Þjóðmál - 01.03.2008, Page 39
Þjóðmál VoR 2008 37
færðir. um. það. að. ef. frjáls. verð lagning.
yrði. leyfð. þá. færi. hér. allt. úr. böndum. og.
kaup menn. og. heild salar. myndu. auðgast.
óhóf lega.á.kostnað.al mennings ..Þetta.kerfi.
virkaði.svo.vel.að.í.lok.verð stöðvunar tíma
bilsins.var.verð bólgan.130% ..Heil.stofnun.
hafði. verð lags eftir lit. á. sinni. könnu. allt. til.
ársins.1993 ..Síðan.hún.hætti.þeim.störfum.
hefur.verð bólgan.varla.farið.upp.fyrir.8%.á.
ári.og.þykir.hátt ..Frelsi.og.sam keppni.hafa.
sannað.gildi.sitt ..
Víkjum. talinu. að. öðru .. Hugsum. okkur.
þjóð fé lag. þar. sem. ein. stofnun,. Bif re iða
stofnun.ríkisins,.hefur.rekstur.allra.bif reiða.
á.sinni.könnu ..Hún.efnir.ár lega.til.út boðs.
með al. bíla fram leið enda. til. þess. að. fá. sem.
hag stæðust.kjör.og.kaupir.svo.bíla.fyrir.alla.
lands menn.sem.eiga.rétt.á.bif reið.það.árið.
af.þeim.sem.lægst.býður ..Elds neyti.á.bílana.
er. keypt. af. því. olíu fé lagi. sem. best. bauð. í.
upp hafi. og. af greitt. á. fáum. stöðvum. Bif
reiða stofnunar.ríkisins.í.borgum.til.þess.að.
fá. sem.besta.nýtingu,.en.þess.er. jafnframt.
gætt.að.bensín stöðvar.séu.reknar.á.sérhverju.
þétt býlis svæði,. hversu. fá mennt. sem. það.
er ..Augljóst.er.að.ekki.er.grund völlur.fyrir.
því.að.hafa.stöðvarnar.opnar.mjög. lengi.á.
smæstu.stöðum.en.til.þess.að.mis muna.ekki.
íbúum.er.opnunar tími.og.þjónusta.sú.sama.
um. land. allt ..Tryggingar. eru. óþekktar. en.
menn.fara.með.bílana.á.við gerðar verk stæði.
sem.kostuð.eru.af.Bif re iða stofnun.ríkisins,.
eitt. í.hverju.sveit ar f é lagi ..Verk stæðin.eru.á.
föstum. fjár lögum,. það. er. þau. fá. ákveðna.
fjár hæð. úr. að. spila .. Þau. sjá. jafnframt. um.
skoðun.og.fyrir byggjandi.að gerðir,.af greiða.
til. dæmis. snjó hjól barða. þegar. fjár hagur.
leyfir,.sem.sjaldan.er,.því.þeirra.er.mest.þörf.
á. haus tin. þegar. gengið. er. á. fjár veitingar.
ársins .. Þegar. að. þrengir. vegna. fjár muna
skorts. er. eina. ráðið. að. loka. ákveðnum.
deildum ..Til. dæmis. má. loka. púst röra-. og.
hljóð kúta deildinni.sumar langt,.því.víst.geta.
menn. keyrt. í. svolitlum. há vaða. eða. keypt.
sér.heyrnar hlífar ..Bið raðir. eru.ekki.vanda
mál. Bif re iða stofnunar. ríkisins,. hennar. er.
að eins. að. reka. stofnunina. innan. fjár laga
r amma ..Ekki.þarf.að.taka.fram.að.bifreiðar.
eru.ókeypis.fyrir.þegnana ..Þetta.kerfi.hefur.
verið.lengi.við.lýði.í.þessu.ríki.og.vara samt.
er.talið.að.hrófla.mikið.við.því ..
Væntan lega. hrýs. flestum. Ís lendingum.
hugur.við.slíku.kerfi.í.bif eiða rekstri,.en.það.
hefur.verið.reynt.eins.og.menn.sjá.með.því.
að. kynna. sér. sögu. Austur-Evrópu þjóða ..
Hörmu legar.af leiðingar.eru.ljósar.enn.í.dag.
þeim.sem.sjá.ástand.bíla.þar.á.götum ..Og.
þetta.er.ein mitt.í.stórum.dráttum.það.kerfi.
sem. við. veljum. til. rekstrar. sjúkra húsa. hér.
á. landi ..En.flísin. í.auga.ná ungans.er.alltaf.
ljósari.en.bjálkinn.í.eigin.auga .
Það.sem.allir.greiða
saman.er.ókeypis
Stundum. segir. fólk. að. einn. höfuðkost-urinn. við. að. búa. á. Ís landi. sé. ókeypis.
spítala-. og. skóla vist .. Hvernig. má. það. þá.
vera,. að. einn. helsti. vandi. lands manna. sé.
aukinn.kostnaður.í.heil brigðis-.og.mennta
kerfinu?.Al menningur.sér.litla.ástæðu.til.þess.
að.spara.það.sem.ekkert.kostar ..Auðvitað.er.
kerfið.fjarri.því.að.vera.ókeypis,.það.er.bara.
ekki.sjúklingurinn.sem.borgar .
Á.undan förnum.árum.hafa.orðið.miklar.
réttar fars bætur.hér.á.landi ..Með.stjórn sýslu
lögum.er. stuðlað.að.því.að. í. stjórn kerfinu.
sé.enginn.dómari.um.eigin.verk ..Um.heim.
allan.hverfa.menn.frá.mið stýringu.þar.sem.
sami.aðili.tekur.ákvarðanir.um.fram leiðslu.
og.neyslu ..Í. stað.þess.að.almenningur. lagi.
sig. að. því. sem. boðið. er. upp. á. hefur. það.
jafnan. reynst. heilla drýgra,. að. neytendur.
geti.haft.áhrif.með.því.að.forðast.lé lega.eða.
dýra.vöru.og.styðja.þá.betri.og.ódýrari.með.
kaupum .
Hér.á.landi.hefur.þetta.sjálf sagða.sjónar
mið.lengi.átt.undir.högg.að.sækja ..Sér stak