Feykir - 08.11.1995, Blaðsíða 3

39/1994 FEYKIR 3
Þjóðháttadeild Þjóðminjasafnsins:
Spyr um skeifur,
þorrablót og veiði
„Tíðkaðist að hengja upp
skeifur til verndar eða lukku?
Hvar voru slíkar skeifur helst
hafðar? Hverju áttu þær að
varna ef þær voru til verndar?
Hvernig áttu þær að snúa?
Hvað táknaði það ef op skeif-
unnar snéri upp? En niður?
Kannast menn við eitthvað
fleira sem tengist trú á skeif-
um?“, þannig hljóðar auka-
spurning um skeifur sem þjóð-
háttadeild Þjóðminjasafnsins
hefur nýlega sent frá sér ásamt
tveimur nýjum spurninga-
skrám.
Spumingaskrámar fjalla ann-
ars vegar um þorrablót fyrr og
nú og hinsvegar um veiðar í ám
og vötnum. Er vonast eftir svör-
um ffá hinum ýmsu „sérfræðing-
um“ varðandi þessi mál hingaó
og þangaó um landið.
Varðandi þorrablótin er m.a.
spurt um breytingar sem orðið
hafa á þorrablótum og tilhögun
þeirra á síðustu áratugum. Hverj-
ir standi fyrir blótunum, um hús-
næói, skemmtiatriði og fastar
siðvenjur, trogfélög og trog-
fundi, hvemig og hvaðan matur-
inn sé og hvemig hann sé fram
borinn, um nýnri rétti sem unnið
hafa þegnrétt á þorrablótum,
drykki, viðhorf til þorramatar,
um sögur af matmönnum og um
myndir af þorramat eða þorra-
blótum.
„Veiðar í ám og vötnum“.
Þar er m.a. spurt um ýmsar gerð-
ir veiðarfæra og beitu, veiðihús,
sportveiðar, veiðistaði, veiðiferð-
ir, veiðar útlendinga, veiðiþjófh-
að, veiðisögur, áhrif virkjana og
mengunar á veiði, og fiskrækL
Ef menn vilja leggja þessari
söfnun lið eða vita um einhverja
sem kynnu aö vera ffóðir um of-
angreind efni em þeir vinsam-
legast beðnir um að hafa sam-
band við Hallgerði Gísladóttur í
síma 552 8888. Jafnframt er
alltaf þörf fyrir fólk sem er
reiðubúið að vera á skrá hjá
þjóóháttadeildinni að svara
reglulega spumingum um ýmis-
legt varðandi eldri tíð.
Þjóðháttadeild Þjóóminja-
safiisins var stoftiuð 1963 á 100
ára afmæli safnsins. Þá hafði
Þjóöminjasafnið um nokkurra
ára skeið sent út spumingaskrár
um lífshætti í gamla daga til
eldra fólks. Svörin við þeim
urðu stofn í skjalasafn deildar-
innar en nú hafa verið sendar út
88 spumingaskrár á hennar veg-
um ásamt fjölda aukaspuminga.
Skráð handrit á skjalasafhi deild-
arinnar em nú um 11700. Auk
þess em þar nokkur sérsöfn.
Hegranesið seldi vel
Hegranes seldi í Bremerhaven
í fyrradag tæplega 115 tonn
fyrir 18,8 milljónir. Aflinn var
mestmegnis karfi og fyrir
hann fékkst um 168 króna
meðalverð. Fjögur tonn af
löngu voru í farminum og
drógu þau meðalverð farms-
ins niður í 164 krónur.
Að sögn Gísla Svans Einars-
sonar útgerðarstjóra Skagfirð-
ings er þetta ágætis veró en
magnið hefði mátt vera meira.
Otíð og aflaleysi að undanfömu
hefur sett strik í reikninginn, t.d.
misstu skipin úr tvo sólarhringa í
óviðrinu á dögunum. Skagfirð-
ingur á söludag ytra nk. mánu-
dag. I fyrradag var hann kominn
með 110 tonn og því ekki útlit
fyrir að hann fari með mikið
meira magn en Hegranesiö.
Skagfirðingur og Málmey vom
þá að fiska fyrir sunnan land í
slæmu veðri, og svo mikll var
sjógangurinn nóttina áóur að
Skagfirðingur gat ekki tekið
trollið.
Skafti var hinsvegar að gera
ágætistúr. Landaði á mánudag
110 tonnum á Sauðárkróki eftir
níu daga að veiðum, þar af 50
tonnum af grálúðu.
Tap hjá kvennaliðinu
Kvennalið Tindastóls tapaði
stórt fyrir IR syðra um helg-
ina, 52:79. Tindastólsstúlk-
urnar náðu sér aldrei á strik í
leiknum og háði það liðinu
nokkuð að bandaríska stúlkan
Audry Codner gekk ekki heil
til skógar.
