Feykir - 22.05.1991, Qupperneq 4

4 FEYKIR 19/1991
19/1991 FEYKIR 5
„Var hringt ef vantaði svo
mikið sem túttu á pela"
Spjallað við frú Minnu Ðang í tilefni 70 ára
afmælis Sauðárkróksapóteks á morgun
Á morgun, 23. maí,
verða 70 ár liðin frá því
að Sauðárkróksapótek
var stofnsett af dönskum
manni Lindgren að
nafni. Er vel við hæfi að
minnast þessara tíma-
móta, þó svo Jóhannes
Pálsson núverandi apó-
tekari sé ekki til staðar
en hann er staddur
erlendis. Hinsvegar er
Minna Bang fyrrverandi
apótekarafrú oft á ferð-
inni hér framhjá gamla
bæjarþingsalnum á hjól-
inu sínu eins og bæjar-
búar eru vanir að sjá
henni bregða fyrir. Og
Minna félst á að skýra
lesendum blaðsins frá
þeim miklu breytingum
sem átt hafa sér stað í
apótekinu frá dögum
þeirra Banghjóna.
„Þá var apótekið opið frá
því klukkan átta ámorgnana
til átta og níu á kvöldin,
vegna þess að læknarnir
höfðu alltaf kvöldviðtalstíma.
Og það þurftu að vera vaktir
á laugardögum og sunnu-
dögum og á nóttunni líka.
Það var hringt ef einhvern
vantaði svo mikiðsem túttu á
pela. Maðurinn minn fékk
varla frídag í 14 ár, því það
var ómögulegt að fá lyfjafræð-
ing til að leysa af á þessum
tíma”.
Einn læknir þá,
fimm núna
Það er margs sem Minna
hefur að minnast frá því hún
kom hingað. Þá var Ole
maðurinn hennar búinn að
vera apótekari hér í tvö ár,
keypti apótekið óséð á sínum
tíma.
„Þegar ég kom vann
Ólafur Gíslason við afgreiðsl-
una og Helgi Hálfdánarson
var lærlingur. Þá má ekki
gleyma Marsa, Maríusi Páls-
syni sem var í hinum og
þessum snúningum, og Halldóm
ræstingakonu.
Þá var læknir hér á
Króknum Jónas Kristjáns-
son. Hann var nú svo mikið í
1 ■
Undir Nöfum
reseptunum hans
Og þetta er mjög mikil
breyting í apótekinu. Þá voru
ekki verksmiðjulyfin eins og
núna, heldur allt búið til í
apótekinu, öll smyrsl og öll
meðul. Meira að segja
magnyltöflurnar og það
þurfti að vigta hvert gramm
vandlega. Jú! það gat
auðvitað munað á batanum
ef ekki var nákvæmlega
mælt”.
Var erfitt að vinna í
apótekinu þá?
„Já hreinasti þrældómur
að standa við bakkann og
hrista þetta saman. Það má
heldur ekki gleyma honum
Guðmundi „dýra” Andrés-
syni með öllum sínum ljótu
smyrslum. Ekki vorum við
hrifin af reseptunum hans.
Þau voru svo erfið í vinnslu
Gamla apótekið eins og það var fram til 1956 að byggt var við.
Hér undir Nöfunum er
vorið langþráða komið fyrir
nokkru og ekki verður annað
sagt en það sé með þeim
mildari og betri. Meira að
segja þó veðurfræðingarnir
hafi alltaf annað veifið spáð
kólnandi, hefur hitinn vart
farið undir sjö stigin að
deginum og þykir það nú
þokkalegur maíhiti hér á
norðurhjaranu.
Eftir dæmalausan vetur,
frost- og snjólausan nánast,
Minna Banga er eins og margir þegar tekin til við
garðyrkjustörfm.
náttúrulækningunum svo það
var ekki mikið um afgreiðslu
á reseptum fyrstu tvö árin, en
lyfseðlunum fjölgaði til muna
þegar Torfi Bjarnason tók
við 1937. Svo kom Friðrik J.
og leysti Torfa af 1956.
