sem það lá upp
að staurnum. Það var eins og
glóandi járn væri sett á lærið og
stærðar stykki brann alveg inn
að hvítu beini. Þá brann ilin á
hægra fæti. Einnig brann undir
upphandleggnum vinstra
megin. Það blæddi ekkert,
blóðið sem leitaði út þornaði
upp, stiknaði. Kvalirnar voru
geysilegar og straumurinn hrísl-
aðist um allar taugar. Svona
liðu nokkrar sekúndur. Maður-
inn neitaði að viðurkenna að
hann væri dauður, hefur talið
sig hafa töluvert að lifa fyrir.
Hann átti konu og tvær ungar
dætur.
I staurnum var jarðskaut og
gömul einangrun á því, sem
brann, og þá sló út, - allur
Skagafjörður varð rafmagns-
laus. Sigurður Ólason var með
Sigurfinni þennan dag og kom
nú upp í staurinn og hjálpaði
honum niður. ,,Við skulum
vera snöggir áður en þeir slá inn
aftur,“ sagði Finni. Hann gat
gengið að bílnum, en þegar
hann var sestur inn lamaðist
fóturinn. Hann tók af sér úrið,
en þá fylgdi skinnið með. Hann
hélt rænu alla leiðina út á Krók,
sagði fátt, en þegar hann hitti
lækna spurði hann hvort þeir
ættu ekki eitthvað deyfandi.
Hann var sjö daga á gjörgæsl-
udeild. Það var vond lykt af
öskunni og hinu brunna holdi.
Sá frægi læknir Árni Björnsson
annaðist Finna. Haft var eftir
Árna að hann hefði aldrei feng-
ið svona mann inn á spítalann.
Það þurfti að flytja mikið skinn
og teygja á alla vegu. Á lækn-
aþingi síðar var þessu tilfelli
gerð skil, myndir sýndar og
fórnarlambið kallað suður. ,,Ef
þú gefst upp, í hverju sem er,
ertu dauður þó að þú sért li-
fandi. Árni sagði að enginn
læknir gæti læknað mann nema
maður vildi það sjálfur.“
Hann fór aldrei á Reykjalund
í endurhæfingu, en þjálfaði sig
sjálfur. Árni læknir hafði sagt
honum að hann mundi aðeins
geta gengið á sléttri götu. Hann
ýtti á kúplinguna í landrovern-
um með priki. Svo gekk hann til
rjúpna um haustið og henti
stafnum. Hann datt hvað eftir
annað, því sinar voru veikar
vinstra megin og vöðvar rýrir.
Hann gekk þar til hann var orð-
inn máttlaus í fætinum, hvíldi
sig þá um stund - og hélt áfram.
Hann hefur dálítinn mátt í vin-
stri upphandlegg og getur hald-
ið byssunni og miðað með því
að leggja hana á gervihandlegg-
inn. En hann verður að vera
fljótur að miða því kraftarnir
endast aðeins örskamma stund.
Samt hittir hann jafnvel og
áður.
Félagi Sigurfinns tjáði mér að
erfitt væri að fylgja honum eftir
á veiðunum. Þetta fyrsta haust
eftir slysið gengu þeir saman
upp á Tindastól. Þegar komið
var niður á veg aftur tók Finni
stefnuna upp á Þverárfjall. Á
leiðinni þaðan bauð hann fél-
aga sínum að bera fyrir hann
rjúpuna, hefur líklega séð að
hann var að niðurlotum kom-
inn.
í desember þetta sama ár var
Sigurfinnur byrjaður aftur hjá
RARIK, og þar vinnur hann
enn, en tekur alltaf 2-3 mánuði
til veiða á haustin og gengur þá
kannski 8 tíma í striklotu á fjöll-
um. Á sumrin fer hann í eftir-
litsferðir með öllum raflínum í
Skagafirði og jafnvel Húna-
þingi og eru þær samanlagt
meira en þúsund kílómetra
langar. Það verður því ekki sagt
að Sigurfinnur gangi aðeins
sléttar götur.
