Feykir - 06.04.1994, Blaðsíða 4

4FEYKIR 13/1994
„ Ég fór norður á Sauðárkrók til að skemmta
mér á Sæluviku en ekki til að sofa"
Húnvetningurinn Sigurgeir Magnússon segir frá ferð á Sæluviku um miðja öldina
Það þóttu góóar fréttir í Austur-Húnavatnssýslu þegar auglýst var að nú
yrði Sæluvika á Sauðárkróki. Leikfélag Sauðárkróks var meö elstu leik-
félögum landsins og mjög virt af leikum sem læróum enda hafa þar oft
verió á fjölum leikrit sem ekki em á færi nema einstaka leikfélaga aö taka
til sýningar. Þess vegna sóttu Húnvetningar mikió eftir aó fara á Sæluvik-
una, þá gjamast þegar góó leikrit voru sýnd, og ekki voru þar leikarar af
verri endanum. Ég minnist aðeins á fáa: Eyþór Stefánsson, Guójón bak-
ara, Jóhönnu Blöndal og mann hennar Valgaró; Kára og marga fleiri.
Svo er þaó einn veturinn aó þrenn hjón á Blönduósi ákveóa að fara einn
laugardag til Sauóárkróks og njóta sælunnar, þó ekki væri nema einn sól-
arhring. Vió sem fórum á sæluna vorum: Pétur Pétursson og Bergþóra
Kristjánsdóttir, Skúli Jakopsson og Gunnhildur Þórmundsdóttir, sá sem
þetta ritar og kona hans Kristín Guömundsdóttir, segi og skrifa sex. Og
auðvitað var pöntuö gisting á Hótel Tmdastóli. „Þaó yröu einhver ráó meó
það”, sagði Pétur vinur minn hótelstjóri. Þá vissi ég að öllu var óhætt.
Frá sýningu LS á Kjarnorku og kvenhylli í Sæluviku 1956. Talið frá vinstri:
Jóhanna Blöndal (Karitas), Haukur Þorsteinsson (prófessor Boronovsky), Arni
Þorbjömsson (Valdimar) og Kristján Skarphéðinsson (Þorleifur Olafsson).
Nú stóð svo illa af sér þetta laugardags-
kvöld að í gangi var leikrit á Blönduósi og
af einhverjum óskiljanlegum ástæðum var
ég plataður til að leika í þessu leikriti, gat
þar að leiðandi ekki farið á stað norður fyrr
en að því loknu. Þetta var á Willisjeppaöld-
inni og fóru hin öll norður í jeppa sem Pét-
ur átti. Eg aftur á móti fór á mínum jeppa
um leið og leikritið var búið og var aleinn,
ekki einu sinni útvarp í bílnum svo að eina
hljóðið sem ég heyrði alla leiðina var vélar-
hljóð bílsins í bland við vegarhljóðið. Þeg-
ar á Krókinn kom var ég orðinn samdauna
þessu kyrrðarhljóði og féll þaö vel. Ferðin
greiddist vel eins og ævinlega þá maður er
einn í bíl, þá keyrir maður harðast enda
öngvu hættandi nema sjálfum sér.
Þegar þetta átti sér stað var gamla sam-
komuhúsið enn vió lýði. Ég hafði það
aldrei augum litið en heyrt hafði ég talað
um einhvem kjallara, sem Skagfirðingar
væm íyrir löngu búnir að gera frægan, þar
væri iðkuð mikil sönglist samfara því að
mikið væri dmkkió af söngvatni.