Fljótlega upp úr því kom svo
Ólafur og nýja sjúkrahúsið
var byggt. I dag eru þeir
orðnir fimm læknarnirsvo að
þetta hefur vaxið allt saman
óskaplega.
Ekki hrifin af
öll lyfin sem hann var með.
Svo var líka vandamál með
umbúðir á þessum tíma og
það var allt nýtt. Við seldum
t.d. lýsi í apótekinu á allt
upp í þriggja pela flöskum.
Og það voru keyptar gamlar
flöskur, brennivínsflöskur
og hvað eina, og allt var þetta
soðið og sótthreinsað í
þvottahúsinu. Þetta er orðið
alltsaman auðveldara í dag,
en sjálfsagt meiri skriffinnska
en var þá. Á nokkuð löngu
tímabili unnum við bara tvö
hjónin í apótekinu með eina
stúlku með okkur. Sigur-
björg Guðmundsdóttir var
hjá okkur þeirra lengst, í sjö
ár”.
Einn aðal-
samkomustaður
bæjarins
Hvernig var vinnuaðstaðan í
apótekinu?
„Það var ákaflega þröngt
lengst af, alveg þangað til
byggt var við 1956. Fyrst var
húsnæðið aðeins þar sem
skrifstofan er núna og lítil
vinnustofa þar bak við.
Annars var kostur við gamla
apótekið að þar var maður
mikið meira innan um fólkið
og kynntist því meira. Þetta
var einn aðalsamkomustaður
bæjarins. Það var mikið
spjallað um pólitíkina í
bænum, landsmálin, spila-
mennsku o.fl. Og viðskipta-
vinunum fannst það miður
þegar apótekarinn var allt í
einu kominn einshvers staðar
bak við, sérstaklega hafði
sveitafólkið orð á þeim
ókosti sem aukið pláss í
apótekinu hafði í för með
sér”.
Manstu eftir einhverju
skemmtilegu atviki frá þessum
árum?
,,Já, ég man að það var
einn ágætur bóndi framan út
sveit sem kom í apótekið og
keypti sér hóstamixtúru.
Þegar hann var búinn að fá
glasið afhent strunsaði hann í
burtu án þess að borga.
Afgreiðslumaðurinn kallaði
og spurði hvort hann ætlaði
ekki að borga. „Það er nógur
tíma að gera það þegar
maður sér hvort mixtúran
virkar”, sagði bóndi þá og
hefur líklega verið búinn að
uppgötva það sem sagt hefur
verið oft síðan, að þú tryggir
ekki eftir á”.
Að lokum vill Minna Bang
óska Sauðárkróksapóteki bjart-
rar framtíðar, og sendir
apótekarahjónunum og starfs-
liði sínar bestu hamingjuóskir
með 70 ára afmælið.
Forstöðumenn Sauðárkróks-
apóteks frá upphafi:
K.M. Lindgren 23/5 1921-
9/11 1928.
Ingvard Sörensen 9/11 1928-
1/11 1931.
Ole Bang 1/11 1931- 17/11
1969.
Sigurður Jónsson 1/5 1970-
1/7 1989.
Jóhannes Pálsson 1/7 1989-
Lion gefur kirkjunni stóla
Lionsklúbbur Sauðárkróks gaf nýlega Sauðárkrókskirkju 60
stóla Þannig að fjölga megi sætum í kirkjunni við fjölmennar
athafnir. Andvirði stólanna er um 200 þúsund krónur.
Myndin er tekin í kirkjunni þegar stólarnir voru afhentir, en
þar eru auk Lionsmanna sr. Hjálmar Jónsson sóknarprestur
og gestur kvöldsins, Sigurður Þórólfsson listamaður, er þá
var staddur í bænum.
Lionsmenn hafa ákveðið að gefa heilsugæslustöð og
sjúkrahúsi á Sauðárkróki kr. 300 þúsund til kaupa á
sérstökum ljósaskáp til notkunar fyrir þá sem hafa
húðsjúkdóminn psoriasis. Fé hafa þeir safnað með hellulögn
við Búnaðarbankann á Sauðárkróki og með Ijósaperusölu
sem er fastur liður klúbbsins.