Bandaríska stúlkan var engu
að síður langatkvæðamest í liði
Tindastóls, skoraói 28 stig. Hún
þurfti að fara að velli um miðjan
fyrri hálfleik og virtist ekki hafa
náð sér þegar hún kom inná að
nýju í seinni hálfleiknum. Þetta
sló Tindastólsstúlkumar út af
laginu. Eftir leikinn var Codner
flutt á sjúkrahús þar sem hún
gekkst undir rannsóknir og
dvaldi hún á sjúkrahúsinu í um
einn sólarhring. Niðurstaða er
ekki fengin í veikindum hennar,
en vonir standa til að hún verió
tilbúin í slaginn þegar Tindastóll
mætir KR í Síkinu á laugardag.
□
Hús Stephans í Markerville í Alberta hefiir verið gert að safni um skáldið og landnám íslendinga.

íslendingar komu saman í
nafni Stephans G. í Kanada
Síðustu helgina í október var
haldin ráðstefna á Islendinga-
slóðum á hásléttum Kanada,
skammt frá Markerville þar
sem skáldið Stephan G. Step-
hansson bjó. „Skáld, heims-
pekingur, landnemi, bóndi“,
var viðfangsefhi ráðstefiiunnar
um Stephan G. Með Kletta-
fjöllin í baksýn hittust á Red
Deer Islendingar frá Islandi og
Kanada og skiptust á skoð-
unum. Injú barnabama skálds-
ins voru þarna mætt, þau
Edwin Stephansson, Stephan
Benediktsson og Helga Boume.
Urðu þau þarna margs vísari
um afa sinn og sonur Helgu,
Bill; sem er þekktur þjóð-
lagasöngvari, söng fyrir ráð-
stefiiugesti.
Stephan G. flutti ásamt hópi
Islendinga til Markerville í
Alberta árið 1889 og bjó þar til
dauðadags 1927. Flestir afkom-
enda hans búa þar enn og í ná-
grenninu. í Markerville hefur
verið sett upp safn til minningar
um skáldið. Húsið sem Stephan
G. byggði hefúr verið varðveitt
ásamt húsbúnaði og öðm úr eigu
hans. Er húsið fallegur
minnisvarói um skáldið og gefúr
góða mynd af heimilishaldinu á
bænum og lífi íslendinganna í
Kanada um aldamótin síðustu.
I listakálfi Morgunblaðsins sl.
laugardag er ráðstefnunni
gerðágæt skil. Ted Dyck einn
aðalskipuleggjari ráðstefnunnar
segir áhrifa skáldsins gæta víða í
Alberta. Hann segir að af ráð-
stefnunni að dæma teygi ís-
lensku ræturnar sig víða. En
þama vom haldnir margir fyrir-
lestrar um skáldið og heims-
spekinginn. Finnbogi Guó-
mundsson fyrrverandi lands-
bókavörður flutti upphafserindið
um landnám Islendinga og um
skáldskap Stephans G. Haraldur
Bessason fyrrum rektor Há-
skólans á Akureyri flutti fyrir-
lestur um kvæðið Skagafjörður
og goðsöguleg tákn þess“.
Haraldur sagði að ráðstefnunni
lokinni aó hún hafi verið mikils-
verð og sýnt Albertabúum að
Islendingar virði minningu Steph-
ans. „Það væri gaman að við
gætum haldið aðra svipaða ráð-
stefhu heima - kannski á bemsku-
slóðum hans í Skagafirði“, sagði
Haraldur.
Baldur Hafstað bókmennta-
fræóingur og fyrrum ritstjóri
Feykis fjallaði um skáldskap
Stephans G. og tengsl hans viö
íslenskar miðaldabókmenntir.
Aðrir fyrirlesarar á ráðstefnunni
vom: Kristján Kristjánsson dósent
við Háskólann á Akureyri, Páll
Skúlason prófessor við Háskóla
Islands, Þorsteinn Gylfason
prófessor við Háskóla Islands,
Gísli Sigurðsson íslensku-
fræðingur og Vióar Hreinsson
bókmenntaffæðingur.
Opnum Bílasölu og
Bílaleigu Borgarflöt 5
Sauðárkróki!
Góður sýningarsalur og gott malbikað útisvæði.
Vantar bíla á skrá og til aö standa inni eóa úti. Góó aóstaóa.
Auglýsum bílinn þinn meó mynd þér að kostnaóarlausu.
Tökum aö okkur þrif á bílum.
Bílaleigubílar á staönum.
Kíkið á aóstöóuna. Heitt á könnuninni.
Bílasala / Bílaleiga Skagafjaröar sf.
Löggild bflasala, Borgarflöt 5,550 Sauóárkróki, sími 453 6050,453 6399, fax 453 6035.
Heimasími sölumanns 453 5410 (Gylfi).