Feykir - 14.12.2005, Blaðsíða 12

12 Feyidr 47/2005
Séra HjálmarJónsson í spjalli við Feyki_________
Árin fyrir norðan
voru góð ár
-segir séra Hjálmar Jónsson dómkirkjuprestur sem segist sáttur við guð og menn
Séra Hjálmar í Dómkirkjunni í Reykjavik. “Ég er óumræðilega þakklátur fyrir prestsskaparárin 20 fyrir norðan. Pað eru ár sem
koma ekki aftur, nýtt tekur við. Og það nýja er öðruvísi, en ágætt."
Hvernig minnist þú þinna
fyrstu ára sem prestur í
Húnavatnssýslu?
„Ég minnist þeirra sem sam-
félags við gott fólk og að þar var
skemmtilegt að vera flesta daga.
Það var eins konar framhald á
háskólanáminu. Viðbrigðin eru
mikil ifá þvi að vera skóla-
drengur en vera allt í einu
kominn í embætti í samfélaginu,
sem miklu skiptir. Straxfundum
við það hjónin að við vorurn á
nteðal vina í Húnaþingi. Enga
skugga hefur á það borið.
Séra Pétur Ingjaldsson pró-
fastur á Skagaströnd sagði að
það væri náttúrulega fólkið sem
kenndi prestinum að trúa. Ég
var á sínum tíma ekki alveg
sammála því. En eftir á að
hyggja er töluvert til í þessu.
Maður kemur inn í fastmótað
samfélag sem hefur sínar venjur
og siði í trúareíhum sem öðrum.
Og trúin stendur djúpurn
rótum rneðal fólksins í landinu.
Hún er hluti af lífstaktinum. Ég
hitti einn ágætan bónda í
Svínavatnshreppi, sem sagði
við mig: „Ef þú messar hæfilega
oft þá mætum við vel í kirkju en
ef þú messar oftar en góðu hófi
gegnir förurn við að skiptast á
að koma.” Hann var svo
hreinskilinn að segja mér að
ganga inn í það sem fyrir var og
vera samstiga fólkinu sem ég
var settur til að þjóna. Mér
finnst það yfirleitt ganga vel. Ég
hef alltaf fundið gott sam-
starfsfólk í þeim söfnuðum sem
éghefþjónað.”
Hvað réði þeirri ákvörðun að
þú fluttir þig yfir á Sauð-
árkrók?
„Mig langaði til að takast á við
umfangsmeiri störf. Sauðár-
krókur er margfalt stærra
prestakall og ég vildi einfaldlega
takast á við ineira starf. Mér
finnst ekkert óeðlilegt við það.
Dvölin með Húnvetningum var
samt afskaplega góður tími.”
Er munur á Húnvetningum
og Skagfirðingum?
„Nei, ekki get ég nú sagt það,
munurinn er lítill þegar ég lít til
baka. Mér finnst sem
prestskapur minn fyrir norðan
sé ein samfella. Munurinn, ef
einhver er, kemur helst í ljós
þegar við erum að grínast,
kannski bara í léttum hrepparíg,
en samfélag við Húnvetninga
og Skagfirðinga er gott og
gefandi.”
Þú fórst í stjórnmálin sem eru
óvægin á köflum. Voru það
viðbrigði?
„Ég tók áskorun um að taka
þriðja sæti á lista Sjálfstæðis-
flokksins árið 1991. Stjórnmál
eru málefhi samfélagsins og
ekkert er þar undanskilið. Þar
eru ákveðin málefni sem verið
er að fylkja sér um og fylgja fram
í samvinnu við annað fólk.
Viðbrigðin voru svo sem
ekki mikil í þessu, en nokkur
heima í prestakallinu. Ég fann
fyrir holskeflu andúðar eftir að
ég hafði ákveðið að taka sæti á
lista. Sumir telja vissulega að
stjómmál séu af hinu illa og
ekki sé hægt að ganga til liðs við
stjórnmálaflokk án þess að vera
um leið að yfirgefa köllun sína,
svíkja það sem manni er e.t.v.
heilagt. Því var vissulega haldið
ffam að prestskapur og pólitík
gætu ekki farið saman. Annars
vegar var þetta í nösunum á
fólki en hins vegar voru það
pólitískir andstæðingar sem
héldu þessu ffam. Það var alveg
eðlilegt af þeirra hálfu, þeir
fundu hljómgrunn í þvf og ég
lái þeim það ekkert að nota sér
það. Ég valdi það sjálfur að
ganga á svið stjórnmálanna. Ég
hefði getað valið að vera lítt
umdeildur. Mér leið ákaflega vel
í starfi prests og prófasts. En ég
vildi prófa þennan vettvang.