RHEINLAND-PFALZ - Ferðaævintýri í eigin bíl
Njótið fegurðar Rínarlanda, þar sem hið
heimsfræga Rínarvín er ræktað. Sjáið og siglið
á fljótunum Rin-Mosel-Ahr og Lahn með
fallega kastala og hallir á árbökkunum. Skoðið
miðaldabæi með markaðstorgum og uppruna-
legum miðaldahúsum. Rínarhéruð eru frábær
staður til að skoða sig um, en jafnframt að
njóta hvíldar.
BÍLALEIGUR: Flugleiðir sjá um pöntun á
bílaleigubílum á hagstæðum kjörum.
SUMARHÚS/ÍBÚðlR: Sérstaklega
hagstæðir samningar í Hunsruck í miðju
Rínarhéraðí. í Hunsriick er skemmtilegt að
dvelja og njóta lífsins í fallegu umhverfi eða
fara í spennandi ferðir um nágrennið.
HÓTEL: Flugleiðir hafa samninga við úrval
hótela á góðu verði í Þýskalandi.
TyskTurist-Information ■ Vesterbrogade 6 d,- DK-1620 Kbh.V.
Simi: (90) 45 33 12 70 95
Upplýsingar og bókanir:
FLUGLEIÐIR
Flugáætlun Flugleiða er kjörin til þess að koma þér og þínum í þægilegt og
skemmtilegt frí í Þýskalandi.
Luxemborg 10 sinnum í viku
Frankfurt 5 sinnum í viku
Hamborg 2 sinnum í viku
Amsterdam 5 sinnum í viku
hefur græni liturinn líka
verið óvenju snemma á
ferðinni. Mesta umbreyting-
in átti sér þó stað nótt eina,
fyrir viku eða svo. Hita-
mökkurinn mætti fólki strax
í dyragættinni þegar það fór
til vinnu, og þegar litið vartil
Nafanna var engu líkar en
græn slæða hafi breitt sig yfir
þær um nóttina. Og gróður-
anganinn í loftinu var
sterkari en fyrr á þessu vori.
Sterk litaskipti áttu sér
stað á fleiri stöðum þennan
dag. Fjörðurinn skartaði
miklum litabrigðum. Sjá
mátti dökkmórautt svæði út
frá ósi Gönguskarðsár, þó-
nokkuð langt út, sem síðan
lýstist og bláminn tók við þar
utan við.
í bænum mátti sjá menn
slá lóðina í fyrsta sinn og
ilmurinn af nýslegnu grasinu
fyllti angan. Mörgum finnst
engin ilmur jafnistá viðþann
af grasinu nýslegnu, þegar
það er aðeins byrjað að
þorna. Fuglasöngurinn hafði
líka færst í aukana. í bland
við hann mátti heyra í
trjáklippunum sem víða voru
komnar á loft og þeim beitt
ótt og títt við að snyrta tré og
runna.
Og veiðimennirnir höfðu
ekki lengur neina eirð í sínum
beinum. Árni á Kálfstöðum
búinn að taka stöngina fram
og kominn á hjólið, með
nestistöskuna á öxlinni sást
hann halda niður á Borgar-
sand. Niður við Ósinn dvelja
þeir líka daglangt: Maggi
Óllu, Valli Björns, Óli Gísla
og fleiri gamlar veiðikempur
ásamt þeim yngri í bland.
Eins og sjá má hefur
mannlífið tekið á sig mynd
vorsins.
Valli Björns rennir eftir fiski við Vesturós Héraðsvatna.
Sæmundur Hermannsson sjötugur
Meðal viðburða er sjötugs-
afmæli Sæmundar Hermanns-
sonar sjúkrahússtjóra frá Ysta-
Mói í Fljótum. Leiðir okkar
Sæmundar lágu saman fyrr á
árum á safnaðarfundum fram-
sóknarmanna í Reykjavík, en
báðir töldumst við til þess
pólitíska safnaðar. Orð fór af
Hermanni á Ysta-Mói í Fljótum
og sonum hans, langt út fyrir
Skagafjörð.
