Feykir - 20.12.1989, Qupperneq 12

12 FEYKIR 46/1989
„Pínulítið góðir strákar”
Skemmtileg og hrífnæm frásögn Birgis Dýrfjörð
af tilurð jólakrossins á Nöfunum
Kunningjar mínir og margir á Sauðárkróki
hafa sagt mér að þegar búið er að kveikja á
krossinum uppi á Nöfum þá finnist þeim jólin
vera komin. Burtfluttir Sauðkrækingar sem
hugsa til heimahaganna með mjúku hugarfari
jóladaganna sakna þess þá að lifa ekki þær
tilfinníngar, sem þessi himingnæfandi kross
vekur þeim, sem nærri honum eru. Ég hef
fallist á að rifja upp orðaskipti og atburðarás
þeirra daga þegar krossinn varð til og lýsa því
af hvaða hvötum hann var settur upp í fyrsta
sinn og hverjir voru þar að verki.
.^^.ðdragandi þess að
krossinn varð til var sá, að árið
1961 að mig minnir frekar en
árið 1962, þá bollokuðum við
saman skuldugir og snauðir,
Asbjörn Skarphéðinsson raf-
virki og ég með lítið rafmagns-
verkstæði á Freyjugötunni.
I desember þetta ár snjóaði
töluvert á Króknum. A frost-
tærum morgni þrem eða fjórum
dögum fyrir jól, snaraðist inn til
okkar á verkstæðið Guðbrandur
Frímannsson, ættaður úr Fljótum
og núverandi æðsti maður
eldsvoða í Skagafirði. Hann var
þá annar af starfsmönnum
Rafveitu Sauðárkróks, hinn var
Adolf Björnsson rafveitustjóri,
og kemur hann til sögunnar
síðar.
„Strákar mínir”, sagði Brandur
með ættarfylgjuna í brosinu „eruð
þið ekki tilbúniraðgeragóðverk
strákar”. „Það ræðst nú af því
hvað það er, væni minn”,
svaraði Asbjörn, með sínu
viðfeldna aldamótaorðavali.
„Ja það er nefnilega þannig”,
sagði Brandur, ,,að rafveitan
hefur alltaf séð um að setja upp
jólatréð sunnan við nýja spítal-
ann, sjúklingamir og gamla
fólkið hafa svo óskaplega
gaman af þessu, en það er allt
brjálað að gera hjá mér fram að
jólum og ég ræð ekki við þetta
einn og ætlaði að biðja ykkur að
hjálpa mér. Ef ég fæ ykkur ekki
með mér þá neyðist ég til að
sleppa þessu bara, greyin mín
geriði þetta nú fyrir mig?”.
Elftir einhverjar orð-
ræður um það að við hefðum sko
líka aldeilis nóg að gera fyrir
jólin og hefðum engann áhuga á
að fara að vinna úti í snjó og
grimmdargaddi, þá varð nú samt
ákveðið að við bættum á okkur
plöggum og brókum í hádeginu
og færum svo með honum eftir
matinn. Brandur jós yfir okkur
þvílíku þakklæti og hrósi áður
en hann fór út að við fórum
hálfpartinn hjá okkur og
sögðum honum að láta ekki
svona, þetta væri nú bara
smámál. En svo sneri hann sér
við í dyrunum og sagði. „En það
er eitt strákar mínir dálítið
vandræðalegt með þetta, ég get
nefnilega ekkert borgað ykkur.
Þessi vinna hefur alltaf verið
gefin spítalanum”, og svo
læddist dálítið sigurbros fram í
augnkrókana.
r
„Eg held að við
r
Asbjörn höfum báðir
haft þá meiningu að
við værum að fara að
vinna fyrir rafveituna
og góða greiðslu”
Ég held að við Ásbjörn höfum
báðir haft þá meiningu að við
værum að fara að vinna fyrir
rafveituna og góða greiðslu.
En við vorum „húkt” eins og
menn sögðu ekki þá, og gátum
auðvitað ekki dregið í land og
gert okkur að þeim smásálum að
tíma ekki að gefa handarvik til
að gleðja sjúklinga og gamal-
menni um jólin, ekki aldeilis.
Við lékum því mikla öðlinga
og fullyrtum við Brand að við
færum með honum vegna
ánægjunnar en ekki peninganna.
Athugasemdir eftir að Brandur
var farinn út, þær læt ég aftur á
móti óskrifaðar hér.
Ejn einmitt á þessu
augnabliki fór eitthvað að gerast
innra með okkur. Omeðvitað
sennilega, fórum við að reyna að
sætta okkur við að þurfa að
slátra eftirmiðdeginum í þessa
leiðinlegu útivinnu. Við ræddum
um hvað það hlyti að vera
ömurlegt að dvelja á sjúkrahúsi
um jólin, hvað lítið þyrfti að
gleðja þann sem biði þess
rótslitinn að sölna á elliheimili.