Hann sleit að vísu þessar fáu
sinar við hægra hnéð í hitteð-
fyrra, þegar hann datt á hálku.
Það var hálfum mánuði fyrir
rjúpnatímann. Ólafur læknir
Sveinsson á Sauðárkróki tengdi
sinarnar á ný og Sigurfinnur var
í gipsi í mánuð, en fór strax eftir
það til rjúpna. „Það er margt
sem fatlaðir menn geta gert,
þetta er ekkert einsdæmi,"
segir maðurinn af hógværð.
— Færðu aldrei martröð?
„Martröð? Til hvers? Það
deyja allir. Þetta er bara spurn-
ing um tíma. - Þegar menn
lenda í svona nokkru er líklega
mikilvægast að fá ekki ,,sjokk“.
Það hefur sjálfsagt drepið
margan manninn. Hvað mig
varðar, þá vakna ég iðulega á
nóttum vegna kvaia. En það má
venjast þeim þegar maður gerir
sér Ijóst hvaða kosta maður á
völ.“
Sigurfinnur uppi á Kerlingu vorið 1955.
Á Rauðkoili vorið 1957. Mastrið hallast fram yfir
þverhnípt bergið. Sigurfinnur tekur sér hvíld.
Ósammála Árna frá
Reykjum
Talið barst að veiðiskap. Sigur-
finnur kvaðst um margt vera
ósammála því sem Árni frá
Reykjum skrifaði í næstsíðasta
Feyki. Sagði Sigurfinnur að
flekaveiðar væru þær einu
veiðar sem hann hefði gefist
upp á. Þó hefði hann ekki haft
meira upp úr neinum öðrum
veiðum. Hann sagði villt dýr
bera betur sár en hræðslu. „Og
hræðslunni verður hver einasti
fugl fyrir þegar hann uppgötvar
að hann er orðinn fastur. Á
skyttiríi er ekki nema einstaka
fugl sem særist og sleppur. Næl-
onsnúran skarst alveg inn í
bein. Álkan, sem er geysiharð-
ur fugl, hætti aldrei fyrr en hún
fótbraut sig. En sinin er seig.
Og það kom aðeins örsjaldan
fyrir að fæturnir slitnuðu og hún
fylgi burt fótalaus. Það var oft
mikið veitt við Drangey. Einn
sólrhringinn veiddum við fjórir
1000 fugla. En það er ekki hægt
að gera allt fyrir peninga. Ef
mönnum líður illa við það sem
þeir gera, þá eiga þeir að hætta.
Ég kalla flekaveiði ekki veiði-
skap.
En það er rétt hjá Árna að
vissir menn ættu ekki að hafa
byssuleyfi. Þeir sem sigla
fretandi um sjóinn eða veiða
rjúpu og refi af snjósleðum
þverbrjóta öll siðalögmál.
„Sigurfinnur sagði að það ætti
að friða refinn á vorin. „Á
grenjunum eru hvolparnir
kvaldir, og refurinn kemur
heim þó að hann viti að maður
sé á greninu. Það er aðeins einn
af hverjum 100 refum sem bítur
fé. Svoleiðis dýrum verður
auðvitað aðná.“
Við kveðjum Sigurfinn Jóns-
son með góðum óskum. Þessi
maður virðist ekki vera feigur.
Einu sinni fékk hann stein í
hausinn við bjargsig í Drangey.
I annað sinn hafði hann sig upp
úr vök með því að velta sér upp
á skörina og að bakkanum á
ánni. Og 11 þúsund volta
spennu lifði hann af eins og
greint hefur verið frá. Ekki alls
fyrir löngu var bíl ekið á hann á
ógnarhraða framan við sam-
komuhúsið Bifröst. Ökumaður
hafði stigið bensínið í botn í
staðinn fyrir bremsuna. Finni
brá hendinni, þeirri einu sem
eftir er, eldsnöggt upp á húddið
og vippaði sér upp. Hann kom
standandi niður aftan viðbílinn,
gekk inn í Bifröst og keypti
miða á árshátíð Stangveiðifél-
agsins.
Feykir . 9