Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1960, Qupperneq 13

Alþingiskosningar 1959
11
Heimildin til þess aS hafa fleiri en einn kjörstað í hreppi eða kaupstað hefur verið
notuð á ýmsum stöðum, svo sem sjá má í I. töflu (bls. 19). í Reykjavík voru 57
kjördeildir, en annars staðar voru þar flestar 6, á Akureyri. Eftir tölu kjördeilda
skiptust sveitarfélög sem hér segir: Sumarkosn. Haustkosn.
1 kjördeild . . . 163 165
2 kjördeildir . . 38 37
3 kjördeildir „ . 17 16
4 kjördeildir . . 6 6
5 kjördeildir . . 2 2
6 kjördeildir . . 1 1
57 kjördeildir . . 1 1
Alls 228 228
4. ATKVÆÐAGREIÐSLA UTAN SVEITARFÉLAGS Á KJÖRDEGI
Voting on election day outside voters'home commune
Samkvæmt kosningalögunum (sjá 85. gr. laga nr. 80/1942 og samhljóða ákvæði
í 82 gr. laga nr. 52/1959) má kjörstjórn leyfa manni^ sem ekki stendur á kjörskránni,
að greiða atkvæði, ef hann sannar það með vottorði sýslumanns, að hann standi á
annarri kjörskrá í kjördæminu og að hann hafi afsalað sér kosningarétti þar. Við kosn-
ingamar í júní 1959 greiddu 164 menn atkvæði í öðrum hreppi heldur en þar, sem
þeir stóðu á kjörskrá, og var það 0, 2% af þeim, sem atkvæði greiddu alls. En með
því að slíkar utanhreppskosningar gátu aðeins átt sér stað í sýslukjördæmum, en ekki
í kaupstöðum, sem voru sérstakt kjördæmi, er réttara að bera tölu þessara atkvæða
saman við greidd atkvæði utan kaupstaðarkjördæma. Með því móti verður hlutfalls-
talan í sumarkosningunum 0, 4%, eða hin sama og í alþingiskosningum 1956.
Við haustkosningárnar 1959 greiddu 268 menn, samkvæmt fyrr greindri heimild,
atkvæði á kjördegi utan þess sveitarfélags, þar sem þeir voru á kjörskrá, og var það
0, 3fJo af þeim, sem atkvæði greiddu alls. Slík kosning utan sveitarfélags gat ekki
átt sér stað í Reykjavík, en í öllum öðrum kjördæmum, og er því réttara að bera
tölu þessara atkvæða saman við greidd atkvæði utan Reykjavíkur. Með því móti
verður hlutfallstalan í haustkosningunum 0, 5°]o.
í töflum II og VI (bls. 25 og 44) er sýnt, hve margir kusu á þennan hátt í hverju
kjördæmi á landinu, og í 1. yfirliti (bls. 9), hve margir það hafa verið í saman-
burði við þá, sem atkvæði greiddu alls í kjördæminu. í sumarkosningunum voru
þeir tiltölulega flestir í Vestur-Skaftafellssýslu (2,1%), en í haustkosningunum í
Austurlandskjördæmi (1, 5(7o).
5. BRÉFLEG ATKVÆÐI
Votes by letter
Þeir, sem staddir eru, eða gera ráð fyrrir að vera staddir, utan þess hrepps eða
kaupstaðar, þar sem þeir standa á kjörskrá, þá er kosning fer fram, og ekki neyta
hins almenna réttar til Jtess að greiða atkvæði á öðrum kjörstað í sama kjördæmi,
mega greiða atkvæði bréflega utan kjörfundar í skrifstofu sýslumanns eða bæjarfó-
geta, hjá hreppstjóra, um borð í íslenzku skipi, hjá íslenzkum sendiráðum og út-
sendum ræðismönnum erlendis, svo og hjá íslenzkurr. kjörræðismönnum, sem eru
af íslenzku bergi brotnir og skilja íslenzku. Samkvæmt 74. gr. laga nr. 80/1942,
um kosningar til Alþingis, Jturftu slík atkvæði að vera komin í kjördeild, þar sem
hlutaðeigandi var á kjörskra, áður en kjörfundi lyki. Þessu var breytt með nýju kosn-
ingalögunum, nr. 52/1959. Samkvæmt 5. málsgr. 71. gr. þeirra laga er nægjanlegt,