Feykir - 03.03.1993, Blaðsíða 4

4FEYKIR 8/1993
Svarthol á
Sauðárkróki
Um marga áratugi helur sam-
komuhúsió Bifröst á Sauðárkróki
verið aðalsamkomustaður bæjar-
búa fyrir utan kirkjuna. Kristni-
hald á Króknum er nokkuð gott
en gæti verið bctra.
Bifröst er gott hús, þótt gamalt
sé og hefur verið vel við haldið.
Salurinn er nokkuð stór, við hæfi
fyrir það fólk, sem þangað sækir.
Með öðrum hliðarvegg eru svalir
í mátulegri hæð til þess að þeir
sem þar eru geti horft niður á þá
sem eru í salnum. Ég reyni alltaf
að ná í sæti á svölunum, því mér
er það eiginlegt að horfa niður á
þá sem nálægt mér eru.
„I gegnum tíðina“ cins og sagt
er á góðri íslensku, hafa menn verið
glaóir á góðri stundu í Bifröst og
þó Pétur og Páll hafí ýtt frá sér,
hefur aldrei orðið mannfall.
Eins og aðrir Skagfirðingar veit
ég vel að ég er einn af lýðnurn og
vil ekki vera alveg niður við núll.
Ég ímynda mér að ég geti hitt og
þetta, en þaó er ekki alltaf rétt.
Mér finnst skagfirskt mont vera
mildara en hið þingeyska, en það
er oft betra að fara hægt og vera
ekki nema hálfur upp úr jörðinni.
4. febrúar sl. bauð félagsmála-
ráð Sauðárkróks bæjarbúum 67
ára og eldri til nýársfagnaðar í
Bifröst. Krókurinn er löðrandi af
kratisma.
Ég á ekki lögheimili á Sauð-
árkróki og spurði hvort ég mætti
fara á þessa samkomu. Já ég
mátti það, því meiningin væri að
taka alla reikunarmenn upp af
götunni.
Þegar ég kom inn í Bifröst brá
mér ónotalega. Það var búið að
mála lciksvióið, senuna svarta.
Veggir og loft var kolsvart, en
Eldri borgarar á Sauðárkróki í „svartholinu“, eins og greinarhöfundur kallar
félagsheilmilið Bifröst, í boði félagsmálaráðs Sauðárkróks.
gólfið var með pínulítið ljósari
lit, líklega til að benda á, að
ljósglæta gæti kontið úr Neðra,
en þar er þó ekki að jafnaði bjart.
Ekkert ljós var á senunni, bara
skíma úr salnum. Þetta var sann-
kallað svarthol. Eg veit ekki hvað
hefur verið yfir mönnum þcim,
er stóðu fyrir þcssari framkvæmd.
Aldrei áóur hefur vcrið svart-
hol á Króknum. Hall rnenn þurft að
sitja inni og bíða eftir úrskurði í
Menn lítið ykkur nær
Nokkur orð um
hlutdrægni eða hlut-
leysi í ritstjórn Feykis
í nokkur skipti nú á síðustu
tveimur árum hafa komió á síóum
Feykis skrif frá ritstjóra blaðs-
ins, sem hafa orðió til þess aó
nokkrir menn hafa séð ástæðu til
að sctja ofan í við ritstjóra og
talið hann hal'a brugðist hlut-
leysisstefnu blaðsins með skrifum
sínum. Hlutleysi blaðs í skrifum
um menn og málefni hlýtur alltaf
að vera einstigi sem erfitt er að
fóta sig á og jafnvcl óhugsandi að
það sé hægt, því öll skrif í blað
hljóta að hafa cinhverja nterkingu
sem í flestum tilfellum er afstaða
til einhverra mála, manna, hluta
eða atvika. Einnig hefur hug-
takið hlutleysi blaöa varla vcriö
skýrt í hugum manna. DV skartar
t.d. bæði á forsíðu og baksíðu
slagorðunum l'rjálst óháð dagblað,
þrátt fyrir aö leiðarar blaósins séu
oftast rammpólitískir og jafnan
tekin afstaða með eða móti hinum
ýmsu málum sem upp koma og
efst eru á baugi. Jafnvcl Mogginn
hefur verið kallaður hlutlaust blað
og þykir þá mörgum nóg um.
Líklegast er þó að menn telji
blöð hlutlaus eða óháð ef þau
leyfa skrif á síðum sínum frá
fólki með mismunandi skoðanir,
þaðerað segja lcyfi skoðanaskipti.
Nú verður varla sagt annað
um Fcyki en að þar fái allir
inngang, með sín mál og skoðanir
sem þeir vilja kom á framfæri,
svo varla er hægt að ásaka blaðið
um hlutleysisbrot á því sviði. Ef
lesin eru önnur landsmálablöð
verður varla annaö sagt en frétta-
fiutningur í Feyki sé mjög til-
litssamur og mjúkur miöaö við
þau og varla hægt að núa ritstjóra
því um nasir að hann sé maóur
öfganna í skrifum sínum. Margir
cru þeir hinsvegar scm tclja aó
beittari skril' ritstjóra um ýrniss
málefni mundu lífga blaðió og
gera það annars skemmtilegra.
