Feykir - 03.02.1988, Qupperneq 4

4 FEYKIR 4/1988
Það er fróðlegt að skoða
framkvæmdir við Blöndu-
virkjun og flestir, sem
þangað koma sjá eitthvað
annað, en þeir hafa áður séð.
Athyglisverðast finnst flestum
að skoða göngin og stöðvar-
húsið, sem nú er verið að
steypa langt inni í hlíðinni
hjá Eiðsstöðum. Og þótt úti
sé frost er þar inni um 20
stiga hiti í berginu og því
góður vinnuhiti. En mörgum
finnst óhugnalegt að aka
þarna inn, niður brekku sem
er brattari en vegurinn af
...
Vatnsskarði og niður hjá
Bólstaðarhlíð. Loks þegar
eknir hafa verið um 800 m er
botninum náð. Þar er verið
að steypa stöðvarhúsið. Þaðan
liggja síðan um 1700 m löng
göng út að Blöndu. Þau eru
nær því lárétt og þar sem þau
koma út að árfarveginum eru
þau 12 m neðaren árbotninn.
Á lokastigi virkjunarfram-
kvæmdanna verða þessi göng
opnuð út í ána og þá grafinn
skurður 1200 m niður með
ánni. Eftir þessum göngum
rennur vatnið frá aflvélunum
og verða þau alltaf full af
Eldjámsstaðaflána, en í henni
verður inntakslón virkjunar-
innar.
„Þessa dagana er verið að
bjóða út framkvæmdir við
undirstöður undir þrjár aðal-
stíflur virkjunarinnar”, sagði
Sveinn. „Með forvali voru
valdir 10 verktakar, bæði
innlendir og erlendir til þess
að bjóða í þetta verk. I sumar
verður grafið niður á fast
fyrir stíflugarðinum á þessum
þremur stíflustæðum, en
stíflurnar eru Gilsárstífla,
sem er fyrir inntakslónið,
Blöndustífla, sem er aðal-
stífla virkjunarinnar og Kolku-
stífla. Þá verða einnig
boraðar margar holur í botn
stíflustæðanna. Þar ofaní
verður sementseðju dælt til
þess að þétta undirlagið.
Þessar holur verða með um
tveggja m millibili og þær
dýpstu um 25 m. Þetta verk
er mjög sérhæft því þarna er
verið að byggja mannvirki,
sem þú sérð aldrei”, sagði
Sveinn. Þess vegna var
ákveðið að hafa forval á
verktökum fyrir þetta verk
því þarna þarf bæði sér-
að tveimur göngum, sem
liggja lóðrétt frá yfirborðinu
að stöðvarhúsinu sem er 230
m undir yfirborði jarðar.
Önnur göngin eru fallgöng
fyrir vatnið. Tuttugu manna
hópur Júgóslava er að vinna
að því að koma stálfóðringu
fyrir í þessum göngum, en
um hana mun vatnið falla í
framtíðinni. Þessi hólkur er
3.4 m í þvermál og neðst var
þykkt stálsins 3.5 cm. Við
yfirborð jarðar verður sú
þykkt helmingi minni. Á
síðari stigum virkjunarfram-
kvæmdanna verður síðan
lögð heldur sverari pípa
áfram upp brekkuna og allt
upp í skurð sem kemur úr
inntakslóninu þannig að
heildarfallhæð vatnsins verður
um 280 m.
Þetta verk er unnið þannig
að í húsi uppi á yfirborðinu
eru soðin saman 6 m löng
rör. Síðan eru þau látin síga
niður í göngin. Fyrsti
búturinn var 16 tonn á
þyngd, en svo smáléttastþau
eftir því sem stálið þynnist.
Niðri í göngunum eru
bútarnir svo soðnir saman og
steypt í kringum þá. Þegar ég
var þarna á ferð voru menn
að búa sig undir að láta 10.
bútinn síga niður og þannig
verður haldið áfram allt þar
til upp verður náð.