Yfirvaldið stjórnaði
söngnum í kjallaranum
Þegar ég renndi í hlað hjá Samkomu-
húsinu var dauft um að litast, nokkrir bílar,
ekkert hljóð. Þama þekkti ég ekki húsa-
skipan en fór þangað sem mér sýndist helst
vera inngangur í húsið. I dymm hússins
hljómaói ekki nein harmonikkumúsík eða
fótaspark en háir söngtónar fóm að berast
mér til eyma. Hér einhvers staðar hlaut
kjallarinn að vera. Svo var þetta enginn
kjallari, bara jarðhæð og samkomusalurinn
uppi. Ég opnaði varlega hurðina að þessum
helgidómi Skagfirðinga og það vom mikil
Skagfirðingum hefur mörgum
hverjum orðið tíðrætt um Sæluvikuna
bæði fyrr og nú og til cru margar
frásagnir héraösbúa frá Sæluvikunni
eins og „sælan“ gerðist hvað best hér
á árum áður. Minna er um „sælunni"
hafi verió lýst frá sjónarhóli utan-
héraðsmanna. Mörgum þykir því
eflaust fengur í að lessa þcnnan frá-
söguþátt Sigurgeirs Magnússonar, en
hún hefur áóur birst í Húnvetnigi,
ársriti Húnvetningafélagsins í
Reykjavík.
viðbrigði að koma úr einvemnni með vél-
arhljóð eitt í eyrum og inn í fullmenntan sal
þar sem livcr einasti maður þeytti rödd sína
til þess ítrasta. Þama mátti hcyra háan ten-
ór, milda millirödd og allt niður í striga-
bas.sa.sefn sómt hefðu sér vel í réttum. Uti í
einu homi salarins stóð maður uppi á borði
og sló taktinn fyrir þá menn sem í kringum
hann sungu.
Þegar ég hafði jafnað mig á þessum
mismun, sem var inni og úti, vék ég mér að
manni cinum sem vel var viðmælandi og
spurði hann hver þessi maður væri sem
uppi á borðinu stæði. Hann sagði það vera
yfirvald þeirra Skagfirðinga. Ég át eftir:
„Yfirvald, hverslags yfirvald er hann?”
, Jlann er sýslumaður okkar Skagfirðinga”,
sagði maðurinn. „Stjómar hann kómm hér
í Skagafirði?”, spurði ég. „Nei, ónei. Hann
stjómar bara hér í kjallaranum á Sæluvik-
unni, auk sem hann stjómar sýslufundum”.
,Já, en hver er þessi í hinu hominu sem
stendur upp á stól og stjómar þar öðmm
kór?” spurði ég. Að vísu var sá kór ekki
eins samtaka, menn fóm upp og niður án
ástæðu í söngnum.
Dans með viðeigandi pásum
Eitthvað fannst mér ég kannast við
þennan stjómanda og þegar ég sá framan í
hann þekkti ég að þama var meiri háttar
Húnvetningur. Að vísu hafði ég aldrei
heyrt Iiíuis getið í sambandi við sönglist en
hitt var rétt aó læknir var hann talinn all-
góður. Maðurinn hét Láms Jónsson fædd-
ur og uppalinn í Haga í Þingi. Sem
snöggvast hugsaði ég til þess hvort þetta
gæti gerst á Húnavöku á Blönduósi. Það
hefði verið nógu gaman að sjá Guóbrand
Isberg sýslumann standa upp á borði og
stjóma kór og í öðm homi sjá Pál Kolka
héraðslækni á stólkoll við samskonar til-
færingar.
Ég sá í hendi mér að öngvu hafði verió
logið um þennan kjallara og jafnframt
skildist mér að enginn maður sem væri blá-
edrú ætti erindi þar inn. Það næsta sem bcið
mín var að hafa uppi á mínu svokallaða
samferðafólki og með því að rangla inn í
danssalinn fann ég það sem ég leitaði að.
Framhaldið var auðvitað dans með við-
eigandi pásum og eftir rétta stemmningu
var farið í kjallarann. En þá brá svo við að
söngstjóramir sáust ekki lcngur en citthvað
cimdi eftir af söngnum, svo gamanið var
dans og aftur dans, glas og al'tur glas, þang-
að til klukkan sagði að lcngur mætti ekki
dansa og því varð aó hlýða, jafnvel á Sælu-
viku. Sem betur fer var ckki löng lcið frá
samkomuhúsinu að Hótel Tindastóli því
ekki var örgrannt að menn væru svolítið
valtir á fótum.