En erfitt er að gera öllum til
hæfis eins og dæmin sanna og
einstigið áðumefnda virðist mis-
breitt eftir því úr hvaóa átt er á
það litið.
Alltaf hljóta menn að geta hnotið
um misfellur á veginum og varla
er hægt að ætlast til að slíkt hendi
ekki hjá einum manni sem skrifar
aö mestu einn 45 blöð á ári. Alltaf
þurfa þó einhverjir sjálfskipaðir
siðapostular og tepmrófúr að grípa
tækifærið og reyna að láta ljós
sitt skína í slíkum tilfellum. Svo
var og nú í síðasta tölublaði
Feykis er Jón F. Hjartarson skrifar
opið bréf til ritstjóra og veitist
hart að honum vegna fréttar um
opinn stjórnmálafund er Davíð
Oddsson forsætisráðhcrra var
frummælandi á. Telur Jón að sem
gleggstar fréttir eigi að flytja af
slíkum fundum og fundarsetan
hafi verið meiri en fram kom í
fréttinni. Rangt sé að enginn nýr
boðskapur hafi komió fram í máli
ráðhcrrans og varla geti ritstjóri
dregið fólk sem sæki opna póli-
tíska fundi í pólitíska dilka. Jón
hrópar hlutdrægni! hlutdrægni!
og bendir á skrif ritstjóra um
Vilhjálm Egilsson máli sínu til
stuðnings.
Nú er það svo að varla getur
það talist dauðasynd þó ritstjóri
hafi talið 50 manns á fundinum
en eitthvað fleiri hafi setió hann
og varla sáluhjálparatriði hjá Jóni
eða Davíð hvort talan réttari er.
Það sem stendur upp úr er þaó
að fáir voru á fundinum miðað
við þaó að forsætisráðherra var á
ferð eins og fréttin frá ritstjóra
segir og hlýtur það alltaf að vera
hans mat hvaó honum þykir góð
cða slæm fundarsókn. Hvort
ritstjóra hcfur þótt citthvað nýtt í
boðskap forsætisráðhcrra eóa
ekki, hlýtur að vera hans mat en
ekki Jóns Hjartarsonarogkannski
hefur ritstjóri verið búinn aó
heyra eitthvað áður sem hann
heyrði á fundinum, þó Jón
Hjartarson hafi ekki verið búinn
að heyra þaó, eóa ritstjóri er betur
lesinn á þessum sviðuni en Jón.
Varla er það vafaatriði hvort sjón-
armiðið á hcima í blaðinu, ef það cr
mat ritstjóra að ekkert af því sé
fréttnæmt sem frant kont í máli
Davíðs. Hvorki Jón né forsætis-
ráðherra bcnda á eitt einasta atriði í
skrifum sínum í Feyki sem vert
hefði verið fyrir ritstjóra að taka
inn í fréttina sem nýjan boðskap
ráðherra, þaó er aðeins hrópaó
hlutdrægni! hlutdrægni!
Ritstjóra er einnig í sjálfsvald
sett hvort hann metur þaó svo að
mcstur hluti fundarmanna hafi
verið hliðhollir ríkisstjóminni og
víst er að slíka fundi sitja alltaf
langflestir úr fiokkum þcirra frum-
mælenda sem fundina halda hverju
sinni, enda oftast búið að smala
fólki saman af fiokksklíkunni til
að láta líta svo út að fiokksstarf
og fylgi séu sem mest. Ekkert af
þeim atrióum sem á undan eru
nefnd geta því talist hlutleysis-
brot ritstjóra.
Varðandi innhcimtugrein rit-
stjóra á hendur Vilhjálmi Egils-
syni alþingismanni sem allir
Kristmundar bæjarins stóóu á
öndinni yfir, ntá segja að ekkert
réttlæti það að Jón Hjartarson
vclti sér upp úr því ntáli þar scm
Vilhjálmur sjálfur svaraði þcirri
grein og ritstjóri bað hann afsök-
unar í sama blaði. Þó svo megi
segja að húmor ritstjóra hafi
gengið nokkuð kingt í það skiptiö
virðist svo vcra í skrifum Vil-
hjálms að hann hafi skilið hann
betur cn blaðstjóm Feykis og aðrir
tcprungar samfelagsins. Blaðstjóm
Feykis, sem mér skilst að komi
saman einu sinni á ári eða annaó
hvort ár, scndi frá sér athugascmd
við grcin ritstjóra unt Vilhjálm
og án cfa skrifar Jón Hjartarson
opið bréf sitt til ritstjóra sem
einn af hinum mektugu mönnunt
blaðstjórnar og tclur að nú sé
hirtingar þörf, cn gleymir því
jafnframt aó ritstjóri er ábyrgð-
armaður blaósins og blaðstjóm
aðcins stjóm eigendafélags hluta-
félagsins Feykis sem kemur hvergi
nálægt útgáfu blaðsins og hefur
ekkert með daglegan rekstur eða
skrif í blaðið aó gera, þar scm þcir
lcigðu ritstjóra þaó. Fannst því
mörgum sem hin ráðalausa blað-
stjóm væri að sletta sér fram í hluti
sem hcnni kæmi ckkcrt við og
ýmsum fannst þeir kannast við
rnerki útvarpsráós á þeirri olání-
setningu. Varla getur það vcrið að
ntenn gleynti því í hvaða
fjölmiólaráðum þcir sitji l'undi í
hvert eitt sinn og rcyni að beita
ritskoöun viðlíka og þckkist hjá
útvarpsráði í blaðstjóm Fcykis.
