Feykir - 17.09.1997, Síða 6

6 FEYKIR 31/1997
Vatnsdæla
125. Oft kom Hallfreður til Skegg-Ávalda og
talaði við dóttur hans er Kolfinna hét. Þeirrar
konu fékk Grís Sæmingsson en þó lék hið sama
orð á með þeim Hallfreði sem segir í sögu hans.
Og eitt sinn er hann kom út, því að hann var far-
maður, en Grís var á þingi, þá kom Hallfreður þar
sem Kolfinna var í seli og lá þar hjá henni. Og er
Grís vissi þetta líkaði honum stórilla en Hallfreð-
ur fór utan þegar samsumars.
126. Á leiðmóti í Vatnsdal var fjölmenni mik-
127. Hildur móðir Hermundar stóð í dyrum
og mælti: „Hitt er nú Þorkell betra ráð að hlaupa
eigi svo skjótt og var það í hug eitt sinn þá er við
fúndumst að þú mundir eigi drepa son minn fyr-
ir augum mér”. Þorkell svarar: „Nú er fleira í
komið en þá vissum við von. Gakk nú út úr búð-
inni því að þá muntu eigi sjá son þinn höggvinn
fyrir augum þér ef þú gerir svo. Hildur skildi
hvað hann mælti til hjálpar manninum og þótti
bæði skjótt og skörulegt hans úrræði og tók síðan
búnaðinn af höfði sér og bjó hann með en setúst
á rúm hans að éigi gengu fleiri konur úr en von
var.
Teikning
Pálmi Jónsson
ið og tjölduðu menn búðir því að vera skyldi
tveggja nátta leið. Þorkell átú búð mesta og fjöl-
mennasta. Skegg-Ávaldi átti búð saman og Her-
mundur son hans og er Galti Óttarsson var geng-
inn erinda sinna mætti hann Hermundi. Minntist
hann á sakir þær er Hallfreður hafði gert við þá og
hljóp að Galta og drap hann og fór síðan í búð úl
föður síns. Og er Þorkell spyr vígið spratt hann
upp með sveit sína og vill hefna.
128. Þorkell bað þær skynda og þröngdist að
þeim og mælti: „Sjáum hvað oss hæfir, að drepa
eigi héraðsmenn vorra sjálfra og þingmenn, og
sættast heldur”.
Var þá leitað sátta milli þeirra og var svo til
þuklað að hvorir tveggja undu vel við og gervar
bætur svo miklar að þeir voru vel sæmdir er taka
áttu. Leysti Þorkell svo þetta mál sér af hendi
með drengskap og allir undu vel við. Öllum mál-
um var til hans skotið um héraðið því að hann
þótti mestrar náttúru í Vatnsdalskyni annar en
Þorsteinn Ingimundarson.
Revkjavikurmótið í Varmahlíð
Öruggur sigur
Tindastóls á KR
Körfuboltinn er kominn á
fullk Úrvalsdeildarlið Tinda-
stóls liefur verið að Ieika í
Reykjavíkurmótinu að und-
anförnu og nú er einungis
hálfur mánuður í það að úr-
valsdeildin hefjist. Föstudag-
inn 3. október fer fram fyrsti
leikurinn í deildinni í full-
búnu og glæsilegu íþrótta-
húsi á Króknum, þegar
Skallagrímsmenn úr Borgar-
nesi koma í heimsókn. Nú
hefur Síkið gamli heimavöll-
ur Tindastóll breyst til muna
og sjálfsagt verður eitthvað
öðru vísi að fara þar á leiki en
áður. Flestir heimaleikir
Tindastóls í vetur verða á
föstudagskvöldum.
Tindastólsmenn gáfú stuðn-
ingsmönnum sínum forsmekk-
inn af því sem koma skal í vet-
ur, með því að fá leikinn við KR
í Reykjavíkurmóúnu norður og
fór leikurinn fram í íþróttahús-
inu í Varmahlíð sl. föstudags-
kvöld, en þar hefur Tindasóll
æft fyrir tímabilið. Það kostaði
130 þúsund krónur undir KR-
ingana norður og þrátt iyrir
ágæta aðsókn varð 50 þúsund
króna tap á leiknum, en væntan-
lega mun það vinnast upp með
enn betri aðsókn að heimaleikj-
um Tindastóls í stóm og glæsi-
legu húsi í vetur.
Skemmst er frá því að segja
að leikur Tindastóls og KR var
stórskemmúlegur og ljóst að
Tindastólsmenn verða fima-
sterkir í vetur. Nýju mennimir
virðast smella mjög vel inn í
liðið. Sverrir Þór lék t.d. mjög
vel og verður gaman að sjá
þennan snögga og sterka leik-
mann með þeim Omari og Am-
ari í vetur. Spánveijinn er mjög
sterkur undir en hafði sig annars
lítið í frammi. Torrey er jafn-
skemmtilegur og áður og jafn-
vel dugnaðurinn meiri en fyrr.
Breiddin hjá Tindastóli er mjög
mikil og telja verður talsverðar
líkur á því að nú verði í íyrsta
skipú í vetur spilað á öllum
hópnum í leikjunum og greini-
lega verður mikil barátta um
sæti í hópnum. Tindastóll á nú
stóran hóp mjög frambærilegra
körfuboltamanna og efniviður-
inn er svo sannarlega fyrir
hendi.
Leikurinn var mjög hraður
og skemmúlegur strax frá fyrstu
mínútu og baráttan mikil í fyrri
hálfleiknum. Páll þjálfari skipti
grimmt um menn í Tinda-
stólsliðinu og ljóst að KR-ing-
amir, sem hafa yfir minni
breidd að ráða, mundu varla
halda leikinn út á þessu tempói.