„Þessir Júgóslavar vinna
mjög gott verk”, sagði
Sveinn. Allar suður eru bæði
Menn við steypuvinnu í göngunum.
vatm, enda vinna vélarnar
við mótþrýsting.
Sérhæft verk
Sveinn Þorgrímsson staðar-
verkfræðingur tók vel beiðni
blaðamanns að sýna staðinn
og segja frá helstu fram-
kvæmdum. Fyrst fórum við
upp á hæðirnar fyrir ofan
Eiðsstaði. Þar sást vel yfir
þekkingu og mjög sérhæfðan
tækjabúnað. Sveinn sagði að
þetta verk þyrfti að vanda
mjög vel ekki síður en aðra
þætti virkjunarinnar, því það
þýddi lítið að byggja vandaða
stíflu ef vatnið kæmist undir
hana.
Stálfóðruð vatnsgöng
Næst lá leið okkar Sveins
röntgenmyndaðar og örbylgju-
mældar. Það er alger undan-
tekning að við þurfum að láta
þá endurvinna eitthvert verk.
En við höldum áfram að
prófa allar suður því hér
verður allt að vera í
fullkomnu lagi”.
Sveinn sagði að Júgóslavamir
ynnu á vöktum allan sólar-
hringinn. I vor verða þeir
komnir með stálpípuna upp
Blönduvirkjui
á yfirborðið og þá verður hlé
á þeirra verki í tvö ár. Síðan
koma þeir aftur og leggja
niðurgröfnu pípuna upp
hlíðina að inntakinu.
„Júgóslövunum líkar vel
hér á landi”, sagði Sveinn.
Þegar hafa 7 af þeim
mönnum sem hingað hafa
komið til vinnu fengið sér
aðra framtíðarvinnu hér á
landi, en aðrir komið að utan
í þeirra stað.
Trimmtæki framtíðarinnar
Hin göngin eru lyftu- og
kapalgöng. I þeim verður
einnig stálstigi. I botni
ganganna voru menn að
steypa undirstöður undir
stigann og lyftuna. „Hér á
kankvís að þessi stigi gæti
orðið ágætis trimmtæki því
þarna verður nokkuð á
annað þúsund tröppur, enda
230 m frá botni og upp.
Hvaðan var borað?
„Það eru nokkur áhöld um
það hvort við boruðum þessi
lóðréttu göng ofan frá eða
neðan frá”, sagði Sveinn.
Verkið var unnið þannig að
borvélin var á yfirborðinu og
fyrst var 30 cm víð hola
boruð ofan frá og niður í
hvelfinguna, sem þá var búið
að sprengja niður í berginu.
Þar var síðan jafn víð
borkróna og göngin áttu að
vera, fest á borstöngina.
Þessu næst var borinn settur í
yfirborðinu verður stjórnhús
og spennahús”, sagði Sveinn.
Þeir sem koma að virkjuninni
fullbúinni, koma hér að og
þurfi menn að fara niður í
stöðvarhúsið verður farið
niður með lyftunnL Aðkomu-
göngin, sem nú er ekið eftir
inn í hlíðina verða aðeins
fyrir þungaflutninga og því
mjög lítið notuð.
Þegar Sveinn var spurður
nánar út í til hvers stiginn
væri í þessum lóðréttu
göngum, sagði hann að það
væri fyrst og fremst öryggisins
vegna, því alltaf gæti eitthvað
bilað. En svo bætti hann við
afturábak gír og þannig
togaði hún borkrónuna upp.
Efnismassinn féll hins vegar
niður og var ekið út úr
fjallinu.
Skógrækt og umhverfísmál
Næst lá leið okkar Sveins
niður að aðkomugöngum
virkjunarinnar. Á leiðinni
sagði hann mér að í sumar
hefði Landsvirkjun látið
gróðursetja 10 þúsund trjá-
plöntur í tvo ha lands. Nú er
búið að girða aðra tvo ha og
þar verður gróðursett næsta
sumar. „Við ætlum að halda