Vildi ekki sitja hjá þegar kom að
því að taka þátt í landsmálun-
um. Og mér féll ágætlega. Ekki
var ég að þessu til að auðvelda
mér lífið. Ekki heldur til þess að
komast til áhrifa, ekki til að fá
meiri athygli. Ástæðan var
einföld: Ég \ildi vinna fjnir mitt
samfélag á hinu pólitíska sviði.
Stjórnmál eru afar mikilvæg
fyrir þjóðina og lýðræðishug-
sjóninermikilvægastahugsjónin
í hinu veraldlegu samhengi. Það
er þetta sem ég hafði hugsjón
fyrir, þótt ég yfirgæfi prestkallið
um tíma og tæki sæti á Alþingi
kæmi annar til að þjóna. Ég
hafði engar áhyggjur af því að
ekki kæmi maður í manns stað,
það hefur aldrei verið prestslaust
á Sauðárkróki.
Hitt er annað mál að mér
finnst skjóta ákaflega skökku
við þegar fólk telur að stjórn-
málin séu svo andstyggileg að
það sé ekki nokkrum heiðar-
legum rnanni bjóðandi að sinna
þeim. Að vilja sinna stjórnmál-
um er að lýsa sig fusan til að
sinna mikilvægu málefiii f\rrir
sitt samfélag. Það var til dæmis
í undirbúningi prófkjörs
Sjálfstæðisflokksins 1994 að
upp kom umræða í sóknar-
nefnd hvort ekki væri hægt að
hindra það að presturinn væri
að vasast í pólitík. Þá flutti
Þórólfur Gíslason kaupfélags-
stjóri stutta ræðu um skyldur og
ábyrgð hvers og eins gagnvart
samfélaginu. Einn og sérhver
væri sjálfráður að því - og
bundinn eigin samvisku -
hvernig hann léti til sín taka.
Mér er þetta eftirminnilegt
vegna þess að það kom ffá
manni sem ég gat varla talið
meðal minna stuðningsmanna.
Gott fólk og drenglundað er
alls staðar. Ég get mæta vel
skilið það, einkum nú eftir á,
að fólki hafi fundist það
óþægilegt að presturinn væri í
eldlínu stjómmálanna. En ég
er hins vegar þakklátur fyrir að
hafa átt þess kost að taka þátt.
Ekki er það nú verra að hafa
verið þátttakandi á miklu
uppgangsskeiði í íslensku
þjóðfélagi.
Ég hafði reyndar töluvert
blandast inn í stjómmál á
Sauðárkróki og í kjördæminu,
sat í skólanefnd og var í
Fræðsluráði Norðurlands
vestra. Margt fleira af verald-
arvafstri féll til. Við stofiiuðum
t.a.m. þetta ágæta blað nokkrir
ungir menn upp úr 1980. Þrír
úr hópnurn fóru svo með
efnið í fyrsta blaðið norður á
Akureyri til að láta prenta það,
auk mín Jón meistari og Stebbi
Árna. Hann lést nú í nóvember
fyrir aldur fram, gæðadrengur,
magnaður húmoristi og félagi.
Við vorum að semja sumt
á leiðinni norður. Á útgáfu-
deginum, vorið 1981 voru
fféttir um það í morgun-
útvarpinu að Hekla hefði byrjað
að gjósa um nóttina. Jón
skólameistari taldi þetta aug-
ljóst tákn urn tímamótaáhrifin
af þessu blaði. Hann samdi
óðara slagorð sem birtist í
blaðinu: “Hekla feykir glóðum
og heiðrar blaðið á útgáfudegi.”
Ég samdi vísu, einnig á leiðinni:
Menning eykur okkur hér
erþað veikutn styrkur.
Blaðið Feykir fréttir ber,
forðast reyk og myrkur.
Svo voruin við fyrsta vetrardag
um haustið að fara með efni
blaðsins norður þegar því var
lýst yfir að Heklugosinu væri
lokið. Þá orti Hilrnir
Jóhannesson sem var einn rit-
stjórnarmanna og efhilegur
penni:
Sumar og vetur satnan frjósa,
svelluð eru bæjarhlöðin.