Fyrir 10 árunt skrifaði sá cr
þessar línur ritar smáfrétt í Dag á
Akureyri unt það er Jón Hjartar-
son ásamt Þórði Þórðarsyni þáver-
andi bæjarstjóra fóru í heimavist
Fjölbrautaskólans vegna gruns um
aó hass væri ræktað þar. Fundu
þeir torkcnnilcgt blóm sem þcir
sendu til ræktunar og rcyndist
þaó vcra stofublómið heimilisfriður.
Út af þcssari frétt uröu hin mcstu
læti. Jón þá sem nú blaðstjómar-
maóur í Fcyki lagði blaöió undir
sig og sínar skoðanir á málinu,
sem allt var tilbúningur af hans
hálfu og jós ásamt meðreiðar-
svcinum sínum, fomiitnni ncmcnda-
félagsinsog fleimm úrskóktnum, úr
skálum reiói sinnar yfir ntig. Þá
var ckkcrt talaó urn hlutlcysi
blaðsins né á nokkurn hátt rcynt
að hafa samband við mig út af
málinu og varla að ég fcngi að
koma svargrcin scinna í blaðió.
Varla cr þaö slíkra manna að hrópa
hlutdrægni! hlutdrægni! þó cin-
hverjar línur séu ekki skrifaðar
cins og þcir vilja hafa þær. Því
væri vísast að segja, „mcnn lítiö
ykkur nær og sá yóar scm synd-
laus er kasti fyrsta stcininum".
Olafur II. Jóhannsson.
sínum málurn, hafa vcrið gluggar á
innisctukompum.Líklega hefur
ekki verið til svathol hér á landi
síöan Jón Hreggviðsson var lok-
aóur inni á Bessastöðum.
Svartholið á Króknum er eins
og dægurfluga, sem kemur og fcr.
Það ntun hvcrfa jafn hljóðlega
og það kom. Efnisheimurinn er á
stöðugri hreyfingu. Hvort hinn
andlegi hcimur er það líka, vita
menn ekki.
Þessi santkoma, sem félags-
málaráð bauð til, var góð. Það
var dansað og það var sungið og
það var lesinn sögukafii eftir Þor-
bcrg Þórðarson. Þorbcrgurer alltaf
sami snillingurinn, þó hann sé
farinn til feðra vorra.
Ekki má glcyma því að kon-
jakk var vcitt í staupum. Ég af-
þakkaði þær veitingar því ég
stend ekki undir víni.
Lögreglumenn í Bifröst þurfa
að vera Skagfiróingar sem þekkja
sitt hcimafólk.
Það var fyrir iöngu að lög-
reglumcnn aö sunnan voru í Bif-
röst á Sæluviku. Þcir unnu það
óhappaverk að sctja inn höfuð-
skáld héraðsins. Skáldið gerði þó
ekki annað al' sér en lýsa því y fir
hátt og snjallt í Grænasal, aó lands-
stjórnin fyrir sunnan væri vond.
Þctta var mcinlaust, því Hcr-
mann glímukappi stóð stöðugur,
þó ýtt væri við honum.
Skagllrðingar vilja að þeirra
skáld séu friðhelg, þó þeim verði
á minniháttar mistök. Og Skag-
firðingar gcta líka borið höluðið
hátt. Éyrr og síóar hafa þeir átt
virðulega fyrirmenn, sýslumenn,
presta, hreppstjóra og skáld.
A 19. öld var Grundarkots-Jón
cinn þcssara fyrirmanna. Að vísu
var hann ckki ríkur, en hann gat
ort góóar vísur og það geta fáir.
Mér líður vcl á Króknum, hcf
ckki vcrið settur í Svarthol og
vcrð líklcga ckki scttur inn hér
cl'tir, því þrckið cr búið svo ég
get ekki gert citt eða neitt af mér.
Eitt cr þaö þó sem ég sakna.
Goðdalakistan cr of langt í burtu.
þctta fallega fjall, scm ég horl'ði
á alla æskutíð mína.
Skrifað í febrúar 1993
Iíjörn Egilsson.