Það kom líka í ljós snemma í
seinni hálfleiknum þegar Tinda-
stóll seig ffarn úr og sigraði ör-
ugglega, 82:64. Torrey var
súgahæstur í liðinu með 22 súg,
Sverir Þór skoraði 18, en annars
dreifðist skorið vel hjá liðinu.
Tindastóll er búinn að leika
ljóra leiki í Reykjavíkurmóúnu.
Vann Stjömuna og Stúdenta
stórt en tapaði með 2 stigum
fyrir ÍR. Eftir er leikur við Val
sem fram fer seinna í vikunni
og eftir helgi er síðan á dagskrá
úrslitakeppni fjögurra efstu liða
á móúnu, og er næsta víst að
Tindastóll verði eitt þeirra.
Skagfirskir klerkar upphafsmenn töltsins
Á stórmóú á Vindheima-
melum fyrir nokkmm ámm
minntist séra Hjálmar Jónsson
þess f helgistund á sunnudags-
morgni, að það væri skemmti-
legt úl þess að vita að skagfirskir
klerkar væm taldir upphafs-
menn töltsins hér á landi. Vitn-
aði Hjálmar í grein sem Jón
Guðmundsson frá Eiríksstöðum
í Svartárdal skrifaði fyrir
allmörgum ámm um töltið og
sögu þess í íslenskri hesta-
mennsku. Þessi orð Hjálmars
urðu til þess að ritstjóra Feykis
lék forvitni á því að lesa þessa
grein og varð sér úti um hana.
Birtast hér á eftir kaflar úr þess-
ari grein, en hún birtist í heild í
Eiðfaxa fyrir mörgum ámm.
Töltið hefur verið lang-
vinsælasú gangur íslenska hests-
ins nú um árabil og þessi
hæfileiki hefur verið undirstaða
þeirra vinsælda sem hann hefur
hlotið erlendis undanfarin ár. I
ljósi þessa er það næsta órúlegt
hve saga tölts hér á landi nær
skammt aftur í tírnann.
Engar sögur fara af því að
tölt hafi þekkst hér á landi fyrir
miðja 19. öld. Um það leyú fóru
þrír klerkar úr Skagafirði að
leggja rækt við þennan gang.
Þeirra nafhkenndastur var Jakop
Benediktsson í Glaumbæ, sem
nefndi ganginn yndisspor, sr.
Ólafur Þorvaldsson í Viðvík
nefndi hann hýmspor. Sam-
kvæmt málvenju gætu þessi
heiti bent til þess að þeir hafi
lagt mesta rækt við hægt tölt.
Um svipað leyú var ungl-
ingspiltur vestur í Kollafjarð-
amesi farinn að gera sér grein
fyrir töltinu. Það var Jón Ás-
geisson, síðar á Þingeymm, sem
varð yfirburðarmaður í öllum
greinum hestamennsku, svo að
þjóðsögur mynduðust um per-
sónu hans í lifanda lffi. Hann
hafði mikil áhrif á alla sem
kynntust reiðmannssnilld hans.
Má telja líklegt að hann hafi
fullkomnað þessa nýju grein
hestamennskunnar. Síðar kynnt-
ust þeir Jón og Jakop og er ekki
að efa að þeir hafi borið saman
bækur sínar og lært hvor af
öðrum.
Ég hef talsvert velt fyrir mér
orsökum þess að menn fundu
allt í einu nýja gangtegund í
hestum sínum og helst komist
að þeirri niðurstöðu, að það hafi
verið vegna þess að um þetta
leyti fóm hnakkar með nútíma
lagi, svokallaðirenskirhnakkar,
að flytjast til landsins. Gömlu
hnakkamir vom ekki til þess
fallnir að reiðmaðurinn kæmist í
náið samband við hreyfingar
hestsins. Þeir vom þungir og
óþjálir og með dýnu eða þófa
undir. Sé þessi skýring rétt,
hefur þessi þróun orðið um allt
land. En sennilega hefur hún
orðið hraðari á Norðvesturlandi
vegna áhrifa Jóns Ásgeirssonar
og Jakops Benediktssonar.
Því má bæta við, að íjórir
fyrstu mennimir, sem lýstu tölú
í rituðu máli, vom af þessu
svæði, þeir Gunnar Ólafsson úr
Skagafirði, Daníel Daníelsson
og Theódór Ambjömsson úr
Húnavatnssýslu og Finnur
Jónsson úr Hrútafirði, Stranda
megin.
Heimildir um upphaf
töltiðkunar verða að teljast
nokkuð traustar, þar sem bækur
Ásgeirs Jónssonar frá Gottorp
em, Horfnir góðhestar. Ásgeir
var sonur Jóns á Þingeyrum er
alinn upp í Skagafirði. Theódór
Ambjömsson ritaði einnig
nokkuð um Jón Ásgeirsson í
Sagnir úr Húnaþingi.
í fyrra bindi Horfmna
góðhesta segir hann svo frá:
„Faðir minn sagði svo frá að
þegar hann var að alast upp í
Kollafjarðamesi, hafi töltgangur
í hestum verið óþekkt
fyrirbrigði. Þeir hestar, sem
hefðu haft mjúkan gang í hægri
ferð, hefðu venjulega verið
kallaðir apalgengir, eða að þeir
lulluðu eða lyppuðu. Hann
kvaðst þá hafa verið búinn að
gera sér nokkum veginn fulla
grein fyrir í töltinu og hvílíkir
töfrar og unaður fylgdu því
ásamt íjaðurmögnuðum fóta-
burði. Áður en faðir minn kom í
Húnavatnssýslu var tölúð þar
óþekkt, en mýktargangur í
hestum nefndur ýmsum
nöfnum. Þá var þó töluvert af