Viltu hjálpa mér með hana
þessa í nótt
Á móti okkur tók Pétur Helgason hótel-
stjóri af sinni meðfæddu ljúfmennsku. Að
vísu væri allt fúllt á hótelinu en hann hefði
herbcrgi eitt á efstu hæð, og þar þrjú rúm,
sem sjaldan væru notuð nema allt væri
fullt. Það var mjög fegið fólk sem fór aó
hátta í þessi almenningsrúm og þar kom að
allir vom skriðnir undir sæng, nema ég var
eitthvað að dunda. Þá er bankað á hurðina
og inn kemur hótelstjórinn sjálfur og spyr
mig hvort ég gæti hjálpað sér litla stund. Ég
kveð svo vera og fór með honum niður.
Nú er rétt að taka það fram að við Pétur
vorum góðir kunningjar, þá hér var komið
sögu, orðnir vel dús hvor við annan. Við
fómm inn í litla veitingastofu og Pétur býð-
ur mér sæti, snýr sér síðan að skáp einum
og tekur þaðan út flösku fulla af koníaki.
“Ég þarf að biðja þig að hjálpa mér með
hana þcssa í nótt’’. Það er ekkert sjálfsagó-
ara af minni hálfu. Því næst var flaskan af-
meyjuð og rennt í tvö staup.
Skemmtikrafturinn Pétur
á hótelinu
Þessi nótt meó vini mínum Pétri cr mér
ógleymanleg. Ekki endilega vegna vínsins
heldur mannsins sem veitti það, og hcl' ég
ekki í annan stað vcrið með skemmtilcgri
manni. Ut úr munni hans komu svo marg-
ar sögur og sctningar að ef ég ætti að muna
það allt dygði ekkert annað en segulband.
Hann var skemmtikrafturinn, ég var allir
hinir sem hlustuðu.
Ég giska á aó flaskan hafi veið sirka hálf
þegar Pétur stendur upp, fer fram í eldhús
eitthvað að sýsla með brauð. Ég baö hann
blessaðan að vera ekki að þessu fyrir mig.
Þá ansar Pétur. “Þetta er ekki handa okkur,
en ég á nokkra hesta hér í liúsi á bak við
hótelið og nú förum við og gefum þeim
þetta brauð”.
Ég sleppi hér öllum lýsingarorðunum
um fegurð, gæði, vit og allt það sem prýða
má einn hest en með alla fingur heila kom-
um við til baka og hófst nú seinni hálfleik-
ur. Þegar hér var komiö var klukkan farin
að ganga sjö og flaskan bara hálfnuð. En
með einbcittum vilja og góðum söguflutn-
ingi smálækkaði mjöðurinn og klukkan að
ganga tíu sást loks í botn. Og það merkilega
við þetta allt saman var að hvorugur okkar
var fullur, mátti heita að við hefðum eins
verið allan þennan tíma aó drekka kaffi.
Þá fiaskan var tóm vindur Pétur sér fram
í eldhús og var nú tekið vió að laga kaffi,
setja bakkelsi á diska og bolla og bakka og
færa þessu fólki sem uppi svaf og kunni
ekki að fara á Sæluviku. Kaffi í rúmið var
nokkuð sem var ekki daglegt brauð.
En af því að sunnudagur var þennan
dag og þar af leiðandi hvíldardagur þótti
okkur ekki rétt að fara upp með kaffið fyrr
en rúmlega 10. Samt scm áður sváfu allir
eins og syndlaust væri. Kaffilyktin hjálpaði
til og allir risu upp dauðfegnir að fá kaffið í
rúmið. Þegar það hafði drukkið á annan
bolla fór að losna um tungutakið og nú töl-
uðu allir í senn og beindu spumingu sinni
til mín: "Það er naumast að þú hefur farið
snemma á fætur. Hvað varstu að gera?” Ég
sagðist hafa farið norður á Sauðárkrók til
að skcmmta mér á Sæluviku en ekki til að
sofa, það gæti ég gcrt þegar ég kæmi heim.
Auk þess hefði ég aldrei háttað og þess
vegna aldrei farið á fætur.