Við ræddum um hvað ljósin ættu
ríkan þátt í að skapa stemmn-
ingu jólanna og ég man að
Ásbjörn sagði mér þama frá því,
sem ég upplifði svo oft síðar, að
það sem væri ánægjulegast við
að hleypa straumi á nýja lögn í
sveitabæ, það væri gleðin sem
ljómaði úr andlitum bamanna
þegar þau væru að leika sér að
því að kveikja ljósin.
Báðir vorum við miklir
stemmningsmenn á þessum
ámm og ákaflega hrifnæmir, og
eftir að hafa brennt úr einni lukt
eða svo og hreinsað mænuna, þá
eyddum við margri ljúfri
nóttinni i upphafinni hrifningu
við ljóðalestur og söng.
Það fór því fljótt svo í þessum
samræðum að við sannfærðum
sjálfa okkur um það, að það væri
bæði verðugt og gaman að vinna
svona verk til að gleðja aðra, og
við byrjuðum að njóta þeirrar
þægilegu tilfinningar að eiginlega
værum við nú pínulítið góðir
strákar.
„Þegar við fórum í
hádegismatinn þá
hlökkuðum við til að
koma upp þessu
jólatré”
egar við fórum í
hádegismatinn þá hlökkuðum
við til að koma upp þessu
jólatré.
Eftir matinn birtist svo
Brandur á rafveitubílnum brodd-
skitugulu furðufyrirbæri, sem
minnti helst á efnisbundnar
breytingatillögur og viðaukatil-
lögur um bil. Hann komst þó
öðrum farartækjum lengra í snjó
og torfærum, og var þeim
vinnutólum væddur að öðrum
rafveitum fannst hann öfunds-
verð eign.
Við fórum svo upp að
sjúkrahúsinu og komum upp
jólatrénu eins og að var stefnt,
og í öllum gluggum var fólk að
fylgjast með okkur. Um klukkan
hálf fjögur var allt tilbúið til að
kveikja á trénu. Það lá snjór yfir
öllu héraðinu, en það hafði
snöggdregið svo úr frostinu að
rökkrið varð fagurblátt. Himinn,
land og haf var allt slegið þessu
gegnsæja en þó sjáanlega
undrabláa rökkri, sem hvergi
byrjar og hvergi endar, sem alla
hrífur en engin getur lýst, aðeins
upplifað og minnst.
Eftir að starfsfólkið hafði svo
gert okkur viðvart um að flestir
rólfærir sjúklingar væru komnir
að gluggum, þá rann upp sú
stóra stund að kveikja á trénu.
„Eftir matinn birtist
svo Brandur á
rafveitubílnum,
broddskitugulu
furðufyrirbæri”
ið vorum ungir og
ekki vanir því að svona margt
fólk fylgdist með okkur og biði
eftir því með eftirvæntingu að sj á
árangur verka okkar. Við nutum
því vinnunnar og vorum
„Þá skinu brosandi
andlit í hverjum
glugga og fólkið
klappaði og veifaði
til okkar”
ákaflega ánægðir. Þegar svo
kveikt var á trénu og marglit
Ijósin slóu bjarma sínum yfir
mjallahvíta fönnina og upp um
veggi sjúkrahússins, þá skinu
brosandi andlit úr hverjum
glugga og fólkið klappaði og
veifaði til okkar. Sjálfir stóðum
við brosandi hjá trénu og
veifuðum upp í gluggana til
fólksins og vorum afarsælir með
okkar þátt í þessari einlægu gleði
og snortnir af henni.
Og það var einmitt á þessari
stundu þarna í kverkinni sunnan
við sjúkrahúsið, sem sú ljúfa
tilfinning raunverulega vaknaði,
sem leiddi til þess að krossinn
var smiðaður.
Ánægjan, gleðin og þakklætið,
sem við upplifðum þama,
kveikti í okkur áreitna löngun til
að gera eitthvað fyrir alla
bæjarbúa.
í\. Skagfirðingabraut-
inni þar sem nú er fyrir framan
Fjölbrautaskólann þá stöðvaði
Brandur bílinn og drap á
vélinni, því þó að Ásbjörn sæti á
vélarhlífinni á milli sætanna þá
var hávaðinn í vélinni of mikill
til að hægt væri að tala saman
með góðu móti. Við vorum
sammála um að drífa í því að
búa til einhverja veglega
skreytingu fyrir bæjarbúa, annað
hvort framan í eða upp á
Nöfunum. Hugmyndirnar urðu
býsna margar þó ekki verði þær