Með Hermanni Jónssyni á
Ysta-Mói kom nýr kraftur í
framsóknarmenn austan vatna,
sem var upphaf veldissólar
framsóknar í Skagafirði. Her-
mann var upphafsmaður þess að
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra var kallaður til forystu
fyrir Skagfirðinga og hjá
framsóknarmönnum síðarmeir.
Synir hans stóðu fyrir miklu
pólitísku búi. Sæmundur var
jafnan fremstur þeirra, eftir að
hann snéri heim í hérað sitt.
Hann gegndi veigamiklu hlut-
verki á Sauðárkróki um aðsætta
framsóknarmenn, sem höfðu
skipt sér í tvo arma, m.a. vegna
skiptra meininga um val á
sýslumanni fyrir Skagfirðinga.
Það var gæfuspor hjá Jóhanni
Salberg Guðmundssyni sýslu-
manni Skagfirðinga að kalla
Sæmund til forystu um rekstur
sjúkrastofnana í Skagafirði.
Þessu starfi hefur Sæmundur
gegnt með reisn um 30 ára skeið.
Það var einmitt á þessum
vettvangi, sem leiðir okkar
Sæmundar lágu aftur saman.
Svo atvikaðist á bæjarstjóra-
árum mínum á Húsavík, að ég
gegndi formennsku í stjórn
Sjúkrahúss Húsavíkur. Að for-
dæmi Skagfirðinga ákváðum við
að reisa sjúkrahús á Húsavík.að
hætti þeirra meistara er skópu
héraðssjúkrahús á Sauðárkróki,
sem af bar í landinu.
Svo hagaði til, að eftir að ég
hætti bæjarstjórastörfum á Húsa-
vík réðst ég sem framkvæmda-
stjóri sjúkrahússins á Húsavík.
Margt bar að í því starfi sem mér
var áður ókunnugt. Við það að
verða starfsbróðir Sæmundar
jukust kynni okkar og samband
okkar varð gagnkvæmt.
Báðir vorum við hugsjóna-
menn um byggðamál. Það var að
höfðu samráði við Sæmund
Hermannsson að ég lagði í að
sækja um það starf, sem ég hefi
gegnt um 20 ára skeið. Liðsinni
Sæmundar vóg þann baggamun,
sem þurfti til að vinna tiltrú
hinna bestu manna í Skagafirði.
Þetta hefur reynst mér nota-
drúgt veganesti í starfi mínu enn
í dag.
Svo hefur atvikast að við
Sæmundur búum sitt hvoru
megin við Tröllaskagann. Það
hefur valdið því að brautir okkar
hafa ekki legið saman. Trölla-
skaginn hefur verið okkur mikið
torleiði.
Sæmundur er meiri Skagfirð-
ingur en flestir samhéraðsmenn
hans, sem eiga ættir sínar að
rekja í beinan karllegg í
Skagafirði allt til landnámstíðar.
Safnaðarforysta framsóknar-
manna á Sauðárkróki hefur á
stundum ekki metið hæfileika
Sæmundar að verðleikum. Ekkert
af þessu hefur aftrað Sæmundi.
Hann er sami trausti kletturinn
sem ekkert fær bifað.
Andi þeirra frænda frá Ysta-
Mói mun svífa yfir vötnunum á
Sauðárkróki. Þeirra er framtíðin.
Sæmundur er grjótpállinn, sem
braut landið. Unga kynslóðin
frá Ysta-Mói nýtur uppsker-
unnar.
Áskell Einarsson.
Sæmundar ég sæki fund,
sit hér gleðivöku.
Höfðingi með horska lund
hlýddu á eina stöku.
Sína gesti hressir hann,
hér því flestir glösum klingja,
hýsir mestan höfðingsrann
að hætti bestu Skagfirðinga.
Hugsjón byggir heilla starf
hugsar tryggilega.
Félagshyggju föðurarf
fer með dyggilega.
Gleði veldur geðið kátt,
glaðir eldar vaki.
Þrýtur ei heldur þor né mátt
þó að kvelda taki.
Andi þinn er aldrei veill
auðnu víðir grói.
Sjötugur nú sittu heill,
Sæmundur frá Mói.
Með vinarkveðju,
Gunnar Oddsson.